[links()]Theo Sách Trắng, Trung Quốc bắt đầu từ việc loại bỏ các rào cản về mặt thể chế ảnh hưởng đến tính khách quan của tư pháp, tăng cường kiểm tra nội bộ trong các cơ quan xét xử, xác định rõ mối quan hệ giữa TAND và VKSND các cấp, tiêu chuẩn hóa và cải thiện các thủ tục tái thẩm, thành lập hệ thống thực thi pháp luật và quản lý tư pháp thống nhất.
Phân bổ chức năng, quyền lực tư pháp: Tối ưu hóa
Đó là việc tách biệt rõ các khâu lập hồ sơ, xét xử và thi hành án. Quá trình này được giao cho các cơ quan khác nhau thực hiện một cách độc lập; đồng thời, các cơ quan này kiểm tra lẫn nhau để đảm bảo quyền lực thi hành, xét xử công bằng.
Luật Tố tụng dân sự sửa đổi 2012 của Trung Quốc đã sửa đổi, cải thiện các thủ tục tái thẩm đối với các vụ án bị kiến nghị. Theo đó, sau khi TAND cấp sơ thẩm ra phán quyết về việc tái thẩm một vụ việc bị kiến nghị, nếu đương sự kháng cáo, TAND cấp thứ hai sẽ được gửi trả lại để tái thẩm. Luật Tố tụng hình sự sửa đổi năm 2012 quy định, nếu một vụ án hình sự được TAND cấp thấp hơn chỉ định tái thẩm thì vụ việc sẽ được bàn giao cho một tòa án khác xử lý.
Gần đây, TAND địa phương đã thiết lập một cơ chế thi hành án thống nhất, giúp phối hợp chặt chẽ với các cơ quan công an, kiểm sát, cơ quan giám sát công tác tố tụng, tài chính, nguồn lực đất đai, xây dựng, kinh doanh và thương mại cũng như quản lý xuất nhập cảnh. TAND cấp cao hơn và TAND trung cấp thành lập trung tâm chỉ đạo thi hành án, thống nhất quản lý và phối hợp thực hiện, trong những trường hợp cần thiết có thể thực thi quyền hạn bên ngoài khu vực quy định.
Về cải cách thủ tục kiểm tra, phê chuẩn việc bắt giữ trong các vụ việc lạm dụng quyền lực, theo các quy định mới, các vụ việc lạm dụng quyền lực do một VKSND dưới cấp tỉnh điều tra và đệ trình việc phê chuẩn lệnh bắt giữ sẽ do VKSND cấp cao kế tiếp xem xét, quyết định. Cải cách này giúp tăng cường sự giám sát của VKSND cấp cao hơn đối với viện cấp dưới trong quá trình thực thi pháp luật.
Cơ quan lập pháp Trung Quốc năm 2005 cũng đã ban hành Quyết định về quản lý chứng thực tư pháp, qua đó thiết lập một hệ thống đăng ký và quản lý công tác chứng thực tư pháp một cách thống nhất.
Chuẩn hóa các đạo luật tư pháp
Để điều chỉnh các đạo luật về việc đưa ra các bản án, TANDTC, bằng việc tổng kết kinh nghiệm thí điểm, đã xây dựng Bản Hướng dẫn việc tuyên án đối với các TAND và những hướng dẫn về một số vấn đề liên quan đến các quy định của thủ tục kết án. Cả 2 văn bản này đều làm rõ các quy trình kết án, chia nhỏ phạm vi thẩm quyền kết án theo luật định và phân định rõ các tiêu chuẩn kết án trong các trường hợp khác nhau.
Trong các vụ việc tố tụng, VKSND đưa ra những gợi ý về bản án theo quy định của pháp luật, trong khi đương sự, luật sư bào chữa và kiểm sát viên có thể đưa ra ý kiến về hình phạt. Những cải cách này giúp chuẩn mực hơn nữa thẩm quyền kết án, duy trì tính minh bạch và tính khách quan trong việc kết án.
Trung Quốc cũng lập hệ thống hướng dẫn xử lý trong từng trường hợp cụ thể. Năm 2010, các cơ quan tư pháp nước này đã ban hành các quy định về việc xây dựng một hệ thống hướng dẫn xử lý các vụ việc, đưa ra những cách lý giải chính xác và cách áp dụng hợp lý các điều khoản của luật pháp.
TAND và VKSND đã thành lập các tổ chức quản lý đặc biệt để cải thiện việc quản lý các thủ tục cũng như chất lượng xử lý các vụ việc. Đến hết tháng 5/2012, gần 1.400 TAND đã thành lập cơ quan quản lý xét xử đặc biệt trong khi gần 1.600 VKSND đã thành lập các tổ chức tương tự. Các cơ quan công an cũng đã bố trí nhân viên pháp lý làm việc tại các cơ quan ngang bộ để giám sát, kiểm tra quá trình xử lý các vụ án. (Còn tiếp)
Hà Dung (giới thiệu)
