Theo Sở QH&KT, qua rà soát quá trình triển khai thực hiện NƠXH giai đoạn 2016 - 2021, đa số các đồ án quy hoạch phân khu trên địa bàn TP được duyệt chưa xác định vị trí, quy mô, diện tích quỹ đất bố trí NƠXH, hoặc chưa được cập nhật các dự án NƠXH.
Nhưng khi muốn đề xuất bổ sung diện tích đất NƠXH vào quy hoạch phân khu, các địa phương lại gặp vướng mắc về dự báo nhu cầu và xác định quỹ đất bố trí. Bởi nhiều địa phương có mật độ dân cư cao, đặc biệt các quận nội thành, gây khó khăn khi đầu tư hạ tầng kỹ thuật, chỉnh trang đô thị.
Từ đó kéo dài thời gian chuẩn bị đầu tư xây dựng, tăng chi phí giải phóng mặt bằng… khiến các dự án NƠXH chưa thu hút nhà đầu tư. Trong khi nguồn vốn đầu tư hằng năm từ ngân sách nhà nước còn hạn chế, chưa đủ để thực hiện các dự án.
Sở cũng nhìn nhận theo Luật Nhà ở 2014, việc buộc các dự án nhà ở thương mại tại các đô thị loại 3 trở lên phải dành quỹ đất xây dựng NƠXH (tỉ lệ 20%) là chưa phù hợp thực tiễn.
Lý do, yêu cầu này không căn cứ vào chương trình, kế hoạch phát triển nhà cũng như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở của địa phương; dễ dẫn đến tình trạng quỹ đất này không được đưa vào đầu tư, gây mất mỹ quan đô thị, lãng phí nguồn lực đất đai và làm tăng giá nhà ở.
Còn với các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ (ví dụ dưới 2ha tại các đô thị loại đặc biệt và loại I), việc dành quỹ đất 20% cũng không khả thi do không đủ diện tích tối thiểu để đầu tư một khối NƠXH độc lập.
Không chỉ vậy, nếu người thu nhập thấp vào ở các căn hộ NƠXH trong các dự án nhà ở thương mại cao cấp, chỉ tính riêng chi phí quản lý vận hành tòa nhà, các dịch vụ thiết yếu khác, cũng không phù hợp với thu nhập của họ.
Từ những điểm khó trên, Sở QH&KT kiến nghị Bộ Xây dựng sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành các luật liên quan đến quy hoạch phù hợp với Luật Quy hoạch.
Đặc biệt, khi các luật, nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành, tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch mới đã có, Sở đề xuất Bộ quy định đặc thù cho TP HCM là đô thị đặc biệt có những yêu cầu quản lý khác với nhiều tỉnh, thành có mật độ đô thị hóa chưa cao.
Nghiên cứu cho phép một chủ đầu tư có nhiều dự án đang được triển khai trên cùng một quận/huyện được hoán đổi diện tích đất để xây dựng NƠXH tập trung vào một dự án. Việc này sẽ tạo điều kiện cho chủ đầu tư kinh doanh, khai thác và vận hành được thuận lợi hoặc có các quy định, giải pháp khác về cơ chế chính sách thu hút đầu tư.
