Trợ cấp xã hội - "gồng mình" đợi đến tuổi 80

Người già cần được hưởng các chế độ bảo hiểm tốt nhất

“ Ém nhẹm” hơn 1,4 tỷ

Mới đây nhất, vụ “ém” hơn 1,4 tỉ đồng tiền trợ cấp ctheo nghị định số 06/2011/NĐ-CP ho 670 NCT năm 2011 ở huyện Chi Lăng, tỉnh Lạng Sơn cho thấy những bất cập trong công tác chăm sóc, bảo vệ quyền lợi cho NCT …

Tổng hợp Quyết toán kinh phí thực hiện trợ cấp hằng tháng, mai táng phí cho người cao tuổi năm 2011 của Sở Tài chính tỉnh Lạng Sơn, kèm theo Báo cáo số 236 của UBND tỉnh, ngày 6-9-2012 ghi rõ, huyện Chi Lăng đã cấp cho 670 NCT từ 80 tuổi trở lên hưởng mức trợ cấp 180 nghìn đồng/tháng với tổng số tiền là 1,447 tỉ đồng. Thế nhưng không hiểu vì lý do gì, đến tháng 9-2012 vẫn chưa có cụ nào được nhận, trong khi 30 cụ đã về cõi vĩnh hằng. NCT huyện Chi Lăng đề nghị làm rõ khoản tiền trợ cấp này về tài khoản của huyện từ thời gian nào? Nếu về từ tháng 9/2011 như các huyện khác, ai chiếm dụng khoản tiền 1,4 tỉ đồng một năm nay?.

Trước sự việc của huyện Chi Lăng như vậy, Sở Tài chính sẽ cùng với Sở LĐ-TB&XH, Hội NCT báo cáo UBND tỉnh biết và làm sáng tỏ vụ việc. Sau nhận được thông tin phản ánh,  đoàn cán bộ T.Ư Hội NCT Việt Nam đã về huyện Chi Lăng tìm hiểu. Theo bà Phạm Tuyết Nhung, Phó Ban Đối ngoại, Trung ương Hội NCT Việt Nam thì, để xảy ra vụ việc này thì trách nhiệm chính thuộc về Sở LĐ-TB&XH và phòng LĐ-TB&XH của huyện Chi Lăng. Hiện các bên liên quan đang phối hợp để làm rõ vụ việc trên nhằm bảo vệ quyền lợi cho 670 NCT ở huyện Chi Lăng. 

 “ Gồng mình” đợi tới… 80?

Đi từ thực tế, Chủ tịch Hội NCT thị trấn Cầu Diễn (huyện Từ Liêm, Hà Nội), ông Võ Khang cho biết, NCT ở địa phương hiện chiếm tỷ lệ 10,7% dân số. Quá trình đô thị hóa khiến diện tích đất canh tác ngày càng giảm, thanh niên đến tuổi lao động không có việc làm phải đi kiếm sống xa nhà để lại con nhỏ, nhà cửa cho ông bà, cha mẹ chăm sóc. Số NCT vẫn phải tự kiếm sống chiếm tỷ lệ không nhỏ. Vì nhiều lý do, NCT đang phải gồng mình lên để chống chọi, bởi từ 80 tuổi trở lên, họ mới được hưởng trợ cấp xã hội ( TCXH) dành cho NCT. 

Tình trạng ở thị trấn Cầu Diễn đang diễn ra tương tự ở nhiều địa phương trong cả nước khi NCT đang tăng nhanh về số lượng và tỷ lệ trong tổng số dân. Theo các báo cáo nghiên cứu đánh giá mới đây cho thấy, phần lớn các thế hệ NCT hiện nay được sinh trưởng trong thời kỳ chiến tranh bảo vệ Tổ quốc nên hầu hết không có điều kiện bảo vệ sức khỏe, 95% NCT có bệnh, chủ yếu là các bệnh mãn tính không lây truyền. Nhưng có tới 30% NCT không có bảo hiểm y tế, 50% NCT không có khả năng chi trả cho phí điều trị nên bỏ mặc không điều trị bệnh dù biết là nguy hiểm cho sức khỏe hoặc tính mạng.

70% NCT không có tích lũy vật chất, dẫn tới có 62,3% NCT gặp khó khăn, thiếu thốn trong cuộc sống. Đây là nguyên nhân khiến hơn 70% NCT phải tự lao động kiếm sống cùng với sự hỗ trợ của con cháu và gia đình, chỉ có hơn 25,5% NCT sống bằng lương hưu hoặc trợ cấp xã hội. Tình trạng NCT sống không có vợ hoặc chồng chiếm tỷ lệ cao, số cụ bà cô đơn cao gấp 5,44 lần so với cụ ông. Trong khi đó, xu hướng quy mô gia đình Việt Nam đang chuyển dần từ gia đình truyền thống sang gia đình hạt nhân ít thế hệ. Thực tế này đã đặt ra nhu cầu cấp bách về hệ thống an sinh xã hội, dịch vụ chăm sóc NCT cả ngắn và dài hạn, chăm sóc suốt đời.

Mặc dù số người cao tuổi 80 tuổi trở lên được hưởng TCXH hàng tháng là 1.331.449 người (tăng 200% so với thời điểm trước khi ban hành Luật NCT) tuy nhiên việc thực hiện ở không ít địa phương còn khá thờ ơ. Bà Phạm Tuyết Nhung cho biết, ngay tờ khai nhận TCXH đã có quá nhiều chi tiết vừa phức tạp vừa thừa gây khó khăn cho NCT (TT 17/2011/TT-BLĐTBXH).

Thêm nữa, tuổi của các cụ trước đây do giấy tờ thất lạc, thường bị chênh lệch tuổi giữa CMT và hộ khẩu có khi tới vài tuổi nên rất khó khăn cho việc xác nhận. Không những thế, vì mức trợ cấp quá thấp nên nhiều nơi chi trả TCXH theo quý tiêu chí “cơm không ăn, gạo còn đó”. Tuy nhiên, với các cụ khó khăn, vất vả thì đó cũng là cả tháng gạo của các cụ rồi.

Nhiều nơi chưa không tính đủ hệ số 1,5 đối với NCT nghèo, cô đơn trên 80. Ra quyết định chậm, không cho truy lĩnh. Và hiện nay do giá cả tăng, mức TCXH quá thấp không đủ chi (chỉ có 180.000/ tháng). Bà Nhung cũng cho rằng, tuổi được TCXH phổ cập là đủ 80 trở lên là quá cao, đặc biệt so với NCT nghèo và ở vùng sâu vùng xa.

NCT hưởng chế độ Tuất không có BHYT và mai táng phí, rất thiệt thòi. Cán bộ LĐTBXH cơ sở nhiều việc, lương ít nên có thể họ không toàn tâm toàn ý. Do  đó, theo bà Nhung hội NCT có thể nhận khoán thực hiện TCXH cho NCT. 

Như vậy, nếu không thực hiện triệt để và tích cực thì những sự việc như ở huyện Chi Lăng sẽ không là trường hợp cá biệt…

Hà My