Giải mã gene SARS-CoV-2 đã trở thành công cụ đắc lực đối với chương trình ứng phó đại dịch COVID-19 trên toàn cầu, giúp phát hiện sớm biến chủng qua đó định hướng tốt hơn các hướng đi của biện pháp dự phòng, truy vết cách ly cũng như việc phát triển vaccine và các phương thức điều trị hiệu quả.
Thực hiện giám sát tình hình biến chủng SARS-CoV-2 gây dịch trên địa bàn TP HCM, Đơn vị Nghiên cứu Lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) và Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới (BVBNĐ) TP HCM đã tiến hành giám sát chủ động các biến chủng của SARS-CoV-2 từ đầu mùa dịch đến nay, hiện nay tập trung giám sát biến chủng Omicron.
Đợt dịch COVID-19 bùng phát từ giữa năm 2021 đến nay trên địa bàn TP HCM được đánh dấu bằng sự xuất hiện của các chùm ca bệnh không rõ nguồn lây do hai biến chủng Delta (chùm ca bệnh liên quan chung cư Sunview), chủng Alpha (bánh canh O Thanh Quận 3) vào tuần thứ 3 của tháng 5.
Tiếp theo là chùm ca bệnh liên quan đến Hội thánh truyền giáo Phục Hưng xảy ra vào những ngày cuối tháng 5 2021 do chủng Delta gây ra. Thực hiện chỉ đạo của Sở Y tế TP HCM, BVBNĐ và OUCRU đã tiến hành giải mã nhanh xác định biến chủng gây SARS-CoV-2 từ các ca bệnh nới trên trong vòng 24 giờ đồng hồ sau khi ca bệnh được ghi nhận.
Những tháng tiếp theo tình hình dịch bênh ngày một leo thang với số ca bệnh ghi nhận mỗi ngày trên mười ngàn ca ở những tháng cao điểm như tháng 7 và tháng 8. Điều này gây nên nhiều thách thức cho nghành y tế của TP HCM và cả nước, từ công tác dập dịch cho đến thu dung điều trị và không kém phần quan trọng là theo dõi sự xuất hiện của biến chủng mới nơi tâm dịch lớn nhất của cả nước.
BVBNĐ và OUCRU đã chủ động giám sát biến chủng SARS-CoV-2 bằng việc giải mã gene SARS-CoV-2 trên diện rộng từ các mẫu bệnh phẩm được chẩn đoán dương tính bằng PCR ghi nhận trên tất cả các quận huyện của thành phố.
Tính từ tháng 5 đến tháng 11 năm 2021, có 408 bộ gene của SARS-CoV-2 đã được giải mã từ 23 quận huyện và thành phố Thủ Đức.
Đây cũng là biến chủng được phát hiện từ các ca bệnh liên quan chung cư Sunview và chùm ca bệnh của Hội thánh truyền giáo Phục Hưng hồi tháng 5 năm 2021. Cho đến nay kết quả giải mã các chủng virus tại TP HCM chưa ghi nhận sự hiện diện của biến chủng Omicron.
Việc giám soát phát hiện các biến chủng SARS-CoV-2 hiện nay là công cụ quan trọng không thể thiếu trong công cuộc chống đại dịch COVID-19 toàn cầu.
Dưới sự chỉ đạo của UBND Thành phố, Sở Y tế TPHCM tiếp tục phân công cho BVBNĐ và OUCRU phối hợp với Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP HCM (HCDC) tiếp tục giám sát và giải mã nhanh các biến chủng lưu hành trên địa bàn TP, đặc biệt kịp thời phát hiện sự xuất hiện của các biến chủng quan ngại như biến chủng Omicron từ các ca bệnh trên địa bàn TP.
Bên cạnh đó, Sở Y Tế đang xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực giám sát sự lưu hành các chủng virus gây bệnh của HCDC, tổ chức đào tạo nguồn nhân lực đủ năng lực giải mã gen để sẵn sàng ứng phó với những thách thức tiềm tàng của dịch bệnh COVID-19 cũng như của các bệnh nhiễm trùng mới nổi trong tương lai.
