Trẻ sẽ được tắm mình trong không gian tiếng Việt?
Theo Đề án tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học người dân tộc thiểu số (DTTS) giai đoạn 2016-2020, ở bậc mầm non, đến tháng 5/2020, có 4.984 trường có đông trẻ em là người dân tộc thiểu số; 49.396 nhóm lớp có trẻ em người DTTS (tăng 133 trường, 3.638 nhóm lớp so với năm 2015, thời điểm xây dựng Đề án).
99% trẻ DTTS đến trường được tăng cường tiếng Việt; 95,7% cơ sở giáo dục mầm non xây dựng môi trường tăng cường tiếng Việt cho trẻ em người DTTS, có thư viện thân thiện để cha mẹ đọc sách cùng trẻ.
Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ DTTS được rèn kỹ năng nghe nói, giao tiếp tiếng Việt, tắm mình trong môi trường tiếng nói và chữ viết tiếng Việt. Trẻ em người DTTS đã mạnh dạn tự tin hơn trong các hoạt động giáo dục và hoạt động khác trong cuộc sống. Đến tháng 10/2020, số trẻ dân tộc thiểu số độ tuổi mẫu giáo ra lớp đạt 90,3%, vượt 0,3% so với mục tiêu của Đề án.
Cô giáo Lê Thị Tuyết Hường, Hiệu trưởng Trường Mầm non Thanh Nưa, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên chia sẻ: “Trường nằm trên địa bàn khó khăn, một số giáo viên còn bỡ ngỡ trong dạy tiếng Việt cho trẻ. Từ thực tế, nhà trường đã đưa ra những giải pháp kịp thời như chủ động xây dựng kế hoạch ngay từ đầu năm học, bồi dưỡng nâng cao nhận thức cho giáo viên, chú trọng xây dựng môi trường tăng cường nghe nói tiếng Việt cho trẻ, huy động sự tham gia của cha mẹ trẻ. Đến nay, hầu hết trẻ khi học tại trường nói thành thạo tiếng Việt, tự tin giao tiếp...”.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh cho rằng, yêu cầu của giai đoạn mới có nhiều khó khăn, gắn liền với đổi mới SGK phổ thông các lớp 2 (bậc tiểu học), lớp 6 (bậc trung học), và tiếp tục cuốn chiếu đến các lớp tiếp theo.
Đối với giáo dục tiểu học, chú trọng đến các giải pháp có hiệu quả cao như làm tốt công tác chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ trước khi vào lớp 1; Dạy học theo hướng tăng thời lượng môn Tiếng Việt; Dạy học tăng cường Tiếng Việt cho học sinh vùng DTTS theo tài liệu đã được Bộ GD&ĐT thẩm định…
Đặc biệt chú trọng tăng cường năng lực sử dụng tiếng Việt cho học sinh tiểu học thông qua việc hình thành thói quen đọc sách.. Tuyên truyền vận động, huy động trẻ trong độ tuổi ra lớp, chú trọng trẻ 6 tuổi vào lớp 1, đi học chuyên cần và giảm tỷ lệ trẻ bỏ học.
Sẽ đưa văn hóa và song ngữ tiếng dân tộc vào trường học
Hơn 17 năm gắn bó với học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cô Lê Thị Thu Trang, giáo viên Trường Tiểu học và THCS EaTrol (Sông Hinh, Phú Yên), nhận thấy hiện nay học sinh ít biết về truyền thống văn hóa của dân tộc.
“Tại Sông Hinh, người Êđê, Ba Na có một kho tàng văn hóa hết sức đồ sộ, quý giá, như: văn hóa cồng chiêng, các lễ hội truyền thống… nhưng học sinh người Êđê, Ba Na rất ít biết đánh cồng chiêng, ít biết hát dân ca, hoặc sử dụng các loại nhạc cụ truyền thống của dân tộc mình, ít biết các nghề truyền thống như dệt vải, đan lát, làm rượu cần... Như vậy, việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số sau này sẽ gặp khó khăn”, cô Lê Thị Thu Trang chia sẻ.
Do đó, cô Trang đề nghị cần có một đề án hoặc kế hoạch cụ thể để đưa những nội dung trên vào chương trình học ngoại khóa của học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, định kỳ tổ chức hoạt động giao lưu văn hóa các dân tộc trong đoàn viên thanh niên để giữ gìn, phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số gắn với nhiệm vụ phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.
Cô Trần Thị Bích Thu là người dân tộc Cơ Tu, hiện đang giảng dạy tại một trường mầm non thuộc xã Hòa Bắc, Hòa Vang, Đà Nẵng. Cô Thu cho biết, nhà trường nói riêng, giáo dục mầm non nói chung rất được thành phố quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cả về cơ sở vật chất, chế độ chính sách.
Mặc dù vậy, cô cũng như các đồng nghiệp vẫn gặp khó khăn bởi trẻ dân tộc thiểu số do vốn tiếng Việt còn rất hạn chế nên chưa mạnh dạn, tự tin khi giao tiếp, chưa tham gia sôi nổi các hoạt động. Bên cạnh đó, dù trẻ được hưởng chế độ dinh dưỡng tốt ở trường, nhưng thể trạng các em còn nhỏ bé bởi đa số cha mẹ trẻ làm nương rẫy, kinh tế khó khăn, chưa thường xuyên tổ chức được bữa ăn đủ dinh dưỡng cho trẻ tại nhà.
“Dinh dưỡng rất quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Đây là vấn đề tôi trăn trở và rất mong trẻ dân tộc Cơ Tu nói riêng, trẻ em vùng kinh tế xã hội khó khăn nói chung được hỗ trợ để có thể nâng cao thể trạng, từ đó phát triển tốt hơn”, cô Thu mong mỏi.
Ông Lê Như Xuyên - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Dân tộc, Bộ GD&ĐT cho biết: Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đã có đề án về bảo tồn, phát huy văn hóa dân tộc các dân tộc thiểu số. Bộ GD&ĐT sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ VH-TT&DL trong việc đưa giáo dục văn hóa truyền thống của các dân tộc vào trường học.
Đồng thời, ông Lê Như Xuyên cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định 105/2020/NĐ-CP quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non. Theo đó, cơ sở giáo dục mầm non công lập ở xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển, hải đảo, xã thuộc vùng khó khăn theo quy định của Thủ tướng Chính phủ được ngân sách nhà nước hỗ trợ tổ chức nấu ăn cho trẻ.
“Sắp tới, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, Bộ GD&ĐT cùng Ủy ban Dân tộc phối hợp trình Chính phủ có chế độ ăn trưa cho trẻ em dân tộc thiểu số vùng khó khăn. Tuy nhiên, việc này cần có lộ trình vì liên quan đến nguồn lực, nhất là giai đoạn vừa qua, chúng ta gặp khó khăn do đại dịch Covid-19”, ông Xuyên cho hay.
