Đến với nghiệp ca hát như định mệnh
Nghệ sĩ ưu tú Hồng Liên vốn là con gái đất thành Nam, nhưng lớn lên ở Hà thành. Từ nhỏ, cô bé Hồng Liên xinh xắn, dễ thương đã mê ca hát. Sinh thời người cha của chị công tác ở Cục Cảnh vệ - Bộ Công an. Vào dịp cuối tuần, Hồng Liên thường được cha dẫn qua chiếc cổng đỏ, vào khu nhà sàn của Bác xem phim. Năm 6 tuổi, lần đầu tiên trong cuộc đời cô bé Hồng Liên được gặp Bác Hồ.
“Tôi vẫn nhớ là hôm đó xem bộ phim thiếu nhi Chiếc trâm ngọc. Các cán bộ ngồi phía dưới, còn thiếu nhi ngồi trên hàng đầu. Trước khi chiếu phim, bỗng nhiên tôi quay đầu lại và nhìn thấy Bác. Bác liền vẫy tôi lại gần và hỏi: “Cháu con nhà ai, sao mà diện thế. Cháu có biết hát không, hát cho bác nghe nào”- nghệ sĩ Hồng Liên nhớ lại.
Cô bé Hồng Liên hồn nhiên hát cho Bác nghe bài “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”. Bác nghe xong, mắt lấp lánh vui, khen cô bé hát hay và xoa đầu, thưởng kẹo. Kỷ niệm đó in đậm trong tâm trí, khiến Hồng Liên khao khát trở thành ca sĩ... Lời Bác khen hát hay giúp Hồng Liên có nhiều động lực hơn để theo đuổi con đường ca hát. Và cứ thế, nghiệp ca sĩ đến với cuộc đời chị như một định mệnh.
Hồng Liên bảo chị vốn là con nhà lính, có cha là sĩ quan công an, gia đình không có ai theo nghệ thuật. Hồi học Trường phổ thông Chu Văn An, tuy ngoại hình đẹp và có năng khiếu ca hát nhưng vì tính tình hiền lành, nhút nhát nên chị cũng không tham gia phong trào văn nghệ ở trường. Hồi đó, học cùng trường trung học với với Hồng Liên đã có nữ sinh Xuân Thanh (sau này là vợ của GS. Tôn Thất Triêm - PV) rất nổi tiếng ở trường vì hát hay, tham gia các phong trào văn nghệ. Còn Hồng Liên chỉ biết học và học thôi.
Tốt nghiệp phổ thông, Hồng Liên đi học trung cấp tài chính theo định hướng của gia đình. Những tưởng cuộc đời chị sẽ gắn bó với công việc kế toán tài chính, với vai trò một nữ kế toán an phận, bình yên. Nhưng niềm đam mê ca hát chưa khi nào nguôi khát khao, bỏng cháy trong tim Hồng Liên.
Sau khi tốt nghiệp trường tài chính, Hồng Liên về công tác tại Cục Quân lương (Tổng cục Hậu cần). Với niềm đam mê ca hát và nhiệt huyết tuổi trẻ, chị tham gia đoàn văn công đi biểu diễn khắp các đơn vị bộ đội từ biên giới đến hải đảo xa xôi. Năm 1979, chị giành giải A Hội diễn ca múa nhạc không chuyên toàn quốc với bài “Nắng” (nhạc sỹ Thanh Phúc). Từ đây, Hồng Liên chính thức bắt đầu sự nghiệp ca hát chuyên nghiệp. Bốn năm sau, chị chuyển từ quân đội về công tác tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam cho đến khi nghỉ hưu (năm 2012).
 |
| Nghệ sĩ ưu tú Hồng Liên |
Sâu lắng, thiêng liêng những bài ca về Bác
Bắt đầu “rẽ ngang” sang con đường ca hát, Hồng Liên như cá gặp nước, như chim sổ lồng. Chất giọng ngọt lịm, sâu lắng trữ tình, dạt dào cảm xúc của chị dường như trời phú cho để hát những bài hát trữ tình, mang âm hưởng dân ca, truyền thống cách mạng như: Đóng nhanh lúa tốt, Sợi nhớ, sợi thương, Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây, Xuân chiến khu… Nhưng giọng hát của chị không chỉ nhờ năng khiếu thiên bẩm mà còn là kết quả của sự khổ luyện, học hỏi không ngừng. Chia sẻ về hành trình nghệ thuật của mình, nghệ sĩ Hồng Liên nói, tuy không học bài bản, nhưng thành tựu âm nhạc của chị là kết quả của một giọng hát may mắn được trời phú cùng với quá trình khổ luyện, rèn giũa thực sự.
Và sự nỗ lực khổ luyện và tinh thần cầu thị của Hồng Liên đã được đền đáp bằng những thành quả âm nhạc ngọt ngào. Năm 1985, chị giành Huy chương Đồng trong Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp ở Đà Nẵng với bài Hương lúa quê nhà (nhạc sĩ Phan Huyền Ngọc). Năm 1990, chị giành Huy chương Bạc Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp tại Hà Nội với bài Tổ khúc tứ bình (nhạc sĩ Lương Nguyên).
Trong hành trình sự nghiệp ca hát trên 30 năm của mình, nghệ sĩ ưu tú Hồng Liên dành một “ngăn” đặc biệt dành hát những ca khúc về Bác- người mà chị cảm nhận đã để lại ấn tượng đặc biệt, định hướng con đường nghệ thuật của chị. Chị hát khoảng hơn 10 ca khúc về Bác Hồ như Người Mèo ơn Đảng, Bác Hồ một tình yêu bao la, Về chùa Trầm nhớ Bác Hồ, Bác Hồ về chống hạn, Câu hát mùa thu…, bài nào cũng dạt dào cảm xúc. Với chị, lần nào hát về Bác chị cũng hát bằng tất cả trái tim và tấm lòng thành kính thiêng liêng, giống như cô bé Hồng Liên bé xíu năm nào lần đầu tiên được gặp Bác.
“Có những khi mệt mỏi, căng thẳng và áp lực trong cuộc sống, tôi từng nghĩ nghề này thật bạc. Nhưng rồi, mỗi lần nhớ lại kỷ niệm được Bác khen hát hay, rồi nhớ khán giả, tôi lại thấy đam mê được đứng trên sân khấu ùa về, vực mình đứng dậy. Nghệ sĩ chúng tôi hay nói, nghiệp buộc mình lại là vì vậy”- nghệ sĩ ưu tú Hồng Liên trải lòng.
Cứ như thế, Hồng Liên miệt mài trên con đường nghệ thuật như con ong làm mật, như con tằm rút ruột nhả tơ. Và sự nỗ lực của chị đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú vào năm 2002. Nhưng với chị, điều quý giá hơn cả các danh hiệu, đó chính là sự ghi nhận của khán giả, tình cảm của khán giả về giọng ca ngọt ngào, đằm thắm của ca sĩ Hồng Liên.
Đáp lại tình cảm đó của công chúng, năm 2003, chị ra album đầu tay mang tên “Hương quê” với tập hợp các bài hát trữ tình mà chị đã biểu diễn thành công trong suốt chặng đường ca hát. Tiếp đó, năm 2007 ra album thứ hai mang tên “Đi tìm” để kỷ niệm 30 năm gắn bó với nghiệp ca sĩ của mình.
Còn khán giả thì vẫn còn muốn hát
Hồng Liên thuộc mẫu người phụ nữ dịu dàng, rất nữ tính nhưng cũng mạnh mẽ, quyết liệt. Nhiều người nhận xét rằng ở con người chị là sự hòa trộn tinh tế, lạ lùng về nét đằm thắm nữ tính và sự mạnh mẽ, cứng cỏi, vững vàng để lại sau lưng những sóng gió ngả nghiêng. Chị suy nghĩ lạc quan, vững vàng dù hoàn cảnh khó khăn. Kể cả trong tình thế tưởng chừng như khó khăn, bi đát nhất, chị vẫn bình tĩnh, an nhiên tự tại lắng nghe tất cả để lựa chọn và quyết định cho riêng mình.
Có một sự nghiệp thành công, song đời sống riêng tư của nghệ sĩ ưu tú Hồng Liên lại không trọn vẹn. Cuộc hôn nhân đầu tiên cũng là duy nhất trong cuộc đời chị sớm “gãy gánh” khi người chồng đi xuất khẩu lao động, bỏ lại chị một mình với cậu con trai bé bỏng. Vào những năm tháng thời bao cấp khó khăn, thiếu thốn, Hồng Liên vừa phải một mình vất vả nuôi dạy con trai khôn lớn, vừa phải chăm lo đam mê và sự nghiệp của mình. Đằng sau những lấp lánh rạng ngời của ca sĩ Hồng Liên lộng lẫy trên sân khấu là những nỗi cơ cực không nói hết thành lời, những giọt nước mắt âm thầm không biết chia sẻ cùng ai. Và cậu con trai thông minh, khỏe mạnh và hiếu thảo như một sự bù đắp kỳ diệu của số phận cho chị sau những thiệt thòi của cuộc hôn nhân cũ.
Năm 2012, chị nhận quyết định nghỉ hưu của Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam. Sau khi nghỉ hưu, chị vẫn liên tục đi biểu diễn cho các chương trình từ thiện, thậm chí còn “hăng” hơn trước. Chị là thành viên tích cực tham gia dự án từ thiện “Mang âm nhạc đến bệnh viện”, đi biểu diễn ở nhiều bệnh viện, mang tài năng của mình phục vụ các bệnh nhân. Với vẻ đẹp không tuổi, giọng hát ngọt ngào, sâu lắng của chị được cất lên từ trái tim nhân hậu, bao dung giúp các bệnh nhân xoa dịu nỗi đau bệnh tật, thắp lên niềm hy vọng, lạc quan trong cuộc sống.
Theo chị, đi hát từ thiện vui lắm, vui vì được làm nghề, được phục vụ mọi người. Âm nhạc nâng bước, giúp chị và mọi người xoa dịu hết những mệt nhọc thường ngày. Chị bảo: “Giờ có tuổi rồi nên điều kiện sức khỏe hạn chế, không thể hát “sung” được như xưa nữa. Nhưng những khi ốm mệt chỉ nghỉ một, hai ngày, tôi cũng đã nhớ sân khấu rồi. Còn khán giả thì tôi còn muốn hát”.
Hiện con trai chị đã có vợ con nhưng vẫn sống quây quần cùng với mẹ trong một căn hộ chung cư tại Hà Nội. Từ khi có cháu nội, chị vất vả, bận bịu hơn nhưng cuộc sống vì thế cũng tràn ngập niềm vui. “Niềm vui từ sự bận bịu ấy lớn lắm. Nó khiến cuộc sống của tôi trọn vẹn hơn rất nhiều”- nghệ sĩ Hồng Liên khoe, đôi mắt chị ngời lên niềm hạnh phúc.
