Điều gì tạo nên sự khác biệt?
Sự khác biệt của thế hệ Z đến từ nhiều yếu tố. Đầu tiên cần nói đến, đó chỉ là sự chuyển mình trong đời sống kinh tế - xã hội, hệ tư tưởng của toàn cầu. Trong đó, Việt Nam những năm gần đây cũng đang trải qua sự chuyển mình tương tự. Phong trào nữ quyền hay tư tưởng bình đẳng giới đang ở những bước đi mạnh mẽ đầu tiên.
Sự thay đổi, chuyển biến các hệ tư tưởng trong xã hội, sự mở cửa du nhập văn hóa Việt Nam với quốc tế đã khiến thế hệ trẻ đứng trước những cánh cửa hoàn toàn mới. Cạnh đó, sự khác biệt, thậm chí đối lập trong hệ tư tưởng của các thế hệ cũng đặt những người trẻ này trước những thách thức và băn khoăn mang tính thời đại.
Một yếu tố cực kì quan trọng ảnh hưởng đến tư duy, lối sống, nhận thức của người trẻ giờ đây chính là công nghệ. Với thế hệ ngày nay, công nghệ giờ đây đã trở thành một phần gắn bó không thể thiếu trong cuộc sống của họ.
Việc học hành, vui chơi, giải trí ngay từ nhỏ đã không mấy gắn liền với những phương pháp hay trò chơi truyền thống, dân gian mà đi kèm với Internet, mạng xã hội, công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI).
Những bạn trẻ sinh ra trong thế kỉ 21 lớn lên trong sự bùng nổ của công nghệ kỹ thuật số như Internet, mạng xã hội hay thiết bị di động. Vì vậy, điều này đã tạo ra những nhận thức mạnh mẽ về sức mạnh của thông tin, truyền thông đại chúng, trải nghiệm ảo và toàn cầu hóa.
Hầu hết thế hệ Z nói riêng và 9X, 10X nói chung đều được tiếp xúc và sử dụng công nghệ từ nhỏ, nên họ cảm thấy rất thoải mái, dễ dàng tiếp cận với công nghệ, di động, Internet và các xã hội như Facebook, TikTok, Youtube, Instagram,… Về mặt giao tiếp, thế hệ trẻ ngày nay có phạm vi giao tiếp rộng mở, gần như “không giới hạn” so với các thế hệ trước, nhờ sự giao lưu thông qua các công cụ mạng xã hội.
Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến một “tác dụng phụ” có thể nhận thấy, đó là thế hệ Z đôi khi túng túng trong cách giao tiếp và bày tỏ cảm xúc trong cuộc sống đời thường. Có thể kể đến các mối quan hệ công sở hay gia đình. Thậm chí, giới công sở đặt biệt danh cho Gen Z là “thế hệ lồi lõm” bởi tính chống đối, thể hiện cái tôi trong môi trường làm việc.
Trong gia đình, thế hệ Z có đặc điểm ít “nghe lời” hơn các thế hệ trước đây, họ độc lập hơn, có chính kiến rõ ràng và đôi khi cũng gây ra không ít “đau đầu” cho các bậc phụ huynh.
Có thể thấy, là một thế hệ đặc biệt, Gen Z đề cao cái tôi và sự tự do cá nhân, yêu thích sự tự chủ kể cả trong cuộc sống lẫn tài chính. Theo nghiên cứu của Đại học Western Governors, Gen Z thường được biết đến bởi sự khác biệt so với thế hệ đi trước ở các đặc điểm như có tư duy kinh doanh, có mục tiêu tài chính và sự nghiệp rõ ràng, hoạt ngôn hơn, tính cạnh tranh cao hơn, mưu cầu sự an toàn nhiều hơn, nhạy cảm hơn và cũng mộng mơ hơn.
Những người trẻ sinh ra trong thế kỉ 21 lớn lên trong thời kỳ áp lực kinh tế toàn cầu. Chính vì vậy mà những áp lực và tiêu chuẩn cuộc sống của họ trở nên khác biệt hơn so với các thế hệ trước. Cùng với những đặc điểm tính cách khác biệt, họ được kỳ vọng sẽ là nhân tố bùng nổ và tạo đột phá trong tương lai.
Tình yêu và hôn nhân trong quan niệm của thế hệ Z
Quan niệm về tình yêu và hôn nhân của thế hệ Z chịu ảnh hưởng lớn của sự thay đổi của xã hội và chịu ảnh hưởng của một yếu tố đặc biệt: Sự phát triển của mạng xã hội.
Nếu như ở các thế hệ trước, hôn nhân và tình yêu gói gọn qua các kênh giao tiếp xã hội thông thường, thông qua mai mối, một bộ phận của những người 8X, 9X bắt đầu mở rộng mối quan hệ thông qua mạng xã hội và các ứng dụng kết bạn, làm quen thì với Gen Z, tình yêu qua mạng chiếm đa số.
Tình yêu của họ đến từ những cuộc nói chuyện, tán tỉnh thông qua những bình luận, những tin nhắn làm quen khá “tình cờ” trên mạng. Tình yêu cũng đến từ những ứng dụng hẹn hò ngày một phổ biến, phát triển mạnh mẽ trên mạng xã hội. Nhiều người đã tìm được tình yêu đích thực và vẽ nên một cái kết đẹp cho tình yêu trực tuyến này.
Tuy nhiên, mặt trái của “làm quen qua mạng” mà nhiều bạn trẻ Gen Z đã thấm thía, đó là những câu chuyện “tình một đêm” chớp nhoáng, hoặc những thất vọng phải đối mặt khi đối phương không hề như tưởng tượng.
Cạnh đó, mạng xã hội và ứng dụng hẹn hò cũng là môi trường lý tưởng cho những kẻ chuyên lừa tiền - tình. Tình yêu qua mạng của thế hệ trẻ ngày nay, chính vì thế đôi khi thực tế hơn, ngắn ngủi hơn và chứa đựng nhiều tổn thương.
Mới đây, một cuộc khảo sát tại Trung Quốc về chủ đề tình yêu của những người trẻ sinh năm 1996 trở đi đã được thực hiện. Và kết quả khiến nhiều người không khỏi bất ngờ với những con số thú vị. Kết quả của khảo sát cho thấy, 70% người trẻ ngày nay sẵn sàng chi khoảng 70-80 triệu cho tình yêu mỗi năm. Hầu hết các chàng trai đều nghĩ rằng người đàn ông nên trả tiền cho buổi hẹn hò, nhưng đại đa số các cô gái thì ưu tiên việc chia đều 50/50 hoặc thay phiên nhau trả tiền.
Điều này phần nào phản ánh quan niệm bình đẳng giới trong việc chi trả tình phí ở thế hệ Z.
Dù thế hệ thay đổi nhưng có vẻ như sự lãng mạn trong tình yêu thì không biến chuyển nhiều. Cuộc khảo sát cho thấy 79,5% Gen Z tin vào tình yêu sét đánh. Điều thú vị là dữ liệu cho thấy ở mọi thế hệ, phái nam tin vào tình yêu sét đánh hơn phái nữ.
Điểm đặc biệt có vẻ mâu thuẫn nhưng hết sức hợp lý, thế hệ Z lãng mạn nhưng liên quan đến vấn đề hôn nhân, thế hệ này lại có quan điểm rất riêng, họ coi trọng tuổi tác cũng như điều kiện kết hôn một cách khá thực dụng.
Theo báo cáo khảo sát, 80% thế hệ Z hy vọng họ có thể kết hôn trước 30 tuổi. Gen Z cho rằng độ tuổi lý tưởng để kết hôn là 26,5 tuổi, tốt nhất sau khi đã đi làm 3-4 năm hậu tốt nghiệp. Về hôn nhân, tới 74,6% Gen Z yêu cầu cần phải có nhà riêng trước khi kết hôn, con số này cao hơn hẳn thế hệ 7X, 8X trước đó.
Thế hệ Z cũng là những người mạnh mẽ, độc lập về cảm xúc trong tình yêu và hôn nhân. Họ sẵn sàng sống hết mình cho tình yêu, cũng như sẵn sàng đối mặt với tổn thương và dũng cảm bước qua sự tổn thương.
 |
Châu Bùi, một đại diện nổi tiếng của thế hệ Z |
Châu Bùi, một đại diện nổi tiếng của thế hệ Z, trong một phát biểu về quan niệm tình yêu, đã nói: "Tuổi trẻ thì phải trải sự đời. Đến lúc mình không chịu đựng được nữa thì mình sẽ có quyết định của bản thân mình. Còn khi mà mình còn đang say mê, còn đang chịu đựng được thì ai nói gì mình cũng không quan tâm".
Còn Lê Thanh Bảo Lan, tức Lan “Mina”, một “hot girl” mạng xã hội, sinh năm 1997 đã có những chia sẻ thẳng thắn về quan điểm sống, yêu đương, kết hôn của mình: “Mình đã trải qua một mối tình, mình cũng gặp nhiều tổn thương nhưng mình không hối tiếc.
Nhiều người thường nói, thế hệ Z chúng mình là “thế hệ thực dụng”, nhưng mình nghĩ, chúng mình chỉ thực tế. Trong tình yêu, chúng mình cũng cần sự lãng mạn, cần những phút mộng mơ. Đôi khi, chúng mình ngưỡng mộ những cô chú, ông bà thế hệ 6X, 7X với những tình yêu hoàn toàn trong sáng, hồn nhiên và cùng nhau vượt gian khó kiểu “ông bà anh”.
Chúng mình lãng mạn, nhưng thực tế hơn. Bởi thế hệ chúng mình có nhiều lựa chọn và được quyền lựa chọn. Cái chúng mình cần đó là một tình yêu nhưng phải dựa trên nguyên tắc bình đẳng, đồng thời cần có những điều kiện thiết yếu để tình yêu được bền vững, một trong số đó là yếu tố về nghề nghiệp, tài chính.
Mình và những người trẻ thế hệ mình cũng không sợ “ế” và sẵn sàng sống độc thân nếu chưa tìm được đối tượng thích hợp để kết hôn. Đối với thế hệ chúng mình, độc thân cũng có cái thú riêng, bởi chúng mình độc lập tài chính, chủ động trong cuộc sống và biết tận hưởng cuộc sống một cách thú vị nhất”.
Có thể thấy, mặc dù có những điểm hay và chưa hay, nhưng không thể phủ nhận lối tư duy khác biệt, cá tính độc đáo và sự độc lập của thế hệ Z. Một thế hệ trẻ văn minh, quốc tế hóa, sẽ là một thế hệ nền tảng trong tương lai.
