Trời xanh mây trắng
Truyện ngắn của Phùng Gia Thế
1.
Chuyến xe chiều lên Thao Giang vắng khách, lại được ngồi bên cửa sổ, thật thuận tiện cho kẻ hay nghĩ ngợi viển vông như tôi.
Bên tay trái tôi là nhấp nhô đồi núi. Cao hơn núi, là trời.
Hôm nay trời xanh mây trắng.
Có gì như vời vợi tuổi thơ qua.
Hai bên đường, dâm bụt, cúc tần, gai găng, đùm đũm, hoa mười giờ biến đâu hết cả. Người ta thi nhau xây nhà nghỉ, mở quán nét, mở hiệu làm đầu.
Tự nhiên tôi thấy nhớ cây hoa muối trước hiên nhà, cạnh bờ giếng.
2.
Về quê. Lần này lâu lâu mới về, thấy bố già hơn, mẹ cũng già hơn. Ông Thích hàng xóm thì già sọp.
Ngẫm ngợi vẩn vơ thấy buồn buồn.
Mẹ bảo ông Cất Tại hay thả trâu cùng bọn tôi hồi bé đã chết. Bà Quýnh theo con vào Kông Tum. Sau Tết, có một xe chở thanh niên làng đi
Thì lần nào cũng chuyện buồn chuyện vui. Lần nào về quê cũng thế.
Buổi trưa đột nhiên thức giấc, tôi thấy nắng xiên khoai phía cửa sổ sau hiên nhà. Một tiếng gà trưa đâu đó cất lên. Hình như là gà nhà ông Thích hàng xóm.
3.
Nhà ông Quyền có giỗ cụ, bố bận lên trường họp, mẹ sai tôi đi thay. Mẹ bảo các con có học về quê cũng phải dân chủ một tí, không người ta khinh bố mẹ. Hôm xã mình đón danh hiệu Anh hùng con đã chả về được rồi, mẹ bảo với các cụ cháu còn bận dạy tại chức ở xa không về được cũng là vì nhiệm vụ cháu sẽ tạ lỗi với các ông các cụ sau. À, con ra mà xem con Thắm nó đưa con nó về. Mẹ nhắc đến con Thắm làm tôi thấy nôn nao buồn. Tôi kéo thằng Tí nhảy lên xe đi. Con đê mới. Bờ mương hẹp. Nhà cửa nhấp nhô. Quẹo phải xuống một con dốc nhỏ là đến nhà ông Quyền. Mải nghĩ về con Thắm tôi lỡ trớn đi quá một đoạn.
Thằng Tí giật nách tôi bảo đến rồi bác này còn mây gió cái gì.
Thằng Tí em tôi học cao đẳng bưu chính ra trường hai năm đang chờ việc. Tính nó hài hước, hay đọc sách văn. Tôi bảo mẹ tôi nhà mình có gien văn chương, bố ngày xưa cũng hay làm thơ tặng mẹ, mẹ tôi đùa bảo có mà cái gien hấp.
Cả nhà cười.
Nhà ông Quyền mái bằng, sơn vàng suộm. Quê tôi giờ mốt sơn nhà màu này. Cái hồ rộng trước nhà ông Quyền người ta đang đổ đất để xây nhà văn hóa.
Ông Quyền là em con chú của bố tôi, nhưng vợ ông lại là vai trên của mẹ tôi thành thử nhiều khi cứ thấy hơi khó gọi. Bố tôi bảo quê mình nó vậy. Anh em các chi chòm lấy nhau lung tung cả. Đám giỗ, đám cưới chỉ sau vài tuần rượu là tranh ngôi. Có hôm đánh cãi nhau ầm ĩ. Đám ma các cụ trong nhà thì tò te tí te ới ới cụ ạ ơi ngoài sân cứ cạch trăm phần trăm đều. Thằng Tí kể chú Lầu uống rượu đám cưới nhà ông Phông say ngoẹo đầu ra sau không quay lại được phải đưa đi cấp cứu.
Ông Quyền đau răng, không nói được. Bà Quyền thay mặt chồng ra có nhời với khách:
- Hôm nay là ngày giỗ cụ, nhà em có mấy lưng mời các cụ, các bác. Nhân tiện có cháu Thắm đi Đài Loan về, cũng là để chúng em giới thiệu cháu rể luôn. Con Thắm, thằng Hùng đâu, ra chào các cụ các bác đi con.
Con Thắm bế con ra.
Mấy năm rồi tôi không gặp nó.
Anh Tư bảo tôi đây là đứa thứ hai đấy, “giáo sư” ạ.
Thì đứa thứ nhất, tôi cũng biết mà. Chuyện ầm làng.
Mẹ tôi bảo chuyện con Thắm là một lịch sử.
Con Thắm học sau tôi năm sáu lớp. Nó hát rất hay, thường đứng lĩnh xướng trong đội Sơn Ca. Học cũng kha khá. Đùng một cái năm lớp 8 bỏ đi làm công nhân nông trường chè Tam Thắng, chẳng ai bảo được. Tôi nhớ dạo ấy quê tôi có phong trào bỏ học về đi làm thuê. Thì cũng chỉ đơn giản là thích có tiền để may sắm thôi. Anh Tư bảo nó đi làm chè cái gì, có đi đè nhau thì có. Hồi anh làm trong đó gặp nó chiến suốt. Câu này tôi nghe mấy lần. Con Thắm là em con chú tôi. Anh Tư là anh con bác tôi cán bộ nhà máy chè về một cục.
Tôi không biết phải tin ai.
Con Thắm bản người giờ thành hơi to. Mới hai mấy tuổi mà đã có xu hướng “mợ hóa”. Tóc xoăn. Quần bò cạp trễ. Nhìn vào mắt nó, chẳng biết là vui hay buồn. Nó bế con ra chào tôi. Kể chuyện huyên thuyên một thôi một hồi rồi vào. Tôi cũng chẳng nhớ là chuyện gì. Hình như nó chẳng còn mảng ký ức nào ra hồn thì phải. Tôi bế con nó, tự nhiên thấy buồn. Con bé giống mẹ nó quá. Mẹ mày ngày xưa suốt ngày lê la đánh chuyền đánh chắt ở nhà tao. Chả biết chút kí ức xa xưa còn vương sót chút gì trong đầu óc nó không con?
- Dzề hồi nào dzậy, anh Tâm?
Thằng Tình em trai con Thắm ra hỏi tôi. Nó mới đi
- Anh về hôm qua. Làm ăn được không chú?
- Dzạ, hồi này công ty hổng có dziệc, tụi em nghỉ hoài. Dzề quê buồn quá trời quá đất anh à.
Anh Tư bảo tôi thằng này
Một con bé chừng bốn năm tuổi chạy ra gọi cậu Tình vào tiếp khách. Con Nhạn. Tóc xoăn. Da xanh nhớt. Con bé là con đầu của con Thắm. Theo cách gọi của thằng Tình thì con này là chị Hai của em nó. Con Nhạn càng lớn càng giống mẹ. Mà nom kỹ ra chả biết là giống cái gì.
Anh Tư bảo con này tuyền gọi bà bằng mẹ.
Ngày tôi cưới vợ, con Thắm thắt bụng lên làm giúp. Nó mới bỏ việc nhà máy chè, về mở hiệu cắt móng tay, gội đầu. Công việc tậm tịt. Áo đuôi tôm, quần bom. Lâu lâu tôi mới gặp, cứ thấy nó nhớn nhác thế nào. Mắt chẳng nhìn ai. Chả biết là vui hay buồn. Mấy tháng sau mẹ tôi bảo con Thắm đẻ rồi. Thằng Tí bảo con này tạm biệt chim én hơi bị sớm.
Hồi bé, con Thắm đánh chuyền rất giỏi. Nó lanh lợi, chơi ô toàn về nhất. Đi bóc long nhãn thuê cũng nhanh nhất. Mùa hạ về, mấy anh em chơi đồ hàng với nhau suốt cả ngày. Tôi và nó thân nhau, thường về một phe. Chơi chọi gối, nó chuyên nhận tôi cõng nó. Hồi lớp ba trèo ổi ngã gẫy chân, nó cũng chỉ khiến tôi cõng đi học. Nó hay mặc cái áo hoa tim tím, đi chân đất, nói cười lanh lảnh. Mớ tóc xoăn luôn xoa xõa trên trán. Nhiều lúc trông cứ thương thương thế nào. Nó bảo tôi sau này anh mà đi công tác Hà Nội phải cho em về chơi với nhé. Tôi chả biết Hà Nội là gì cũng cứ vỗ ngực hứa bừa. Chả biết giờ nó có nhớ không? Thằng Tí bảo tôi bác cứ ngồi đấy mà lo tuổi thơ cho nó.
Bà Quyền bảo con thím nó yêu phải thằng đểu cháu ạ. Ễnh bụng ra với nhau thì nó bảo không phải con nó. Nó không cưới. Chả nhẽ đi kiện à? Bụng to đi giải quyết bên y tế họ bảo nên để đẻ. Thế là có con Nhạn đấy. Bà Quyền vừa nói vừa xoa xoa đầu con Nhạn. Con bé ranh đáo để. Mới có bốn tháng cai sữa vội để mẹ cháu còn đi Đài Loan. Chả cần con nhỉ. Kệ cái con mẹ Thắm tồ nhà mày. Con ở với ông bà. Suy dinh dưỡng, lại bị đường ruột từ bé. Khổ thân, ông cháu đỡ đẻ cháu đấy. Con Thắm nhà thím đi Đài Loan chỉ có bổ cau thôi mà lương rõ cao tính ra mỗi tháng phải bằng nửa năm làm của thím cháu mình cháu ạ nó gửi có mấy lần tiền đã trả ráo nợ ngân hàng ông Quyền nhà này, còn ăn ra một con uây an pha đấy…
Anh Tư đặt mẩu xương chân giò xuống góc mâm, quay sang bảo tôi:
- Nghe cái mồm bà thím nhà mình có mà đổ thóc giống ra xay. Kiết lõ đít ra nhưng toàn sĩ. Con Thắm sang Đài lêu têu mấy năm hôm nọ đánh điện về bảo nhà xuống Nội Bài đón. Tiền chả có xu nào. Nó bước xuống tầu bay, kéo cái séc áo khoác thò đầu ra một đứa con nữa. Lại con gái. Bà Quyền chả suýt ngã ngửa.
Mẹ tôi bảo chuyện con Thắm là một lịch sử.
Ông Quyền ra định nói cái gì đó với tôi nhưng đau mồm quá lại thôi, cứ lúng búng trong miệng. Anh Tư bảo ông trẻ Quyền nhà mình đỡ đẻ cho con gái chắc đau xờ cau lắm đấy. Vừa rồi lại dính vào kiện tụng bị oánh tơi bời. Đất cát mà chú. Ông hăng hái cứ đòi làm căng tôi bảo ông trẻ cứ yên vị đấy đừng dây vào, ông chả nghe. Vừa rồi thanh tra về rút hồ sơ ra đập cho một phát, bảo ông khai man lý lịch năm sinh của chứng minh thư và năm sinh trong hồ sơ công tác không khớp nhau, thế là mất hết chế độ.
Chú Quyền tôi nguyên là y tá quân đội về một cục, sau tham gia chính quyền xã. Chú vào nhà trong lát sau ra đưa tôi một tờ giấy. Tôi nhìn thấy mấy bài thơ trên có ghi “viết nhân đợt…” đoạn sau tôi không đọc được vì lẫn cả đơn thuốc cúm nào Típ – phi nào Ăm - pe đoạn dưới là dòng chữ mới ghi chưa ráo mực đại ý là nhờ cháu Tâm sửa giúp vì chú đối rồi nhưng sợ chưa chỉnh. Tôi sợ quá vã mồ hôi ra bảo cháu lạy chú, từ ngày lấy vợ có con đến giờ cháu suốt ngày đi dạy tại chức kiếm ăn, có thơ phú gì đâu…
Bà Quyền đảo mắt sang:
- Chú mày dạo này đốc chứng hay sao í, có đêm chả ngủ cứ thức sùng sục làm thơ cháu ạ.
Ông Quyền nheo nheo mắt nhìn tôi miệng cứ lúng ba lúng búng chả biết là mếu hay cười. Thằng Tí bảo khổ ông trẻ Quyền nhà mình, nghĩ được mà không nói được, nhiều lúc trông đến tội.
Con Thắm bế con đi ra đi vào, hóng chuyện thêm bớt câu được câu chăng hươu vượn chả đâu vào đâu. Tôi chẳng biết phải giao tiếp với nó thế nào. Thằng Tí bảo tôi thôi bác đừng có cố, con này giờ nó khinh kỷ niệm rồi. Nào sang bác bế nhóc con tí nào, ối giời ơi còm quá, chậc chậc, tóc xoăn lại giống mẹ mày rồi con ơi. Tôi phát vốn cho cháu một trăm, hỏi cháu tên gì. Con Thắm bảo chúng em bộn việc quá đã kịp khai sinh cho cháu đâu, ông nội cháu bảo gọi nó là con Chòe. Bọn em trước trong công ty giờ làm ngoài chả có chế độ gì đẻ đái khổ lắm bác ạ. Con Chòe ở bên kia không quen khí hậu bị hen phế quản. Cháu lớn tí nữa em gửi ông bà em đi Hà Nội làm ô – sin, lêu têu chán lắm rồi anh ạ. Anh Tư bảo thằng chồng con này người Hưng Yên cùng công ti ở bên Đài, chả biết phải con mình không nó cứ lấy thôi, nó lấy em mình là phúc rồi chú ạ. Chú không biết chứ hôm nọ nó đưa gia đình lên đặt cơi trầu mới phát hiện ra cô em mình còn một đứa nữa ở quê, nó uống rượu say cứ khóc rưng rức, tôi động viên mãi bảo thôi cái số mày nó thế. Thằng này nhà cũng kiết, bố chạy thận, mẹ nông nghiệp thuần túy chả có lương lậu gì vất lắm. Thằng này tên Hùng mà hèn chú ạ, thế mới biết cái tên chả nói lên điều gì. Làng mình giờ đi
Tôi ngà ngà bảo anh Tư quê mình có cụ Bút Tre thơ lừng danh thiên hạ Bắc
Tôi và thằng Tí say quá chả đội mũ mão gì cứ thế nhảy lên xe máy về nhà. Con Thắm ngoái cổ ra bảo bác Tâm sau này thành đạt nhớ giúp con Nhạn nhà em một suất làm cô giáo nhé. Tôi gật đầu lia lịa như sảng rượu. Thằng Tí bảo bác này chết vì cái bệnh hứa bừa.
Về đến cổng thằng
Tôi lên giường lăn ra ngủ.
Trong cơn say thảng thốt, tôi mơ về trung du yêu dấu thuở xa xưa.
Ôi, tôi nhớ mùi phù sa châu thổ. Vết chân trần loang đất. Rặng điền thanh. Vạt nắng chiều. Mùa hạ chơi ô ăn quan, chơi nhảy dây. Những đêm trăng bọn tôi chạy trên ruộng đuổi nhau. Mùa khô. Trời mát. Đất cứng đơ. Bàn chân dẫm roàn roạt lên gốc rạ.
Những đêm trăng…
Tôi khóc nấc lên vì chẳng đưa con Thắm đi Hà Nội chơi được. Rồi tôi cũng chẳng giúp được cho con Nhạn làm cô giáo…
Con Thắm mặc áo hoa tim tím, nói cười lanh lảnh. Nó lĩnh xướng cho đội Sơn Ca. Cả con Nhạn, con Chòe cũng hát.
4.
Mấy hôm sau tôi về Hà Nội. Vợ chồng con Thắm và con Chòe đi Hưng Yên. Thằng Tí đi đào cột điện thuê cho công ty Việt - theo. Con Nhạn ở lại giữ tuổi thơ với ông bà ở trung du. Tôi nhắn tin cho thằng Tí bảo “hom nao qua mo cu But Tre lay cu ho anh mot cai” (hôm nào qua mộ cụ Bút Tre lạy cụ hộ anh một cái).