TP HCM: Hệ thống bảo tàng tiếp tục khẳng định vai trò thiết chế văn hóa quan trọng
(PLVN) - Theo báo cáo của Sở VH&TT TP HCM tại Hội nghị tổng kết công tác di sản văn hóa (DSVH) năm 2025 trên địa bàn và triển khai nhiệm vụ trọng tâm 2026 vừa tổ chức, hệ thống bảo tàng trên địa bàn tiếp tục khẳng định vai trò là thiết chế văn hóa quan trọng. Trong năm 2025, các bảo tàng đã tổ chức 189 cuộc trưng bày, triển lãm, gồm 58 trưng bày chuyên đề tại chỗ, 131 triển lãm lưu động, phục vụ đông đảo công chúng.
Tổng lượt khách tham quan các bảo tàng thuộc Sở VH&TT đạt gần 4,5 triệu lượt, tăng 17,1% so với 2024. Số lượt khách được miễn phí vé trong các dịp lễ, kỷ niệm hơn 625.000 lượt, cho thấy hiệu quả của chính sách đưa di sản đến gần hơn với người dân.
Một điểm nhấn nổi bật trong năm 2025 là trưng bày chuyên đề “Bảo vật quốc gia - Những kiệt tác di sản tại TP HCM”, lần đầu tiên quy tụ các bảo vật quốc gia đang được lưu giữ tại TP, đồng thời công bố quyết định công nhận Chõ gốm văn hóa Đông Sơn thuộc sưu tập tư nhân. Hiện TP đang lưu giữ 23 bảo vật quốc gia, chủ yếu tại các bảo tàng công lập, góp phần khẳng định vị thế của TP trong hệ thống bảo tàng cả nước.
Theo ông Nguyễn Minh Nhựt, Phó Giám đốc Sở VH&TT, TP hiện có 321 di tích được xếp hạng, trong đó 4 di tích quốc gia đặc biệt, 99 di tích quốc gia. Riêng năm 2025, TP đã xếp hạng thêm 14 di tích. Nhiều di tích tiêu biểu được đầu tư tu bổ từ nguồn ngân sách và xã hội hóa, với tổng kinh phí hàng trăm tỷ đồng, như trụ sở UBND TP, chùa Giác Viên, đình Chí Hòa, Bảo tàng Lịch sử TP, Nhà thờ Đức Bà, chùa Văn Thánh…
Công tác bảo tồn, phát huy DSVH phi vật thể tiếp tục được TP quan tâm triển khai. Hiện TP có 3 DSVH phi vật thể được UNESCO ghi danh và 15 di sản thuộc danh mục DSVH phi vật thể quốc gia, phản ánh sự đa dạng và chiều sâu văn hóa của cộng đồng cư dân đô thị đặc biệt.
Trong năm 2025, nhiều đề án và chương trình bảo tồn được triển khai như: Bảo tồn Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ, Tết Nguyên tiêu của người Hoa quận 5 (trước đây), trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số, các hoạt động truyền dạy trong cộng đồng.
Theo bà Lê Tú Cẩm, Chủ tịch Hội DSVH TP, hiện một số loại hình di sản đứng trước nguy cơ mai một do thiếu người kế thừa; chính sách hỗ trợ nghệ nhân, câu lạc bộ di sản còn hạn chế; hoạt động xã hội hóa chưa thật sự bền vững… là những vấn đề cần được nhìn nhận thẳng thắn để có giải pháp căn cơ hơn trong thời gian tới.
Năm 2026, công tác DSVH được xác định gắn chặt với chủ đề chung của TP: “Khai thông thể chế - giải phóng nguồn lực - đột phá hạ tầng - nâng cao hiệu quả phục vụ”. Ngành VH&TT TP sẽ tập trung vào các nhiệm vụ trọng tâm: Hoàn thiện Quy chế quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị DSVH; đẩy mạnh lập hồ sơ xếp hạng di tích, trong đó có mục tiêu đưa Địa đạo Củ Chi vào Danh mục dự kiến lập hồ sơ Di sản thế giới...