Các dịch vụ ngân hàng cho lĩnh vực “tam nông” không ngừng được mở rộng
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú khẳng định, sau hơn 30 năm đổi mới, tài chính cho khu vực nông nghiệp, nông thôn tại Việt Nam luôn được Đảng, Chính phủ và ngành Ngân hàng đặc biệt quan tâm. Đặc biệt, từ năm 2006 đến nay, các chương trình tín dụng của ngành Ngân hàng dành riêng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, cho người nghèo là một trong những “trụ cột” của hệ thống chính sách giảm nghèo ở Việt Nam.
Dòng vốn tín dụng ngân hàng đã góp phần quan trọng cùng các dòng vốn đầu tư khác của nhà nước, của doanh nghiệp và người dân giúp Việt Nam hoàn thành Mục tiêu thiên niên kỷ về xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực và thiếu đói vào năm 2002, sớm hơn 13 năm so với mục tiêu đặt ra. Qua đó, đưa Việt Nam từ một nền kinh tế có thu nhập trung bình thấp chuyển mình thành một quốc gia có thu nhập trung bình từ năm 2010 với quy mô kinh tế đạt trên 220 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người đạt 2.385 USD năm 2017.
Theo Phó Thống đốc, những năm qua, hệ thống cơ chế, chính sách tín dụng với lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và người nghèo không ngừng được đổi mới, hoàn thiện mạnh mẽ theo hướng mở rộng cả về đối tượng, hạn mức và thủ tục vay vốn nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, tạo công ăn việc làm, từng bước nâng cao điều kiện sống, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Các chính sách tín dụng được cụ thể hóa thành nhiều chương trình tín dụng, như thu mua lương thực tạm trữ, cho vay tái canh cây cà phê, cho vay đánh bắt thủy sản xa bờ, cho vay giảm tổn thất sau thu hoạch, các chương trình tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách của NHCSXH… Các thông lệ tài chính tốt cho nông nghiệp, nông thôn ngày càng được đổi mới phù hợp với quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới như: cho vay chuỗi giá trị nông sản, cho vay nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, cho vay nông nghiệp hữu cơ…
Bên cạnh đó, mạng lưới các tổ chức tín dụng tham gia cung ứng các dịch vụ ngân hàng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn không ngừng được mở rộng về quy mô, hệ thống mạng lưới, đa dạng về loại hình hoạt động với 47 ngân hàng, 1.181 Quỹ tín dụng nhân dân, 27 tổ chức tín dụng phi ngân hàng, 4 tổ chức tài chính vi mô và trở thành kênh truyền dẫn vốn hiệu quả đến tận từng thôn bản, làng xã trên khắp mọi miền tổ quốc. Các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng hiện đại được các TCTD chú trọng đầu tư, đổi mới, tạo điều kiện cho khách hàng dễ dàng tiếp cận với chi phí giao dịch thấp như: Internet banking, Mobile banking…
Đồng thời, đã tập trung thực hiện các giải pháp huy động nguồn lực tài chính trong xã hội phục vụ nhu cầu phát triển sản xuất, kinh doanh và xóa đói, giảm nghèo khu vực nông nghiệp, nông thôn trên nguyên tắc tách bạch giữa tín dụng thương mại và tín dụng chính sách.
Ngoài ra, kinh nghiệm các nước đã được các cơ quan hữu trách học hỏi và vận dụng linh hoạt vào điều kiện thực tiễn tại Việt Nam với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, đoàn thể, tổ chức phi chính phủ. Trong đó, các thông lệ tài chính cho khu vực nông thôn được triển khai một cách bài bản, sáng tạo thu nhiều kết quả tốt như: Cho vay qua các tổ chức đoàn thể (Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội cựu chiến binh…); hình thành tổ vay vốn và tiết kiệm, tạo sự tương trợ, giúp đỡ gắn kết trong cộng đồng; hình thành các điểm giao dịch tại xã; tổ chức cửa hàng tiêu thụ nông sản sạch của chị em nghèo… với phương châm sáng tạo “chúng ta trao cho người nghèo cần câu để câu cá nhưng lại phải giúp bán con cá ở đâu”…
“Nhờ các cơ chế chính sách, phát triển của hệ thống các TCTD…, mà tín dụng cho khu vực nông nghiệp, nông thôn, cho người nghèo có mức tăng vượt bậc: Dư nợ tín dụng nông nghiệp, nông thôn tăng bình quân gần 20%/năm, tín dụng chính sách tăng bình quân trên 13%/năm, đáp ứng đầy đủ, kịp thời, có hiệu quả nguồn vốn cho nhu cầu phát triển toàn diện lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, góp phần xóa đói, giảm nghèo, nâng cao mức sống người dân.” – Phó Thống đốc Đào Minh Tú nói.
Với NHCSXH, hoạt động tín dụng ngân hàng không còn là việc riêng của ngành ngân hàng
Minh chứng thêm cho những thành công cho vay nông nghiệp, nông thôn, ông Dương Quyết Thắng – Tổng giám đốc NHCSXH cho biết, nguồn vốn tín dụng chính sách của ngân hàng đã được đầu tư đến 100% xã phường, thị trấn trên cả nước. Trong hơn 15 năm qua, nguồn vốn tín dụng từ NHCSXH đã góp phần giúp trên 31,8 triệu lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách được vay vốn, góp phần giúp trên 4,5 triệu hộ vượt qua ngưỡng nghèo, thu hút và tạo việc làm cho gần 3,4 triệu lao động; hơn 3,5 triệu học sinh sinh viên có hoàn canh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng trên 9,7 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn…
Hoạt động tín dụng chính sách của NHCSXH đã thu được những thành tựu nổi bật, tập trung huy động được các nguồn lực tài chính để tạo lập nguồn vốn và tổ chức thực hiện hiệu quả các chương trình tín dụng chính sách. Cụ thể, đến hết tháng 6/2018, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đạt 189.105 tỷ đồng; Tổng dư nợ các chương trình tín dụng đạt 181.768 tỷ đồng, với hơn 6,7 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách khác còn dư nợ, trong đó tỷ trọng tín dụng dành cho nông nghiệp, nông thôn chiếm tới 94% tổng dư nợ.
Cùng với đó, NHCSXH xây dựng và tổ chức thành công phương thức quản lý vốn tín dụng chính sách đặc thù của Việt Nam thông qua việc ủy thác một số nội dung công việc cho các tổ chức chính trị - xã hội giúp đưa vốn tín dụng chính sách đến tận tay và đúng đối tượng thụ hưởng với chi phí thấp nhất và đạt chất lượng tín dụng cao nhất với tỷ lệ nợ quá hạn và nợ khoanh chỉ chiếm 0,81%. Thông qua các tổ chức chính trị - xã hội với vai trò vừa là người giám sát, vừa làm ủy thác một số nội dung công việc trong nghiệp vụ tín dụng.
Với phương thức này hoạt động tín dụng ngân hàng không còn là công việc riêng của ngành ngân hàng mà đã từng bước được xã hội hóa - tạo điều kiện cho chính quyền, ngân hàng, các tổ chức chính trị - xã hội nhất là cấp cơ sở thường xuyên tiếp cận với nhân dân. Tín dụng chính sách thực sự đảm bảo các tiêu chuẩn quốc tế về bảo vệ khách hàng, tín dụng xanh và tín dụng có trách nhiệm xã hội cao.
Có thể khẳng định, NHCSXH đang là ngân hàng có độ bao phủ rộng lớn nhất trong hệ thống ngân hàng tại Việt Nam, đảm bảo cho khách hàng ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa có thể dễ dàng tiếp cận dịch vụ tài chính ngân hàng. Với 63 chi nhánh cấp tỉnh, 630 Phòng giao dịch cấp huyện, 10.962 Điểm giao dịch được mở tại trụ sở UBND xã, phường, thị trấn trong cả nước và 183.332 Tổ tiết kiệm và vay vốn tại các thôn, ấp, bản trên toàn quốc. Điểm giao dịch xã góp phần tăng cường khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính đối với người nghèo, tiết giảm chi phí giao dịch và thời gian đi lại của khách hàng. Ngoài ra, NHCSXH còn triển khai sản phẩm tiết kiệm dân cư tại Điểm giao dịch xã; sản phẩm đem lại sự tiện lợi cho khách hàng, đồng thời đưa sản phẩm, dịch vụ Ngân hàng về nông thôn.
“Hoạt động tín dụng của NHCSXH đã đáp ứng kịp thời, có hiệu quả nhu cầu vay vốn của người nghèo và các đối tượng chính sách ở nông thôn, góp phần giảm nghèo, nâng cao mức sống của người nông dân, thu hẹp dần chênh lệch thu nhập giữa các vùng và ngăn chặn nạn cho vay nặng lãi ở nông thôn.” – ông Dương Quyết Thắng nhấn mạnh – “Một điều quan trọng nữa là qua hoạt động tín dụng chính sách đã góp phần thay đổi cơ bản nhận thức của người nghèo về ý thức tiết kiệm, tạo lập nguồn vốn tự có và tích lũy cho tương lai, hoàn thành cơ bản chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững qua các thời kỳ”.
Những kết quả đó của tín dụng ngân hàng đối với lĩnh vực nông nghiệp nông thôn nói chung và đặc biệt là tín dụng chính sách đã được Đảng, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam đánh giá là một trong những trụ cột quan trọng thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững.
Chia sẻ với báo chí, ông Prasun Kumar Das - Tổng Thư ký Hiệp hội các tổ chức tín dụng Châu Á - Thái Bình Dương (APRACA) – nhận định, NHCSXH đã tạo ra một hệ thống cung cấp tín dụng và thu nợ hiệu quả, làm giảm chi phí giao dịch cho khách hàng và bản thân ngân hàng đồng thời đạt được mức độ bao phủ ấn tượng đến tận cấp xã. Với sự hỗ trợ mạnh mẽ của Chính phủ, ngân hàng đã phối hợp với UBND địa phương và các tổ chức đoàn thể từ cấp trung ương đến địa phương. Qua các báo cáo cho thấy rõ ràng rằng việc lựa chọn khách hàng tương đối minh bạch và tỷ lệ thất thoát dường như chỉ là ngoại lệ chứ không phải phổ biến. Trên nhiều phương diện, hoạt động của NHCSXH phản ánh “cách thức Việt Nam” độc đáo của việc theo đuổi một chính sách dành riêng, kiên định và gắn kết từ cấp quốc gia đến cấp xã để đạt được các mục tiêu đề ra một cách nhất quán - một thành tựu mà nhiều nước trong khu vực chỉ có thể ghen tỵ.
