Thiết bị chăm sóc sức khỏe điện tử là gì?
Những đồ vật được kết nối trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe là gì? ông Laurent Levasseur, nhà đồng sáng lập, chủ tịch Hội đồng quản trị công ty Bluelinea, chuyên về đồ vật kết nối để chăm sóc sức khỏe, giải thích: “đó là hàng loạt các đồ vật nhỏ bé người ta có thể mang theo, thậm chí là đeo áp vào da, và cho phép cung cấp các thông tin về chỉ số sức khỏe.
Các vật có kết nối này cho phép người mang có thể quan tâm, chú ý hơn đến bản thân mình. Người ta có thể đo được nhịp tim, đếm được số bước chân đã đi, trực tiếp đo huyết áp và nhiều yếu tố khác…”
“Được kết nối” không chỉ có nghĩa các đồ vật được nối mạng internet mà còn là được kết nối qua wifi, bluetooth… với các thiết bị nối mạng khác như điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính, thậm chí vô tuyến.
Các đồ vật kết nối chăm sóc thể lực, sức khỏe rất phong phú: Cân sức khỏe thông minh, đo cân nặng và tính chỉ số cơ thể, đo lượng mỡ, nước, cơ bắp… và thông tin cho người dùng lượng calorie lý tưởng cần nạp, mặt nạ kết nối đánh giá và phân tích bụi bẩn trong không khí, thiết bị kết nối cảnh báo chất gây dị ứng trong thực phẩm, thiết bị nhắc liều lượng và giờ uống thuốc, tã bỉm thông minh cho trẻ em phát tín hiệu báo cho phụ huynh khi bỉm đã đầy, máy theo dõi và cải thiện chất lượng giấc ngủ…
Đồ vật được kết nối là một phần không thể thiếu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe điện tử. Ông Guy Fagherazzi, chuyên gia về bệnh tiểu đường và các vật dụng có kết nối để chăm sóc sức khỏe, cho rằng: “Chăm sóc sức khỏe điện tử là việc sử dụng các công nghệ thông tin và giao tiếp mới vào mục đích chăm sóc sức khỏe. Các vật dụng được kết nối có thể dùng để phòng bệnh, theo dõi sức khỏe hay tình hình của những người bệnh ở nhà sau một thời gian nằm viện.
Khi người ta nói đến các đồ vật kết nối, đó có thể là chiếc cân sức khỏe được nối mạng để một người theo dõi cân nặng của bản thân, nhờ một ứng dụng cài trên điện thoại thông minh của họ, hay là các máy đo huyết áp được kết nối, các vòng đeo tay hay đồng hồ kết nối. Tất cả những cái đó đều là chăm sóc sức khỏe điện tử”.
Các vật kết nối dùng để làm gì?
Tuy nhiên, chuyên gia Guy Fagherazzi nhấn mạnh: “Cần phân biệt rõ hai loại: Tất cả những thứ liên quan đến sự thoải mái, chẳng hạn những chiếc đồng hồ kết nối, vòng đeo tay kết nối. Đó là thuộc lĩnh vực khiến người ta thoải mái, chúng bị kiểm tra, kiểm soát ít hơn so với những thứ được gọi là các thiết bị y tế. Trong lĩnh vực này, châu Âu có các quy định rõ ràng. Cần phân biệt rõ hai loại như vậy”.
Các vật kết nối này dùng để làm gì? Ông Laurent Levasseur giải thích cụ thể: “Có hai khả năng và cần đến hai câu trả lời. Thứ nhất, rất đơn giản, là hiện nay, tất cả những người ở độ tuổi 40 đều có thể sống đến 70-75 tuổi. Tại sao?
Đơn giản là họ ngày càng quan tâm, chú ý hơn đến cơ thể của chính họ. Cũng giống như kiểu quý vị không thể nghĩ tới việc vào trong một chiếc xe hơi mà không có bảng điều khiển. Từ nay trở đi, các vật được kết nối sẽ là một bảng điều khiển thực thụ. Mọi thứ là để phục vụ mỗi người.
Mặt khác, các vật có kết nối là để phục vụ những người mất dần khả năng tự chủ, đó là những người có tuổi, những người rất già. Đối với những người này, vật dụng được kết nối hỗ trợ họ, và có thể hỗ trợ các nhân viên chăm sóc họ, có thể bảo vệ họ và có thể phân tích các chỉ số và cho phép họ duy trì khả năng tự chủ được lâu hơn”.
Nhưng liệu các vật kết nối chỉ là để chăm sóc sức khỏe cho người già yếu? Chuyên gia Nathalie Gateau bổ sung: “Tôi nghĩ vật kết nối có thể phục vụ tất cả mọi người. Người ta thậm chí có thể nghĩ ra các dịch vụ mới cho các em nhỏ, còn chúng tôi thì đặc biệt quan tâm đến công nhân viên của các doanh nghiệp, họ có nhiều nguy cơ bị stress, ngủ không ngon.
Vật được kết nối cũng có thể có ích cho những người mới nghỉ hưu, vì họ đối mặt với những thay đổi bất trắc rất có hại cho sức khỏe. Rồi sau đó là những người đã về hưu lâu và quen với cuộc sống hưu trí, thậm chí là đang dần lệ thuộc vào sự chăm sóc của người khác. Đối với những người này, có thể có rất nhiều dịch vụ tại nhà cho họ sẽ được mở ra. Và các vật kết nối này có thể làm trung gian kết nối họ với các nhân viên y tế, xã hội”.
Vật kết nối và những bất trắc
Đặc điểm của đồ vật kết nối trong chăm sóc sức khỏe là thu thập và cập nhật dữ liệu một cách liên tục và trực tiếp. Trên thực tế, các đồ vật kết nối cho phép thu thập được một khối lượng thông tin khổng lồ về sức khỏe, thói quen sinh hoạt và đặc điểm xã hội của người sử dụng. Chính vì thế, sản phẩm công nghệ mới này cũng có thể tạo ra nhiều bất trắc.
Kỹ sư Walter Peretti và Gael Chareyron cùng có quan điểm khả năng mạng lưới đồ vật kết nối sẽ tạo ra một hình thức tội phạm mạng mới, hay khủng bố mới trên mạng, thông qua việc ăn cắp dữ liệu được lưu trữ hay chia sẻ từ các vật kết nối để đòi tiền chuộc, đòi đáp ứng một yêu sách nào đó, hay làm sai lệch thông tin về thể lực, sức khỏe của người sử dụng, chẳng hạn đưa thông tin sai về nhịp tim, huyết áp, lượng insulin trong máu khiến người sử dụng hoặc lo lắng, hoặc chủ quan, báo động nhầm cho cơ quan y tế, và trong một số trường hợp nghiêm trọng, có thể đẩy nạn nhân vào tình huống nguy hiểm cho sức khỏe hay tính mạng.
Không phải vô cớ mà ngay từ năm 2014, Europol, Cơ quan cảnh sát châu Âu đã cảnh báo: “Bởi vì ngày càng có nhiều đồ vật được kết nối và với sự ra đời của nhiều loại hình cơ sở hạ tầng mới, chúng tôi cho rằng sẽ có ngày càng nhiều vụ tấn công nhắm vào đó, cũng như ngày càng có nhiều hình thức mới liên quan đến các vụ dọa dẫm, cưỡng ép, chiếm đoạt, đánh cắp dữ liệu, gây tổn hại về sức khỏe và thậm chí là có thể gây tử vong”.
Mới đây, một chuyên trang nghiên cứu thị trường và công nghệ số trích dẫn một thăm dò ý kiến, theo đó 24% số người được hỏi dè chừng về việc dữ liệu cá nhân của họ sẽ bị sử dụng trái phép. Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố khác khiến những người được hỏi ngần ngại sử dụng đồ vật kết nối để chăm sóc sức khỏe: 59% cho rằng các sản phẩm này quá đắt, 50% nghi ngờ về mức độ đo chính xác, 29% sợ là các sản phẩm len sâu vào cuộc sống hàng ngày của họ và 22% lo ngại là không biết sử dụng thiết bị kết nối.
Bất chấp những nguy cơ đó, theo dự báo của giới chuyên gia, thị trường đồ vật kết nối để chăm sóc sức khỏe, nhất là các thiết bị y tế kết nối đang có nhiều tiềm năng, trong bối cảnh người dân ngày càng quan tâm tới việc giữ gìn thể lực, bảo vệ sức khỏe. Ngoài ra, tỉ lệ người sở hữu điện thoại thông minh rất cao.
Mặt khác, vật kết nối thu hút được sự quan tâm đầu tư của nhiều doanh nghiệp. Trong triển lãm công nghệ quốc tế lớn nhất thế giới được tổ chức tại Las Vegas (CES) 08-11/1/2019, đồ vật kết nối trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe đã vượt qua lĩnh vực thể thao và trang thiết bị trong nhà.
Sức khỏe cũng là lĩnh vực được các hãng công nghệ tham gia triển lãm quan tâm nhất và ghi điểm tại triển lãm CES 2019. Đáng chú ý là sản phẩm kết nối mới của Withings, một trong những công ty hàng đầu thế giới về vật kết nối chăm sóc sức khỏe: dụng cụ kết nối tích hợp nhiều chức năng như đo huyết áp, điện tim và ống nghe, không chỉ để đo huyết áp mà còn cho phép phát hiện các bệnh tim nguy hiểm có liên quan đến bệnh huyết áp cao.
Vật kết nối ngày càng tỏ ra “hợp thời” ở một số nơi như tại Pháp, từ tháng 99/2018, Bảo hiểm Y tế Pháp thanh toán chi phí trả cho bác sĩ khám bệnh từ xa cho bệnh nhân, cũng giống như đối với các buổi khám bệnh kiểu truyền thống từ trước tới nay tại phòng khám, bệnh viện.
Phương thức khám bệnh từ xa cần đến các thiết bị kết nối như máy đo huyết áp, nhịp tim, đường huyết, ống nghe, máy soi màng nhĩ, khám họng … Hiện nay, phương thức khám bệnh từ xa đã được triển khai nhiều tại các trại dưỡng lão, nhất là các cơ sở chăm sóc người già sống phụ thuộc.
