Tổng điều tra dân số và nhà ở tại Hải Phòng: Người dân tích cực hợp tác

Như ngày hội

Những ngày này, khắp nơi trên địa bàn thành phố rực màu băng giôn, cờ, khẩu hiệu tuyên truyền về cuộc tổng điều tra dân số và nhà ở, như điều tra dân số và nhà ở vì lợi ích của mỗi nhà, “khai đúng, khai đủ là trách nhiệm của mỗi người”…Qua các phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống loa truyền thanh xã, phường, mục đích, ý nghĩa và những nội dung của cuộc tổng điều tra...được tuyên truyền rộng khắp. Vào đúng ngày giỗ tổ Hùng Vương, đoàn kiểm tra của trung ương và thành phố có mặt tại huyện Kiến Thuỵ nắm tiến độ điều tra dân số và nhà ở. Sau khi làm việc với Ban chỉ đạo tổng điều tra huyện do Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Thị Nâng làm Trưởng ban, đoàn tiếp tục xuống các xã. Lực lượng làm công tác này rất bận, gần như không được nghỉ ngày lễ và đi tảo mộ dịp Thanh minh cùng với gia đình. Bởi lẽ, mấy ngày trước, trời mưa liên tục phần nào ảnh hưởng đến tiến độ điều tra. Việc điều tra trên địa bàn huyện Kiến Thuỵ tương đối thuận lợi. Nhân dân được tuyên truyền đầy đủ, kịp thời, hiểu rõ, ý nghĩa, mục đích của đợt tổng điều tra và tích cực hợp tác với cán bộ điều tra. Không riêng địa bàn huyện Kiến Thuỵ, ở các quận Ngô Quyền, Kiến An và huyện An Lão, Tiên Lãng… hầu hết người dân đều tích cực hợp tác, sẵn sàng trả lời các câu hỏi phỏng vấn của điều tra viên.

Các điều tra viên nhận được câu trả lời trung thực, chính xác, chưa có trường hợp nào từ chối trả lời. Để gặp chủ nhà, điều tra viên không quản ngại trời mưa hay nắng, buổi sáng hay chiều, trưa hay tối, đến tận nơi theo lịch hẹn. Có gia đình đang dở bữa tiệc, bận bán hàng, công việc khác vẫn vui vẻ  dành thời gian tiếp và trả lời câu hỏi phỏng vấn. Qua 3 ngày, trên phạm vi toàn thành phố, các điều tra viên thu thập thông tin ở gần 80 nghìn hộ dân với hơn 275 nghìn nhân khẩu.

Khắc phục khó khăn

Hiện công tác này vẫn còn một số khó khăn. Xã Đại Đồng ( Kiến Thuỵ) có 10 địa bàn điều tra toàn bộ và một địa bàn điều tra mẫu. Con đường từ UBND xã về nhà anh Đỗ Văn Lệ và chị Phạm Thị Viển, nơi điều tra viên Phạm Thị Kiên và tổ trưởng điều tra Hoàng Thị Kim Liên thu thập thông tin, xa hàng cây số toàn những ổ voi, ổ trâu, lên xuống gập ghềnh. Chị Kiên cho biết, hôm nay trời hửng còn đỡ, mấy hôm trước trời mưa, đường xá lầy lội, khó đi và bẩn đã đành, nhưng lo nhất là việc bảo quản tài liệu, chẳng may bị ướt, bị rơi thì phải làm lại từ đầu vì phiếu bị bẩn sẽ không quét trên máy được.

Tại huyện Cát Hải, các điều tra viên lại gặp khó khăn khác. Đúng ngày 1-4, huyện chưa thể bắt đầu điều tra vì hôm đó là ngày hội kỷ niệm 50 năm Ngày Bác Hồ về thăm làng cá Cát Bà. Tại đây có hàng nghìn hộ dân sống trên các thuyền, bè. Trong đó, nhiều người từ tỉnh khác đến đánh bắt cá và sinh sống. Để thu thập số liệu của những hộ này, điều tra viên phải đi lại bằng thuyền nên tiến độ công việc có phần hạn chế. Ngoài ra, ở một số xã vùng sâu, vùng xa, xã miền núi như Hiền Hào, Xuân Đám, Việt Hải…dân cư sinh sống rải rác, đi lại khó khăn.

Không vất vả như khu vực ngoại thành, huyện đảo về việc đi lại, nhưng quận Ngô Quyền lại có khó khăn khác. Trên địa bàn quận đang triển khai hàng chục dự án lớn như Khu đô thị Ngã Năm- Sân bay Cát Bi, đường 100 m, nút giao thông Ngã 5, nút giao thông Quán Mau… Số hộ dân phải di dời, giải phóng mặt bằng nhiều. Tình trạng hộ khẩu ở phường này, người ở phường khác, quận khác khá phổ biến. Nhiều hộ gia đình đi làm vắng, điều tra viên phải đi lại nhiều lần…Trên địa bàn quận Đồ Sơn, Hải An hay huyện An Dương có đặc thù là nhiều nhà trọ và lao động nhập cư làm việc trong các KCN. Do suy giảm kinh tế toàn cầu, lực lượng lao động này biến động đáng kể.

Nhiệt tình và cẩn thận

Trong đợt tổng điều tra dân số và nhà ở lần này, thành phố huy động 2.789 điều tra viên, chủ yếu lấy từ lực lượng cán bộ phường, xã như cán bộ đoàn thanh niên, dân số, thống kê, phụ nữ, các khu trưởng, tổ trưởng dân cư, trưởng thôn, xóm và một số cán bộ nghỉ hưu, mất sức tuổi đời không quá 50, trình độ văn hoá hết PTTH. Đoàn kiểm tra trung ương nhận xét: Các phiếu điều tra của Hải Phòng cơ bản rõ ràng, sạch đẹp không kém gì Hà Nội và một số địa phương khác thuê lực lượng học sinh, sinh viên làm điều tra viên.

Với số lượng câu hỏi điều tra tương đối lớn, 57 câu hỏi đối với phiếu điều tra mẫu và 21 câu đối với phiếu điều tra toàn bộ, các điều tra viên thường phải hỏi nhiều hơn. Đơn cử, đối với câu “gia đình có người chết ?” không thể hỏi trực tiếp điều này mà thường phải qua các câu như “gia đình có sự biến động về nhân khẩu, tăng hay giảm, giảm vì nguyên nhân gì?...Một số câu hỏi đòi hỏi có sự logic với nhau như các câu hỏi về trình độ học vấn, năm học, đã có bằng hay chưa…Điều đó đòi hỏi điều tra viên sự nhiệt tình, kiên trì, cẩn thận, có kỹ năng, hạn chế đến mức thấp nhất các nhầm lẫn, sai sót. Trong đợt tổng điều tra dân số lần này, do sử dụng công nghệ mới là quét số liệu, yêu cầu về phiếu điều tra rất cao, phiếu bị hỏng không thể dùng phiếu phô tô để thay vì không phù hợp với kích cỡ mà phải đề nghị bổ sung bản chính. Tuy các điều tra viên khá cẩn thận, song cũng không thể tránh khỏi nhầm lẫn, sai sót. Đoàn kiểm tra kịp thời chỉ ra một số lỗi của điều tra viên. Đơn cử, việc đánh dấu chệch ra ngoài ô vuông cũng bị coi như phiếu lỗi, phải bỏ. Một số điều tra viên cũng lúng túng với các câu hỏi về nghề nghiệp, nhà ở, chưa cụ thể. Một số phiếu ghi thiếu thông tin…Vì vậy, để bảo đảm chất lượng thông tin, với những nội dung không thể bổ sung tại chỗ, bắt buộc các điều tra viên phải đến gia đình làm lại.

Những ngày tới, công việc sẽ thuận lợi hơn bởi điều tra viên quen với câu hỏi, thành thạo hơn về kỹ năng. Những vất vả của các điều tra viên, sự hợp tác nhiệt tình của nhân dân sẽ góp phần nâng cao độ chuẩn xác, chất lượng thông tin, phục vụ tốt việc xây dựng các chiến lược quốc gia và thành phố. /.