Tổ chức và theo dõi thi hành pháp luật cần phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tư pháp

Bộ trưởng Lê Thành Long (tay trái) và Thứ trưởng Phan Chí Hiếu chủ trì phiên họp thường kỳ của Hội đồng khoa học Bộ Tư pháp.
Bộ trưởng Lê Thành Long (tay trái) và Thứ trưởng Phan Chí Hiếu chủ trì phiên họp thường kỳ của Hội đồng khoa học Bộ Tư pháp.
(PLO) - Chiều qua (7/3), Bộ trưởng Lê Thành Long và Thứ trưởng Phan Chí Hiếu đã chủ trì phiên họp thường kỳ của Hội đồng khoa học Bộ Tư pháp. Tham dự phiên họp có nhiều nhà khoa học đầu ngành và đại diện lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ.

Tại phiên họp, dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Lê Thành Long, Chủ tịch Hội đồng khoa học Bộ, các đại biểu đã bầu ra Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng là đồng chí Phan Chí Hiếu, Thứ trưởng Bộ Tư pháp; Phó Chủ tịch Hội đồng là đồng chí Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý; Thư ký Hội đồng là đồng chí Võ Đình Toàn, Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý.

Hiểu chủ thể tổ chức thi hành pháp luật theo nghĩa rộng hay nghĩa hẹp?

Tiếp đó, các đại biểu đã tập trung thảo luận làm rõ nội hàm khái niệm tổ chức thi hành pháp luật (THPL) và cơ chế theo dõi THPL. Có ý kiến cho rằng, nội hàm tổ chức THPL được xác định bao gồm tất cả các hoạt động THPL của hệ thống các cơ quan hành pháp. Nói cách khác, tổ chức THPL là quá trình các cơ quan hành chính nhà nước tổ chức cho các chủ thể thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý của mình bằng các hành động tích cực.

Theo GS.TS Trần Ngọc Đường, pháp luật tồn tại dưới hai trạng thái là trạng thái tĩnh (luật, văn bản dưới luật… do lập pháp và lập quy mà có) và trạng thái động (là sự vận động của các quy định pháp luật, do tổ chức THPL mà có). Hai trạng thái này phải cùng tồn tại một cách thống nhất. Do đó, THPL là làm cho pháp luật đi vào thực tiễn đời sống xã hội còn tổ chức THPL là hoạt động mang tính chủ quan để đưa pháp luật vào cuộc sống.

Còn TS Dương Thanh Mai cho rằng, THPL là thực hiện pháp luật, không chỉ các cơ quan hành pháp mà mọi chủ thể trong xã hội, kể cả công dân cũng phải THPL; tổ chức THPL là trách nhiệm thuộc về cơ quan hành pháp từ trung ương đến địa phương song cần gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ kiểm sát của các cơ quan lập pháp, tư pháp. 

Về chủ thể tổ chức THPL, có ý kiến cho rằng, tổ chức THPL là công việc thuộc chức năng, nhiệm vụ riêng có của hệ thống các cơ quan hành pháp, gắn liền với việc thực hiện quyền hành pháp. Còn ông Đường cho rằng, chủ thể tổ chức THPL, theo nghĩa rộng là tất cả các cơ quan, thiết chế trong tổ chức chính trị đều có trách nhiệm tổ chức THPL, theo nghĩa hẹp là những quy định trong Hiến pháp về trách nhiệm tổ chức THPL của các cơ quan hành pháp, hành chính nhà nước. Sau khi được Nhà nước ban hành, pháp luật cần phải được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền triển khai các hoạt động nhằm đưa pháp luật vào cuộc sống như công bố pháp luật, phổ biến tuyên truyền pháp luật, ban hành văn bản hướng dẫn việc áp dụng pháp luật, thực hiện các điều kiện bảo đảm cho thi hành pháp luật và theo dõi, kiểm tra, đánh giá việc THPL.

Liên quan tới vấn đề này, GS.TS Phan Trung Lý nêu rõ, Hiến pháp năm 2013 quy định Chính phủ có trách nhiệm “Tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lệnh, nghị quyết của Chủ tịch nước” (khoản 1 Điều 96) và Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ là thành viên Chính phủ có nhiệm vụ “tổ chức thi hành và theo dõi việc THPL liên quan đến ngành, lĩnh vực trong phạm vi toàn quốc” (khoản 1 Điều 99). Như vậy, chủ thể tổ chức THPL không chỉ riêng Chính phủ, mà còn có cơ quan khác như Quốc hội, chính quyền địa phương, tòa án… nhưng cơ quan chính chịu trách nhiệm tổ chức THPL phải là Chính phủ.

Khái niệm mới trong khoa học pháp lý 

Về khái niệm theo dõi THPL, do đây là khái niệm mới trong khoa học pháp lý nên đến nay vẫn chưa có một định nghĩa chính thức. Thông qua theo dõi THPL giúp nhận biết những khó khăn, vướng mắc, bất cập, hạn chế và nguyên nhân của những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong tổ chức THPL và đề xuất các kiến nghị, các biện pháp bảo đảm cho pháp luật được thi hành nghiêm minh, thống nhất.

Theo nhận định của GS.TS Lê Hồng Hạnh, cơ chế tổ chức theo dõi THPL là sự tương tác giữa các chủ thể, gắn kết chặt chẽ với nhau, cùng vận hành và bảo đảm cho hoạt động tổ chức và theo dõi THPL một cách hiệu quả, đúng mục đích. Ngoài ra, có ý kiến cho rằng cơ chế tổ chức theo dõi THPL được hiểu là cách thức để quá trình theo dõi THPL được vận hành, hoạt động, là công cụ hữu hiệu để xem xét, đánh giá đúng thực trạng THPL, kiến nghị thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả THPL và hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Do còn nhiều cách hiểu khác nhau về nội hàm khái niệm nên GS.TS Nguyễn Ngọc Hòa cho rằng vấn đề mấu chốt nằm ở việc cần hiểu khái niệm THPL theo nghĩa nào để phù hợp với nhiệm vụ, chức năng quản lý của Bộ Tư pháp, từ đó mới xác định đúng nghĩa về tổ chức THPL, chủ thể THPL, theo dõi THPL… 

Sau khi lắng nghe các ý kiến, Thứ trưởng Phan Chí Hiếu đề nghị Viện Khoa học pháp lý và Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi THPL cần tập trung nghiên cứu để giải mã các thuật ngữ, trong đó lưu ý làm rõ các thành tố mục đích; phạm vi; chủ thể, khách thể và phương thức thực hiện. Do còn nhiều cách hiểu khác nhau nên Thứ trưởng cho rằng cần dựa trên nền tảng các quy định của Hiến pháp và đặt trong bối cảnh thực tế hiện nay để lý giải các khái niệm cho phù hợp với hoạt động, nhiệm vụ của Bộ Tư pháp.

Đọc thêm

Xác định đúng và trúng giải pháp để đưa công tác xây dựng pháp luật lên tầm cao mới

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu khai mạc phiên họp.
(PLVN) - Ngày 21/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp Hội đồng khoa học Bộ với chủ đề “Nhận diện những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của Bộ, ngành Tư pháp trên cơ sở các phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thời gian gần đây và Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp”. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc và Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cùng dự.

Thư ký thi hành án Trần Văn Toán và những kỷ niệm “cưỡng chế” nhớ đời!

Anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.
(PLVN) -“Phải nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay hoạt động Thi hành án dân sự (THADS) vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho đội ngũ Chấp hành viên khi tổ chức thi hành án” là chia sẻ của anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.

TS Lê Việt Nga: Người góp sức mở những “cung đường” cho hàng Việt vươn xa

TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương)
(PLVN) -  Chỉ từ một lời “rủ rê” mà TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có 13 năm gắn bó với cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Từ cuộc vận động này, cùng với nỗ lực, nhiệt huyết và tình yêu với hàng Việt của TS. Lê Việt Nga mà hàng Việt đã có một “cuộc trường chinh vạn dặm” vượt ra khỏi biên giới quốc gia, xuất hiện trên kệ những hệ thống siêu thị lớn nhất trên thế giới…

Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.
(PLVN) -Ngày 20/11, Bộ Tư pháp đã tổ chức Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp
(PLVN) - Ngày 20/11, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai Thông báo số 108-TB/VPTW về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Chung sức, đồng lòng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chủ trì cuộc họp Thường trực Ban chỉ đạo, ngày 30/10/2024. Ảnh: TTXVN
(PLVN) -Sau gần 40 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, tình hình kinh tế - xã hội đất nước có bước chuyển mình mạnh mẽ, đột phá, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Bên cạnh những thành tựu to lớn, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tình trạng lãng phí, gây tác họa nghiêm trọng, lâu dài, khó khắc phục, cản trở đất nước vươn mình, giàu mạnh. Bởi vậy, hiện nay, Đảng, Nhà nước coi triệt bỏ lãng phí là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu.

Cô giáo Lê Thị Lan Phương: “Người lái đò” thắp sáng tri thức pháp luật cho học sinh nơi dải đất biên cương

Cô giáo Lê Thị Lan Phương, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Cao Bằng
(PLVN) -Sau bao năm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, cô giáo Lê Thị Lan Phương đã để lại nhiều dấu ấn cho các thế hệ học trò Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Cao Bằng. Cô vinh dự được nhận nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng như Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh (6 lần); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh ủy Cao Bằng, UBND tỉnh Cao Bằng.

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý
(PLVN) - Trong khuôn khổ dự án “Tăng cường Trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ từ nguồn vốn của Quỹ phát triển xã hội Nhật Bản (JSDF), với tư cách là cơ quan chủ quản, ngày 19/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý – Phần về điều ước quốc tế, kinh nghiệm quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh: Tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II
(PLVN) - PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh hiện là Phó Bí thư Đảng ủy; Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II - ông là một trong những cá nhân có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phong trào thi đua yêu nước. Trải qua hành trình sự nghiệp hơn 20 năm, ông đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm và thành tựu, góp phần vào sự phát triển của nền giáo dục chính trị tại Việt Nam.

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
(PLVN) - Nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, lãnh đạo Bộ Tư pháp cùng lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ đến thăm, chúc mừng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện Tư pháp và gửi lẵng hoa tươi thắm đến các cơ sở giáo dục, đào tạo luật thuộc Bộ Tư pháp.

Tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc về các quyền dân sự và chính trị

Cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 19/11, Bộ Tư pháp phối hợp với Văn phòng Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ chủ trì tổ chức Hội nghị tổng kết tình hình thực hiện Quyết định 1252/QĐ-TTg ngày 26/9/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR).

Thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền

GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp.
(PLVN) - Theo GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp, nếu pháp luật không được thực thi một cách công bằng thì Nhà nước pháp quyền chưa phải là Nhà nước pháp quyền trên thực tế. Do đó, yêu cầu thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền.

Vụ trưởng Lê Thị Thúy Sen và “Khéo khôn với tiền…”

Vụ trưởng Vụ truyền thông Ngân hàng nhà nước Việt Nam Lê Thị Thúy Sen
(PLVN) - Ngay sau khi ra mắt, "Khéo khôn với tiền - Tránh những ưu phiền” của tác giả Lê Thị Thúy Sen đã trở thành hiện tượng xuất bản trong hệ thống sách kiến thức khoa học của NXB Kim Đồng. Hóa ra những kiến thức khô khan, khó hiểu về tài chính- ngân hàng được tác giả khéo léo hóa giải để trở nên đơn giản, dễ hiểu…