dự thảo Nghị quyết được bố cục thành 14 điều; trong đó quy định cụ thể về tổ chức chính quyền đô thị tại TP HCM, đề xuất, điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Chủ tịch UBND TP HCM…
Chính phủ cũng giao Bộ Nội vụ tiếp thu ý kiến các thành viên Chính phủ, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết; phối hợp với Bộ Tư pháp báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc bổ sung dự thảo Nghị quyết vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020, cho phép xây dựng, ban hành dự thảo Nghị quyết theo trình tự, thủ tục rút gọn; thực hiện việc trình dự thảo Nghị quyết theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về tổ chức chính quyền đô thị tại TP HCM được bố cục thành 14 điều; trong đó quy định cụ thể về tổ chức chính quyền đô thị tại TP HCM, đề xuất, điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Chủ tịch UBND TP HCM… và quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của UBND quận, phường từ ngày 1/7/2021. Khi đó, UBND quận, phường là cơ quan hành chính nhà nước, làm việc theo chế độ thủ trưởng, đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ.
Nghị quyết khi được Quốc hội ban hành sẽ có tác động tích cực tới sự phát triển kinh tế, xã hội của TP; nâng cao tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của bộ máy chính quyền đô thị, nâng cao chất lượng hiệu quả cung ứng dịch vụ công, phù hợp với tính chất đô thị đặc biệt lớn nhất nước.
Trước đó, ngày 29/9, Hội đồng thẩm định Bộ Tư pháp đã thống nhất các nội dung dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại TP HCM. Đa số các bộ, ngành như quân đội, công an, tư pháp, ngoại giao, kế hoạch - đầu tư… đều nhất trí với dự thảo Nghị quyết. Trước đó, ngày 25/9, Bộ Nội vụ cũng đã chủ trì hội nghị thẩm định đề án, trong đó 100% đại biểu đồng ý thông qua.
Đề án tổ chức mô hình chính quyền đô thị đã được TP HCM ấp ủ từ năm 2007 và được tiếp tục điều chỉnh, bổ sung năm 2013. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, cơ sở pháp lý chưa thật sự vững chắc và đầy đủ nên chưa thể triển khai thực hiện. Trên cơ sở các quy định hiện hành, đồng thời để thúc đẩy sự phát triển của TP HCM trong giai đoạn mới, TP HCM đã triển khai xây dựng hai đề án.
Một là Đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TP HCM (tên cũ là Đề án tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại TP HCM) và Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019-2021 (trong đó bao gồm Đề án thành lập Thành phố Thủ Đức).
Về Đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TP HCM, TP HCM đã có 7 năm thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường (2009-2016), là địa phương có số lượng đơn vị thí điểm nhiều nhất cả nước.
Và thực tiễn cho thấy, khi thực hiện thí điểm, việc thực hiện quyền dân chủ của nhân dân vẫn được đảm bảo, trong đó điểm nhấn là đã tinh gọn bộ máy, tiết kiệm ngân sách, khắc phục trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, đảm bảo tính thống nhất, xuyên suốt, nâng cao hiệu lực hiệu quả bộ máy hành chính nhà nước.
Đặc biệt, qua quá trình theo dõi, TP HCM nhận thấy khi thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường đã không ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần cho người dân TP. Từ kết quả của quá trình thực hiện thí điểm, có thể sơ bộ đúc kết ra một vấn đề, đó là hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền không phụ thuộc quá nhiều vào việc tổ chức HĐND ở cấp quận, phường.
Còn Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trên địa bàn TP HCM giai đoạn 2019-2021 (trong đó bao gồm Đề án thành lập thành phố Thủ Đức) là nhằm tổ chức hợp lý đơn vị hành chính các cấp để phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước nói chung và TP HCM nói riêng, qua đó góp phần phát huy hơn nữa nguồn lực nhà nước và xã hội để phát triển kinh tế - xã hội tại từng cấp huyện, cấp xã.
Trong đó, đơn vị hành chính mới là Thành phố Thủ Đức được hình thành trên cơ sở sáp nhập Quận 2, Quận 9 và quận Thủ Đức sẽ đóng vai trò trung tâm, triển khai các mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật, thương mại khép kín; liên kết nghiên cứu khoa học kỹ thuật, công nghệ với ứng dụng phát triển sản phẩm thương mại hóa.
Đây còn là “hạt nhân” thúc đẩy kinh tế TP HCM và Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam tăng trưởng bền vững trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư ngày càng phát triển mạnh mẽ. Dự kiến, sau khi thành lập Thành phố Thủ Đức sẽ đóng góp khoảng 30% GRDP của TP HCM và chiếm khoảng 7% GDP cả nước.
