Tiềm năng phát triển cây dược liệu
Đại đa số cây dược liệu thích hợp với điều kiện khí hậu nhiều vùng khác nhau của tỉnh Hòa Bình. Do vậy, đây là cây trồng quen thuộc với nhiều kinh nghiệm chăm sóc và thu hái sản phẩm nên quá trình mở rộng và phát triển cây dược liệu tại các vùng quy hoạch của tỉnh Hòa Bình có nhiều thuận lợi. Một số chủng loại cây dược liệu là cây trồng xen, phù hợp với đất rừng vì vậy việc phát triển cây dược liệu còn nâng cao giá trị đất rừng, góp phần vào việc bảo vệ và phát triển rừng của tỉnh Hòa Bình.
Nhiều chủng loại cây dược liệu đã có sự tham gia của các Công ty dược, doanh nghiệp thu mua và bao tiêu sản phẩm nên đầu ra cho sản xuất tương đối ổn định, tạo điều kiện ban đầu để hình thành mối liên kết giữa sản xuất và thị trường. Những điều này đã giúp cây dược liệu phát triển ổn định và bền vững trên nhiều vùng đất của tỉnh Hòa Bình.
 |
Xã Yên Hòa, huyện Đà Bắc phát triển cây dược liệu trên đất đồi. Ảnh: hoabinh.gov.vn |
Tính đến nay, toàn tỉnh có khoảng 2.350 ha cây dược liệu. Trong đó diện tích trồng xen trên đất rừng 197,6 ha; diện tích trồng trên đất cây hàng năm, cây lâu năm, đất khác 2.151,4 ha. Các loài cây dược liệu có diện tích và sản lượng lớn như: sả 1.600 ha cho thu hoạch trên 11 ngàn tấn; cà gai leo 167 ha cho thu hoạch trên 1,2 ngàn tấn. Tổng diện tích các loài cây nằm trong Danh mục 100 loài cây dược liệu có kinh tế cao do Bộ Y tế ban hành như: quế, lá khôi, ba kích, nhân trần, thiên niên kiện, cát sâm, dây thìa canh, lạc tiên, diệp hạ châu, sâm ngọc linh, đương quy... vào khoảng 282 ha.
Ngoài diện tích dược liệu được gieo trồng, một số loài dược liệu mọc tự nhiên trong rừng được khai thác nhiều năm qua như: chè dây, giảo cổ lam, lạc tiên, thất diệp nhất chi hoa, lan kim tuyến...
 |
Hòa Bình là địa phương có thế mạnh phát triển cây cà gai leo, nhiều đơn vị đã sản xuất thành công cao cà gai leo được nhiều tiêu dùng tin dùng. Ảnh: hoabinh.gov.vn |
Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 13 cơ sở, doanh nghiệp thu mua, sơ chế dược liệu. Một số sản phẩm sau chế biến có giá trị kinh tế cao như: trà túi lọc cà gai leo, xạ đen, thìa canh, lá khôi; bột cà gai leo, tinh bột nghệ, cao cà gai leo, cao xạ đen, tinh dầu sả, dầu gội... tuy nhiên số lượng chưa nhiều. Tổng sản lượng dược liệu của tỉnh đưa vào chế biến mới chiếm khoảng 30%. Một phần còn lại (khoảng 10%) được sử dụng trong các bài thuốc đông y gia truyền, còn phần lớn (khoảng 60%) vẫn tiêu thụ ngoài tỉnh dưới dạng sản phẩm thô. Một số sản phẩm dược liệu đã được công nhận nhãn hiệu, chứng nhận sản phẩm OCOP từ 3-4 sao.
Định hướng phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh
Để phát triển cây dược liệu đến năm 2030, thời gian tới, tỉnh Hòa Bình xây dựng danh mục các loại cây dược liệu ưu tiên phát triển phù hợp với điều kiện tự nhiên, thâm canh của người dân; giá trị kinh tế cao, thị trường có nhu cầu tiêu thụ, có các doanh nghiệp thực hiện liên kết bao tiêu sản phẩm và là các loại dược liệu có thể xuất khẩu trong thời gian tới.
Tỉnh Hòa Bình sẽ xây dựng cơ chế, chính sách, phương án hỗ trợ nuôi trồng, phát triển, thu hoạch cây dược liệu trong rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất và cho thuê môi trường để phát triển cây dược liệu theo Quy chế quản lý rừng, theo quy định của Luật đất đai năm 2024.
Tập huấn nâng cao năng lực quản lý và tổ chức sản xuất, tiêu thụ sản phẩm cho cán bộ quản lý, cán bộ khuyến nông các cấp, các tổ chức, cá nhân nuôi trồng dược liệu. Nội dung tập trung tập huấn về: kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái cây dược liệu; một số bệnh thường gặp và cách phòng trừ; liên kết sản xuất dược liệu theo chuỗi giá trị; các tiêu chuẩn cơ bản của GACP, Organic và quản lý sản xuất hộ gia đình.
 |
Huyện Yên Thủy có diện tích trồng cây cà gai leo lớn trên địa bàn tỉnh Hòa Bình. Ảnh: hoabinh.gov.vn |
Phát triển các vùng trồng cây dược liệu tập trung cho từng loài dược liệu gắn với hệ thống thu mua, sơ chế, bảo quản, chế biến và tiêu thụ trên cơ sở lợi thế về điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý; đầu tư, hỗ trợ chế biến sâu, tạo ra những thương phẩm dược liệu có giá trị gia tăng lớn gắn với phát triển du lịch và xây dựng nông thôn mới.
Hỗ trợ lập hồ sơ quản lý, cấp mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc đối với các diện tích trồng cây dược liệu tập trung. Hỗ trợ thiết lập hệ thống truy xuất nguồn gốc các sản phẩm dược liệu có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý, điều hành từ khâu nuôi trồng đến khai thác, chế biến.
Xây dựng và triển khai các đề tài khoa học công nghệ về nghiên cứu chọn tạo giống, công nghệ sản xuất giống... Tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền, quảng bá, xúc tiến thương mại, tiêu thụ sản phẩm, vận động, thu hút các doanh nghiệp tham gia liên kết, đầu tư hỗ trợ trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm dược liệu.
