Tính toán kỹ việc quy định loại hình tổ chức hành nghề công chứng

Sáng 25/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Công chứng (sửa đổi). Nhiều đại biểu bày tỏ sự quan tâm đối với mô hình tổ chức của văn phòng công chứng tại Điều 20 dự thảo Luật.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận) nhận thấy, dự án Luật kế thừa các quy định hiện hành mô hình tổ chức của văn phòng công chứng. Tuy nhiên, khoản 1, Điều 20 của dự thảo Luật quy định văn phòng công chứng được tổ chức và hoạt động theo loại mô hình là công ty hợp danh.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông cho rằng, quy định trên vẫn còn nhiều băn khoăn vì trên thực tế ở vùng sâu, vùng xa, những nơi có mật độ giao dịch dân sự, kinh tế còn thấp, nhu cầu sử dụng dịch vụ công chứng của người dân chưa cao thì có thể cho phép thành lập loại hình văn phòng công chứng do một công chứng viên làm chủ là rất phù hợp. Một mặt vừa góp phần thúc đẩy mạnh mẽ chủ trương xã hội hóa hoạt động công chứng, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho người dân ở vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo sớm tiếp cận với dịch vụ công chứng mà không cần thiết phải đi xa để thực hiện nội dung này.

Ngoài ra, hiện nay, đối với những nơi trên, việc thành lập và duy trì mô hình tổ chức hành nghề công chứng với hai công chứng viên là không cần thiết, có thể gây lãng phí nguồn lực công chứng viên và nguồn thu để đảm bảo duy trì hoạt động của tổ chức hành nghề công chứng với hai công chứng viên.

Do đó, Đại biểu Nguyễn Hữu Thông đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo cần cân nhắc, tính toán kỹ việc quy định loại hình tổ chức hành nghề công chứng. Bên cạnh loại hình là công ty hợp danh như quy định hiện hành, nên chăng ở vùng sâu, vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn thì được thành lập loại hình văn phòng công chứng chỉ có một công chứng viên, tức là loại hình doanh nghiệp tư nhân. Vì thực tế hiện nay, phần lớn các văn phòng công chứng chỉ có một công chứng viên điều hành hoạt động của văn phòng công chứng.

Tán thành, Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) cũng đề nghị cho phép thành lập văn phòng công chứng do 1 thành viên làm chủ theo mô hình doanh nghiệp tư nhân nhằm khắc phục những bất cập ở địa phương khó khăn về kinh tế, vùng sâu, vùng xa. Đối với khu vực đô thị, Đại biểu Hòa thống nhất với dự thảo là có từ 2 công chứng viên trở lên.

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh. (Ảnh: Nghĩa Đức)

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cũng đề nghị cân nhắc mô hình tổ chức của văn phòng công chứng bởi một số lý do: các văn phòng công chứng tư nhân do một số công chứng viên thành lập có thể có các công chứng viên hợp đồng, nhưng họ không thể chịu trách nhiệm pháp lý đối với các hoạt động của văn phòng công chứng; hiện nay, các địa phương được xem xét, quyết định việc chuyển giao các hợp đồng giao dịch cho các tổ chức hành nghề công chứng nếu đủ điều kiện nên các địa phương có thể chủ động trong việc đảm bảo phân bố các tổ chức hành nghề công chứng…

Từ những lý do trên, Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh lại nhận thấy chỉ nên duy trì mô hình văn phòng công chứng hợp danh để đảm bảo trách nhiệm pháp lý của văn phòng đối với các cơ quan tổ chức và khách hàng của văn phòng công chứng.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn Hà Nội) thì phân tích, hiện nay có 4 mô hình doanh nghiệp: Doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần. Trong đó, có 2 loại hình doanh nghiệp là doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh là những loại hình được coi là phù hợp với những ngành nghề kinh doanh đòi hỏi thương hiệu và trách nhiệm nghề nghiệp cá nhân cao.

“Việc dự thảo quy định văn phòng công chứng chỉ được hoạt động dưới mô hình công ty hợp danh có thể dựa trên những đặc điểm trên. Mặc dù công chứng là hoạt động có tính đặc thù nhưng hành nghề công chứng đã được Luật Đầu tư xác định là ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Vì vậy, các quy định của dự thảo Luật cần đảm bảo quyền tự do kinh doanh, mở rộng quyền lựa chọn mô hình kinh doanh của các nhà đầu tư”, đại biểu Hà nói.

Theo Đại biểu Nhị Hà, dự thảo Luật nên cho phép mở các văn phòng công chứng theo mô hình doanh nghiệp tư nhân. Qua đó, tạo điều kiện thành lập các văn phòng công chứng ở những địa bàn còn thiếu hoặc cho phép các cá nhân, pháp nhân góp vốn vào văn phòng công chứng nhằm tăng nguồn vốn đầu tư, tạo điều kiện cho văn phòng công chứng nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động.