Theo New York Times, tuyên bố của ông Trump được đưa ra ngay sau cái chết của sinh viên người Mỹ Otto Warmbier. Anh này bị bắt ở Bình Nhưỡng và đã bị tống giam trong suốt hơn 1 năm. Chỉ vài ngày sau khi được trả về nước, Warmbier đã tử vong.
Trong tuyên bố được đăng tải trên trang mạng xã hội Twitter, ông Trump cho biết ông đã tìm kiếm sự hợp tác của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong vấn đề Triều Tiên. “Tôi đánh giá cao những nỗ lực của Chủ tịch Tập Cận Bình và Trung Quốc trong vấn đề Triều Tiên nhưng những nỗ lực đó đã không có tác dụng. Tuy nhiên, ít nhất tôi biết Trung Quốc đã cố gắng”, ông Trump nói.
Reuters dẫn lời cựu Đại sứ Mỹ ở Hàn Quốc Christopher Hill nói rằng ông nghĩ ông Trump đang cho thấy ông thất vọng. “Ông ấy đang ra dấu với mọi người rằng ông ấy hiểu việc hợp tác đó không có hiệu quả và ông ấy đang cố bảo vệ hay biện minh cho bản thân với việc nói rằng ít nhất Trung Quốc đã cố gắng để phản bác những người nói rằng Bắc Kinh thậm chí không tìm cách để kiềm chế Triều Tiên”, ông Hill nói.
Đây được cho là một diễn biến có thể tác động lớn tới cách tiếp cận của ông Trump trong vấn đề Triều Tiên – vấn đề mà ông gọi là mối đe dọa khẩn cấp nhất của nước Mỹ. Trước đó, một số quan chức Mỹ hy vọng sẽ sử dụng các cuộc đàm phán mật để thúc đẩy việc phóng thích ông Warmbier làm tiền đề cho cuộc đối thoại với Triều Tiên về các vấn đề khác.
Tuy nhiên, nhà quan sát cho rằng, cái chết của Warmbier sẽ khiến việc đối thoại với Triều Tiên trở nên khó khả thi hơn dù trước đó ông Trump từng nói sẵn sàng gặp ông Kim nếu các điều kiện phù hợp. “Rõ ràng chúng ta đang trở nên xa cách hơn thay vì gần gũi hơn”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Sean Spicer nói.
Việc Trung Quốc thất bại trong việc gây thêm áp lực với Triều Tiên cũng sẽ khiến Mỹ sẽ có ít lựa chọn về ngoại giao hơn. Trong bối cảnh hiện nay, ông Trump được cho là sẽ phải đối mặt với những lựa chọn không hấp dẫn: sử dụng quân đội, thực thi các biện pháp trừng phạt mang tính cưỡng ép hơn…
Theo các quan chức Mỹ, họ cũng đang cân nhắc áp đặt những biện pháp trừng phạt thứ cấp nhằm vào các ngân hàng và công ty của Trung Quốc có quan hệ với Triều Tiên. Bước đi này được cho là sẽ gia tăng áp lực lên chính phủ ông Kim Jong-un nhưng đồng thời cũng có thể khiến Chính phủ Trung Quốc tức giận.
Ngoài ra, các thông tin được công bố vào cuối ngày 20/6 cũng cho biết đã ghi nhận các hoạt động mới ở một địa điểm hạt nhân của Triều Tiên, khiến cho vấn đề Triều Tiên càng trở nên cấp bách hơn với Mỹ. Tuyên bố của ông Trump được đưa ra ngày trước thềm Đối thoại an ninh và ngoại giao Mỹ - Trung với sự tham dự của Ngoại trưởng Mỹ Rex W. Tillerson, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis và những người đồng cấp Trung Quốc tại Washington.
Vấn đề Triều Tiên được cho sẽ là trọng tâm trong chương trình nghị sự của cuộc họp. Tuy nhiên, việc Trung Quốc tăng cường quân sự hóa ở Biển Đông và các vấn đề hàng hải khác, cuộc chiến chống lại nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS) và các khả năng hợp tác quân sự khác giữa 2 bên cũng sẽ được bàn thảo. Một số chuyên gia Trung Quốc cho rằng Chính phủ Mỹ sẽ sử dụng cái chết của ông Warmbier để gia tăng yêu cầu Trung Quốc gây áp lực buộc Triều Tiên phải thả 3 người Mỹ khác đang bị nước này giam giữ.
Ông Eric Altbach – Phó Chủ tịch Tập đoàn Albright Stonebridge – cho rằng, ngay cả không có vấn đề Triều Tiên thì quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc cũng sẽ sớm trở nên tranh cãi hơn. “Giai đoạn bình tĩnh ban đầu trong quan hệ Mỹ - Trung không bền vững. Mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn”, ông Altbach nói.
