Lợi thế và hiệu quả từ cây cau đã rõ, người dân Cao Nhân và chính quyền địa phương (xã Cao Nhân, huyện Thủy Nguyên) luôn xác định đây là cây trồng mũi nhọn phát triển kinh tế. Song, thời gian gần đây, người dân làng cau hoang mang với việc phát triển cây “mũi nhọn” bởi nạn dịch cau bung.
 |
| Vườn cau đang được thay thế dần bằng cây chuối |
Ông Hoàng Phú Loan ở thôn 7 hào hứng khi kể lại thời kỳ ông trồng hơn 7 sào cau (600 gốc). Ông Loan cho biết, cau Cao Nhân là giống cau muộn, các nơi thu hoạch hết mới đến cau Cao Nhân. Cau trổ vào tháng chín, sẽ thu buồng vào tháng năm, tháng sáu năm sau, lúc đã hết mùa, giá cực đắt, một buồng cau giá cả chỉ vàng, thậm chí hai chỉ vàng là bình thường, gấp mấy chục lần trồng lúa. Người dân Cao Nhân giàu lên nhờ cau vì thế. Nhưng, từ năm 2000 trở lại đây, cây cau bị vàng lá (người dân địa phương gọi là cau bung), năng suất giảm thậm chí không cho thu hoạch. Cây cau giảm hẳn giá trị so với thời gian trước. Không ít gia đình không còn mặn mà với cau - loại cây được coi là thế mạnh của địa phương. Hiện tượng cau bị vàng lá lúc đầu chỉ xuất hiện rải rác ở một vài diện tích và có thể khắc phục bằng cách phá bỏ cây cũ, trồng mới. Nhưng đến nay, hiện tượng này lan rộng khắp các vườn trên địa bàn xã, không thể khắc phục được. Trồng 100 cây, 100 cây có hiện tượng này. Ông Loan cho biết, ông từng 3 lần trồng lại vườn cau nhưng hiện tượng này vẫn tái diễn. Vì thế, ông phải chặt toàn bộ diện tích cau đã trồng từ năm 1991, mới thu hoạch được 3 năm để trồng chuối xuất khẩu. “Tiếc lắm chứ, bao công sức bỏ ra chờ ngày thu hoạch. Nhưng nếu để, cây cho năng suất kém hoặc không cho thu hoạch, người trồng càng thiệt hơn” – ông Loan rầu rầu . Cũng giống ông Loan, anh Hoàng Văn Dung (thôn 6) không khỏi xót xa khi nghĩ về thời kỳ vàng son của cây cau. Nhưng đến nay, toàn bộ diện tích cau trong vườn nhà anh cũng đã chặt bỏ, đất để không chờ tìm một loại cây mới thích hợp hơn.
Ông Hoàng Văn An, Phó chủ tịch UBND xã Cao Nhân cho biết, tình trạng cau bị vàng lá, khô dần cuối cùng chết hẳn xuất hiện cách đây 10 năm và chỉ rải rác ở một số vườn. Nhưng dịch bệnh ngày càng lan rộng và đến vụ này, vườn nào cũng bị. Một khi cau bị bệnh thì lượng quả giảm 30-90% so với bình thường, hoặc cây chết. Trước tình hình này, địa phương đã nhờ sự hỗ trợ của ngành chức năng tìm hiểu nguyên nhân và động viên người dân quyết tâm giữ cây cau. Bởi, so với các loại cây trồng khác, cau vẫn cho hiệu quả kinh tế cao. Nhiều gia đình chịu thua lỗ để đầu tư trồng mới nhưng không cải thiện được tình hình. Và đến nay, chưa nhận được câu trả lời từ ngành chức năng về nguyên nhân của nạn cau bung, người dân càng lo lắng. Không ít diện tích cau bị phá bỏ. “Cao Nhân có hơn 1200 hộ, hộ nào cũng trồng cau (toàn xã hơn 200 ha cau trên tổng số gần 588 ha diện tích đất tự nhiên). Mỗi vườn cau ít nhất vài trăm cây. Cây cau được xác định là thế mạnh của địa phương nên chính quyền khuyến khích các gia đình tận dụng, cải tạo vườn trồng loại cây này. Nhiều gia đình cải tạo diện tích đất vườn đang trồng cây tạp chuyển sang trồng cau, với số lượng lên đến 400- 600 cây. Có thời kỳ, năng suất cau Cao Nhân đạt 50 tấn/ha/năm, thu nhập bình quân từ cau đạt 80 triệu đồng/ha/năm, có gia đình thu về tiền tỷ. Không chỉ tiêu thụ trong nước, sản phẩm cau còn xuất khẩu sang Trung Quốc. Cao Nhân được công nhận làng nghề là vì thế. Nếu không cải thiện được tình trạng này, làng cau Cao Nhân sẽ bị mai một” – ông An tiếc nuối. Vì vậy rất mong ngành chức năng quan tâm hỗ trợ địa phương sớm tìm ra nguyên nhân của tình trạng cau bị bệnh trên , để có biện pháp khắc phục.
Hà Minh
