Căn cứ tiêu chí diện tích, dân số, TP HCM có 6 đơn vị hành chính cấp huyện có diện tích dưới 7km2 (gồm các quận 3, 4, 5, 10, 11 và Phú Nhuận) và 142 đơn vị cấp xã cần sắp xếp. Tuy nhiên, theo ông Mãi, nếu vận dụng các yếu tố đặc thù, TP chưa phải sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và chỉ sắp xếp 71 đơn vị hành chính cấp xã trong giai đoạn này...
"TP đã làm việc với Bộ Nội vụ để xin tiếp cận theo hướng này", ông Mãi nói thêm rằng việc này đang trong quá trình chuẩn bị, chưa được các cơ quan có thẩm quyền thông qua. Tuy nhiên, Ban Cán sự Đảng UBND TP đã báo cáo Ban Thường vụ để trình Bộ Nội vụ, xin ý kiến Chính phủ trong thời gian tới.
Theo Nghị quyết 35, việc sắp xếp đơn vị hành chính ngoài tiêu chí quy mô dân số, diện tích tự nhiên, còn đề cập đến yếu tố đặc thù như: truyền thống lịch sử, văn hóa, dân tộc, vị trí địa lý, bảo đảm quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội..
Liên quan vấn đề này, tại buổi kiểm tra tình hình thực hiện sắp xếp khu phố trên địa bàn quận 10, 11, Tân Bình, Tân Phú đầu tháng 10/2023, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Võ Văn Hoan cho biết TP đang làm đề án sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp huyện, xã. Hướng chung là chưa sắp xếp cấp quận, huyện cho đến 2030, mà chỉ sắp xếp lại 70 đơn vị hành chính cấp xã.
Theo ông Hoan, TP có 5 quận dù diện tích không đạt chuẩn nhưng dân số đã "vượt khung". Thời gian tới, các quận vẫn sắp xếp nhưng theo hướng bảo đảm mỗi quận phải ít nhất 10 phường để đúng tiêu chuẩn.
Trước đó, UBND TP đã ban hành kế hoạch sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã trên địa bàn giai đoạn 2023 - 2025. Trong năm nay, TP sẽ xây dựng phương án tổng thể và đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã diện tích và dân số dưới 70% quy định; đơn vị cấp huyện diện tích dưới 20% và dân số dưới 200%; đơn vị cấp xã diện tích dưới 20% và dân số dưới 300%.
Hiện TP HCM có 16 quận, 5 huyện, 1 TP (Thủ Đức) với 312 phường, xã, thị trấn. Trong đó, 21 đơn vị cấp huyện và 223 đơn vị cấp xã đạt trên 100% tiêu chuẩn dân số. Như vậy, các địa phương thuộc diện sắp xếp là những quận có diện tích dưới 7km2 và dân số dưới 300.000 người; các huyện có dân số dưới 240.000 người và diện tích dưới 90km2.
