Theo đó, ông Jacob Zuma phải trả hơn 7,8 triệu rand (khoảng 500.000 USD) vì “vung tay quá trán”.
Mượn tiền công tiêu xài
Thông báo kể trên diễn ra trong bối cảnh đang gia tăng sự bất mãn của người dân đối với Tổng thống Jacob Zuma trước thềm cuộc bầu cử địa phương sẽ diễn ra trong tháng 8. Các đảng phái đối lập, đặc biệt là đảng Liên minh Dân chủ (DA) từng yêu cầu Tổng thống Jacob Zuma phải hoàn trả công quỹ số tiền đã sử dụng sai nguyên tắc lên tới 52,9 triệu rand (khoảng 3,4 triệu USD).
Và việc này diễn ra sau khi 11 thẩm phán thuộc Tòa án hiến pháp yêu cầu (tháng 3) Kho bạc nhà nước xác định số tiền Tổng thống Jacob Zuma phải trả lại vì đã sử dụng vào mục đích cá nhân.
Chánh án Tòa án tối cao Mogoeng Mogoeng cho rằng, Tổng thống Jacob Zuma và Hội đồng Quốc gia đã thiếu tôn trọng hiến pháp khi không tuân thủ các quy định. Bởi trước đó, Thanh tra nhà nước Thulisile Madonsela từng tuyên bố, Tổng thống Jacob Zuma đã chi quá mức cho phép khi nâng cấp trang trại Nkandla và yêu cầu ông phải trả lại số tiền không liên quan.
Năm 2014, bà Thulisile Madonsela từng công bố kết luận: ông Jacob Zuma sử dụng sai mục đích công quỹ, không ngăn kiến trúc sư và nhà thầu kê nâng chi phí và hưởng lợi quá đáng, và yêu cầu Tổng thống phải trả lại một phần số tiền kể trên. Vụ việc chỉ được quan tâm sau khi 2 đảng đối lập là DA và Chiến sĩ kinh tế tự do (EFF) yêu cầu Tòa án hiến pháp làm rõ vụ việc.
Ban đầu, chính phủ bào chữa: sự nâng cấp khu biệt thự là biện pháp an ninh dành cho tổng thống, và bể bơi có thể dùng làm phương tiện chữa cháy. Thậm chí chính phủ còn cảnh cáo giới truyền thông, nếu đăng ảnh chụp khu dinh thự của Tổng thống Jacob Zuma sẽ bị truy tố vì vi phạm luật an ninh quốc gia. Nhưng sự bào chữa này đã khiến người dân phẫn nộ.
 |
| Khu dinh thự của Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma |
Dinh thự xa hoa
Và từ báo cáo của bà Thulisile Madonsela, Cơ quan chống tham nhũng Nam Phi mới phát hiện một hồ bơi, hàng rào, sân khấu lớn ngoài trời, một trung tâm nghỉ dưỡng dành cho khách viếng thăm… không phải là những hạng mục nâng cấp nhằm đảm bảo an ninh.
Do đó, Tổng thống phải trả lại 16 triệu USD cho ngân sách. Giới truyền thông cho biết, khu tư dinh của ông Jacob Zuma có 3 khu nhà ngầm dưới lòng đất với khoảng 10 phòng ngủ, một phòng khám dành cho tổng thống và gia đình, một phòng tập thể dục, một sân bóng đá mi-ni, một tiệm may quần áo cho 1 trong 4 vợ của tổng thống, 20 ngôi nhà lộ thiên dành cho nhân viên an ninh, bãi đậu xe ngầm, một sân đỗ trực thăng, một bãi chăn gia súc, một nhà hát ngoài trời, sân chơi và một trung tâm nghỉ dưỡng dành cho khách viếng thăm.
Ngoài ra, ông Jacob Zuma và người thân trong gia đình còn sử dụng 2 thang máy đặc biệt để ra vào khu phức hợp ngầm thông qua một đường hầm dài 200m chạy từ sân đỗ trực thăng đến quần thể chính.
Theo giới truyền thông, chính phủ đã chi tổng cộng 23 triệu USD để nâng cấp khu dinh thự của ông Jacob Zuma. Ngày 31/3, Tòa án hiến pháp ra phán quyết, buộc Tổng thống Jacob Zuma phải trả lại 16 triệu USD tiền ngân sách đã chi để nâng cấp dinh thự riêng.
Ngày 1/4, ông Jacob Zuma tuy xin lỗi người dân vì liên quan đến việc Tòa án hiến pháp vừa ra phán quyết, nhưng Tổng thống không thực thi yêu cầu đó, và Quốc hội cũng bác bỏ đề nghị này. Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền từng tuyên bố, chấp thuận phán quyết của Tòa án hiến pháp và ANC hoàn toàn tin tưởng bộ máy tư pháp, và luật lệ Nam Phi.
Theo tờ The Guardian, trong cuộc bỏ phiếu gần 3 tháng trước, Tổng thống Jacob Zuma đã thoát hiểm trong gang tấc - không bị luận tội tại quốc hội, theo như kiến nghị của các nghị sĩ đối lập.
Trước đó (3/4), quốc hội tuyên bố tôn trọng phán quyết của Tòa án hiến pháp liên quan đến việc Tổng thống Jacob Zuma bị cáo buộc sử dụng sai công quỹ để xây dựng, sửa chữa tư dinh tại quê nhà ở Nkandla, tỉnh KwaZulu-Natal.
