“Treo đầu dê, bán thịt chó”
Cách đây ít lâu, nhiều người dân ở TP HCM đã háo hức đến Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe TP để dự hội thảo “Các loại thảo dược bảo vệ gan”. Thế nhưng, tại hội thảo có sẵn một gian hàng của Cty CP dược phẩm Khang Minh để nhân viên Cty tha hồ chào mời, bán thuốc. Do hầu hết người dự hội thảo bị mắc bệnh về gan nên rất đông người đã mua thuốc theo nội dung mời chào, tư vấn khéo léo tại hội thảo dù không có đơn chỉ định của bác sĩ.
Tháng 6/2015 vừa qua, lực lượng Công an xã Đồng Văn, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An bắt quả tang nhân viên Cty CP phát triển khoa học và công nghệ Toàn Cầu lợi dụng hội thảo tại nhà văn hóa xóm Luân Sơn để quảng cáo, bán thực phẩm chức năng trái phép. Cty này đã sử dụng công văn của Sở Công Thương và Phòng Công Thương huyện cho phép tổ chức hội thảo giới thiệu sản phẩm để bán hàng giá cao cho người dân.
Cũng tại huyện Diễn Châu (Nghệ An), nhiều người dân xã Xuân Tường từng bị đoàn tư vấn, khám bệnh của Cty CP dược phẩm quốc tế Thăng Long lôi kéo và mắc lừa. Công ty này đến đưa ra các loại công văn, giấy tờ, đặt vấn đề với chính quyền và Hội Phụ nữ xã để được tổ chức chương trình khám sức khỏe miễn phí cho phụ nữ trên địa bàn với nhiều “ưu đãi” như: siêu âm tổng quát ổ bụng; đo trọng lượng xương, độ loãng xương; kiểm tra mức mỡ nội tạng, tỷ lệ mỡ cơ thể; kiểm tra huyết áp, tim mạch...
Sau khi khám, siêu âm cho nhiều chị em, đoàn tư vấn và bán thực phẩm chức năng cho người dân với giá từ 300 – 400 ngàn đồng/hộp. Bà Nguyễn Thị Huệ (71 tuổi) ở xóm 10, xã Xuân Tường bức xúc kể: “Họ bảo tôi bị gan nhiễm mỡ, chỉ cần mua một lọ “thuốc” về dùng sẽ đỡ. Nào ngờ uống xong chẳng khỏi còn bị dị ứng, nổi mẩn ngứa”.
Một kiểu “mập mờ đánh lận con đen” khác gần đây phải kể đến việc nhiều Cty đến các địa phương xin mở hội thảo, tư vấn, thậm chí tung ra các “đề án chăm sóc sức khỏe chị em phụ nữ” nhưng nội dung chính chỉ nhằm thổi phồng nguy cơ mắc bệnh phụ khoa rồi dụ dỗ chị em mua dung dịch vệ sinh phụ nữ với giá rất cao.
Mới đây, nhiều người dân ở huyện Hải Hậu (Nam Định) đã phản ánh việc Cty CP hóa mỹ phẩm Hải Âu phát giấy mời đến nhiều hộ gia đình để mời ra nhà văn hóa thôn nghe tư vấn theo đề án “Sức khỏe sắc đẹp chị em phụ nữ”. Giấy mời còn nói ai đi sẽ được tặng một que thử âm đạo miễn phí. Khi tới dự, mọi người được tư vấn, ai cũng thấy lo lắng về các bệnh phụ khoa và được khuyên nếu dùng dung dịch vệ sinh phụ nữ Hương Thầm thì sẽ phòng chống được bệnh.
Nhân viên tư vấn còn khẳng định đây là sản phẩm của các nhà khoa học thuộc Học viện Quân y nên chất lượng hàng đầu và giá tuy có cao hơn thị trường một chút nhưng sản phẩm “rất tốt”. Hàng trăm người đã mua sản phẩm ngay sau buổi tư vấn, khám bệnh.
Các cơ quan quản lý nói gì?
Tuy nhiên, trao đổi với báo chí, ông Bùi Hồng Minh, Trưởng phòng Quản lý thương mại (Sở Công Thương Nam Định) cho biết: “Chúng tôi không cấp phép cho Cty Hải Âu bán sản phẩm. Còn việc khám bệnh lưu động phải có thiết bị chuyên dụng, có giấy phép theo quy định của Bộ Y tế. Việc bán dạo thực phẩm chức năng hay mỹ phẩm của Cty hay tư nhân đều là vi phạm pháp luật”.
Lãnh đạo Học viện Quân y cũng khẳng định không hề nghiên cứu hay liên kết với Cty nào sản xuất dung dịch vệ sinh phụ nữ. Mọi hành vi quảng bá như Cty CP hóa mỹ phẩm Hải Âu đều là lợi dụng uy tín, hình ảnh của Học viện.
Một lãnh đạo Trung tâm Y tế Dự phòng huyện Thanh Chương (Nghệ An) ngao ngán khi nói về tình trạng lợi dụng tư vấn sức khỏe để bán các loại thực phẩm chức năng, dược phẩm, mỹ phẩm: “Thời gian qua, có nhiều Cty, tổ chức về địa phương, mang theo đầy đủ giấy tờ đặt vấn được quảng bá sản phẩm, khám, tư vấn sức khỏe miễn phí cho người dân nhưng bản chất là để bán sản phẩm với giá cao hơn giá thị trường. Họ lợi dụng sự thiếu hiểu biết và đánh vào tâm lí của người dân, đặc biệt là chị em phụ nữ, những người ít được tiếp cận với các dịch vụ y tế để bán các sản phẩm này”.
Ông Đào Trọng Dũng, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Nghệ An khẳng định, lâu nay Chi cục chỉ cho phép các Cty về cơ sở để tư vấn sức khỏe và quảng cáo chức năng, công dụng của các sản phẩm đã được cơ quan có thẩm quyền công bố.
Các Cty này hoàn toàn không được phép bán, cho, tặng hay khuyến mãi các sản phẩm, đặc biệt là không được khám bệnh cho người dân trong các buổi hội thảo, quảng cáo giới thiệu sản phẩm. Tất cả các hành vi lợi dụng hội thảo quảng cáo sản phẩm, tư vấn sức khỏe để bán dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm đều là bất hợp pháp.
Việc lan tràn hiện tượng lợi dụng tư vấn để bán dược phẩm, mỹ phẩm “chui” có nguyên nhân do sự hạn chế, lỏng lẻo trong công tác quản lý của ngành Y tế, Công Thương khi cấp phép cho các công ty tham gia hoạt động tư vấn. Bên cạnh đó, chính quyền địa phương và các đoàn thể một phần do thiếu hiểu biết, một phần do hám lợi đã “bật đèn xanh” cho nhiều Cty về tư vấn rồi bán hàng mà không kiểm soát xem họ tư vấn gì, bán gì.
Tình trạng trên đã đến lúc phải báo động, ngăn chặn. Đối với người tiêu dùng, nên mua sản phẩm ở các hiệu thuốc, có dược sĩ chuyên môn, không nên nhẹ dạ mua hàng ở các hội thảo tư vấn kiêm “bán dạo” như trên.
