“Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng ba
Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm”
Lễ hội đền Hùng là một lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm tại Đền Hùng (Việt Trì, Phú Thọ) để tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn đến công lao của các vua Hùng khi xưa đã dựng nước và giữ nước.
Nguồn gốc của ngày giỗ tổ Hùng Vương
Ngay từ khi còn bé, truyền thuyết “Con rồng cháu tiên” - câu chuyện về nguồn gốc của dân tộc ta đã là câu chuyện quen thuộc đối với mỗi người. Truyền thuyết kể lại rằng, Lạc Long Quân là con trai của Kinh Dương Vương. Sau khi lên ngôi, Lạc Long Quân nên duyên với Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng, trăm trứng nở ra trăm người con. Đó cũng chính là tổ tiên của người Việt ta.
Một ngày nọ, họ buộc phải xa cách nhau. Năm mươi người con theo mẹ lên núi, năm mươi người con theo cha xuống biển. Người con trưởng ở lại vùng đất Phong Châu, là vị vua Hùng Vương đầu tiên của nhà nước Văn Lang. Trải qua 18 đời, vua Hùng thứ 18 đã nhường ngôi cho Thục Phán - An Dương Vương.
Để tỏ lòng biết ơn đến 18 đời vua Hùng đã khai thiên, lập địa, vua Lê Thánh Tông và vua Lê Kính Tông đã sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng và chọn ngày 11 và 12 tháng 3 âm lịch hằng năm làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương. Sau này đến thời nhà Nguyễn, năm Khải Định thứ 2 đã chính thức chọn ngày 10 tháng 3 Âm lịch hàng năm làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương để tưởng nhớ công ơn các Vua Hùng.
Lễ hội đền Hùng có nguồn gốc từ đó và diễn ra hàng năm cho đến ngày nay. Tiếp nối truyền thống của cha ông, đền Hùng được coi là “điểm hẹn tâm linh” của mỗi người con đất Việt. Dù có đi đâu, dù có ở đâu thì mùng 10 tháng 3 hàng năm, những người con ấy vẫn quay về chân núi Nghĩa Lĩnh để dâng hương, tưởng nhớ đến tổ tiên của mình.
Tọa lạc tại vùng đất Tổ, đền Hùng là quần thể đền chùa được xây dựng để thờ cúng các vị vua Hùng và tôn thất. Đền Hùng gồm 4 ngôi đền: đền Hạ, đền Trung, đền Thượng, đền Giếng; chùa Thiên Quang và lăng Hùng Vương.
Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng năm 2022 có chủ đề: "Linh thiêng nguồn cội - Đất Tổ Hùng Vương" được tổ chức quy mô cấp tỉnh. Thời gian tổ chức 5 ngày, bắt đầu từ mùng 6/3 đến hết ngày 10/3 âm lịch (từ 6-10/4/2022).
Về phần lễ năm nay bao gồm Lễ Giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân, Lễ Dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ tổ chức vào ngày 6/3 âm lịch. Lễ Dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng tổ chức vào ngày 10/3 âm lịch.
Về phần hội, do dịch bệnh COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp và khó lường, để bảo vệ sức khỏe của người tham gia lễ hội, các hoạt động sẽ không tập trung quá đông người và chỉ tổ chức một số hoạt động sau: Đánh trống đồng, đâm đuống (giã gạo), diễn xướng hát Xoan tại các làng xoan cổ, múa rối nước, bơi chải truyền thống.
Thời điểm chưa có dịch bệnh, phần hội sẽ có thêm một số hoạt động khác như sau: Hội chợ Hùng Vương, Giải Bóng chuyền Cúp Hùng Vương, Lễ hội đường phố, Ngày hội VHTT&DL các dân tộc vùng Tây Bắc…
