Theo báo cáo của UBND TP HCM, thời gian qua việc thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về công tác soạn thảo, ban hành, kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) được TP HCM chú trọng, thực hiện tương đối tốt. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được thì vẫn còn rất nhiều hạn chế, bất cập, thậm chí là yếu kém.
Qua rà soát 728 VBQPPL của HĐND, UBND TP HCM còn hiệu lực thì phát hiện có 52 VBQPPL có dấu hiệu vi phạm. Trong đó việc vi phạm lớn nhất là các VB này không được thẩm định, không được lấy ý kiến của đối tượng được điều chỉnh trước lúc ban hành. Riêng Bộ Tư pháp qua rà soát gần 200 VBQPPL còn hiệu lực của HĐND và UBND TP HCM thì phát hiện có 16 VB vi phạm về nội dung cần được bãi bỏ, chỉnh sửa.
Đánh giá tinh thần cầu thị, trách nhiệm của UBND TP, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu nhấn mạnh, là địa phương phát triển mạnh mẽ nhất cả nước nên đôi lúc TP có những sáng tạo để theo kịp sự phát triển. Thời gian qua, TP đã có nhiều tiến bộ trong công tác soạn thảo, ban hành, kiểm tra, xử lý, rà soát, hệ thống hóa VBQPPL. Tuy nhiên, vẫn còn những tồn tại, hạn chế và cần sớm khắc phục.
Trước đó, tại cuộc làm việc với Sở Tư pháp TP HCM, đại diện các Sở tham dự đã có nhiều giải trình liên quan đến lý do tham mưu các văn bản trái luật. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc tham mưu sai. Sai do đặc thù TP, như quy định về tiêu chuẩn công chức phường, xã trên địa bàn TP HCM phải có hộ khẩu (mang tính kế thừa từ nhiều chục năm nay), quy định về tuyển dụng công chức và xếp lương khi bổ nhiệm ngạch (ưu tiên trình độ đại học)…
Có những văn bản trái luật xuất phát từ tình hình thực tế như quy định về trợ cấp giảng dạy đối với giáo viên dạy hòa nhập cho người khuyết tật (không trợ cấp không thu hút được giáo viên). Ngoài ra, một số văn bản bị lạc hậu so với tình hình thực tế, nhiều văn bản khác trái luật là do cán bộ pháp chế tại các đơn vị tham mưu còn “non tay”… Hầu hết các sở, ngành tham mưu đều đồng ý về văn bản trái luật và cho biết sẽ sớm xử lý các văn bản nói trên.
Theo nhận định của Cục trưởng Đồng Ngọc Ba, những con số VBQPPL ban hành trái luật nói trên là đã “vượt khung”, trong đó, khá nhiều sở, ngành có tình trạng “mua dây buộc mình”, tham mưu cho UBND TP ban hành VBQPPL, trong khi văn bản ấy thuộc thẩm quyền của HĐND TP. Thậm chí, ở TPHCM tồn tại một tình trạng mà ít địa phương nào mắc phải, đó là “trốn” thẩm định (có 3 văn bản không qua Sở Tư pháp thẩm định), không lấy ý kiến đối tượng thụ hưởng.
Có thể, đó là “đường tắt” với thời gian sẽ nhanh hơn, nhưng hệ lụy của nó sẽ hết sức lâu dài và nặng nề. Cục trưởng Đồng Ngọc Ba cho biết, những yếu kém, sai phạm còn tồn tại nói trên cần có sự tham gia giải quyết quyết liệt của các cơ quan liên quan. Trong đó, HĐND TPHCM cần xem lại việc giám sát, vì sao để tình trạng các văn bản thuộc thẩm quyền của mình nhưng UB TP ban hành quá nhiều. Cạnh đó, cần nghiêm khắc nhìn nhận cái sai và giải quyết từ gốc rễ.
Thứ trưởng Phan Chí Hiếu yêu cầu Sở Tư pháp TP HCM tiến hành thực hiện đầy đủ danh mục thống kê cụ thể các VBQPPL được TP ban hành trong 3 năm qua để đoàn tiếp tục rà soát. Thứ trưởng cũng nhấn mạnh vai trò tham mưu của Sở Tư pháp TPHCM vô cùng quan trọng, là người “gác cổng” cho TP, cần nâng cao tinh thần trách nhiệm, hạn chế những pha “lọt lưới” văn bản trái luật như trên. Về các văn bản trái luật, Thứ trưởng cho biết sẽ có ý kiến để UBND TP chỉ đạo xử lý rốt ráo.
