Cụ thể, về cấp huyện, ba quận phía Đông của TP là 2, 9 và Thủ Đức sẽ sáp nhập thành đơn vị hành chính mới là TP Thủ Đức. Đơn vị hành chính mới có diện tích hơn 211km2; dân số hơn một triệu người.
Đối với cấp phường xã, có 19 phường thuộc quận 2, 3, 4, 5, 10, Phú Nhuận phải sắp xếp. Trong đó, quận 2 sẽ nhập phường An Khánh và Thủ Thiêm (cả 2 phường bị giải tỏa trắng xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm) thành phường Thủ Thiêm (diện tích hơn 3,2km2; dân số 428 người); nhập phường Bình Khánh và Bình An thành phường An Khánh (diện tích gần 4 km2; dân số hơn 23.100 người).
Quận 3 nhập phường 6, 7, 8 thành phường Võ Thị Sáu (diện tích gần 2,2km2; dân số hơn 36.700 người); quận 4 nhập phường 2 và 5 thành phường 2 (diện tích 0,35km2; dân số hơn 17.400 người); nhập phường 12 và 13 thành phường 13 (diện tích 0,84km2; dân số hơn 18.500 người).
Quận 5 nhập phường 12 và 15 thành phường 12 (diện tích hơn 0,57km2; dân số hơn 17.300 người); quận 10 nhập phường 2 và 3 thành phường 2 (diện tích 0,3 km2; dân số gần 25.000 người); quận Phú Nhuận nhập phường 11 và 12 thành phường 11 (diện tích 0,38km2; dân số hơn 15.500 người); nhập phường 13 và 14 thành phường 13 (diện tích gần 0,3km2; dân số hơn 16.600 người).
Với phương án tổng thể này, dự kiến sau khi sáp nhập, TP HCM giảm từ 24 quận huyện còn 22 (16 quận, một thành phố và 5 huyện); giảm từ 322 xã, phường, thị trấn xuống còn 312 (249 phường, 58 xã và 5 thị trấn).
UBND TP cũng yêu cầu các quận có phường bị sáp nhập chuẩn bị các nội dung: vị trí đặt trụ sở UBND phường mới; phương án sắp xếp cán bộ, công chức dôi dư sau khi sáp nhập.
Đồng thời, UBND TP đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam TP sớm tổ chức phản biện xã hội đối với Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã giai đoạn 2019-2021 đảm bảo đề án đạt hiệu quả cao nhất khi trình các cấp thẩm quyền xem xét, thẩm định.
Liên quan phương án này, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Thành Phong vừa có chỉ đạo chính quyền địa phương phát phiếu lấy ý kiến phương án sắp xếp các đơn vị hành chính cấp quận/huyện, xã/phường đến từng gia đình. Thời gian lấy ý kiến vào ngày 3/10, từ 7h đến 19h.
Theo đó, cử tri ba quận 2, 9, Thủ Đức và 19 phường thuộc các quận 2, 3, 4, 5, 10, Phú Nhuận được lấy ý kiến về sáp nhập các đơn vị hành chính nơi mình cư trú.
Phiếu lấy ý kiến gồm 2 nội dung: đồng ý và không đồng ý với phương án sắp xếp; tại 3 quận 2, 9 và Thủ Đức có thêm nội dung lấy ý kiến tên đơn vị hành chính mới là thành phố Thủ Đức.
Trong ngày 3/10, tổ lấy ý kiến cử tri tại từng khu phố gửi biên bản kiểm kê việc sử dụng phiếu và kết quả kiểm phiếu về UBND phường. UBND phường tổng hợp, báo kết quả gửi HĐND và UBND quận trước ngày 5/10.
Sau đó, UBND quận tổng hợp gửi HĐND quận và UBND thành phố trước ngày 7/10. UBND thành phố tổng hợp, lập báo cáo gửi HĐND thành phố và Chính phủ trước ngày 9/10.
Để công tác lấy ý kiến cử tri đảm bảo yêu cầu, đặc biệt là có chữ ký của thành viên hộ gia đình, đề nghị UBND các phường thành lập Tổ lấy ý kiến cử tri để phân công phát phiếu đến từng hộ, chú ý hướng dẫn kỹ nội dung của phiếu lấy ý kiến gắn với vận động, tuyên truyền tạo sự đồng thuận và nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, vấn đề phát sinh để kịp thời giải quyết.
Sau khi lấy ý kiến cử tri, nếu có trên 50% tổng số cử tri trên địa bàn tán thành phương án sắp xếp, HĐND các cấp thảo luận, biểu quyết tán thành hoặc không tán thành chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính.
Theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tiêu chuẩn của quận phải có diện tích từ 35km2 trở lên, dân số ít nhất 150.000 người. Còn quy mô dân số của phường (thuộc quận) từ 15.000 người trở lên; diện tích từ 5,5km2 trở lên; xã là 5.000 người đến 8.000 người trở lên, diện tích từ 30km2. Những đơn vị không đạt hai tiêu chí này phải sắp xếp.
Trước đây TP HCM nhiều lần sáp nhập các đơn vị hành chính. Sau năm 1975, quận 7 nhập vào 8 thành quận 8 bây giờ. Quận 1 hiện hữu cũng được ghép từ quận 2. Quận Bình Thạnh được sáp nhập từ quận Bình Hòa với Thạnh Mỹ Tây. Còn quận 9 trước đây nhập với huyện Thủ Đức thành huyện Thủ Đức, sau đó lại tách ra thành quận 9 và quận Thủ Đức...
Quận 1 lúc trước có 23 phường, hiện còn 10; Bình Thạnh có 28 phường được sáp nhập còn 20; quận 3 và Phú Nhuận trước có 24 và 17 phường nhưng giờ còn 15...
