Hôm qua – 12/8, lần đầu tiên “số phận” một Khu Kinh tế được đưa ra đối thoại một cách thẳng thắn nhằm khẳng định tính khả thi và hiệu quả kinh tế của nó cũng như gợi mở những hướng đầu tư nhằm phát huy cho hết các thế mạnh trong tương lai đối với nền kinh tế quốc dân.
Với chủ đề "Đầu tư và phát triển KKT Dung Quất" do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ phối hợp với VTV Đà Nẵng và Đài PTTH Quảng Ngãi tổ chức, tại cuộc đối thoại trực tuyến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, Trưởng ban quản lý KKT Dung Quất Phạm Như Sô nhận định:
- Quyết định của Thủ tướng Chính phủ chuyển Khu Công nghiệp (KCN) Dung Quất thành Khu Kinh tế (KKT) Dung Quất năm 2005 đã tạo ra một sự thay đổi, tác động lớn về nhiều mặt, có ý nghĩa rất quan trọng cho sự phát triển của KKT Dung Quất trong 16 năm hình thành và phát triển và tạo ra những bước ngoặt cho tỉnh Quảng Ngãi trong tiến trình hội nhập.
 |
| Ông Phạm Như Sô - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi, Trưởng ban quản lý KKT Dung Quất |
Trong 16 năm hoạt động của KCN trước đây và KKT bây giờ đã kêu gọi thu hút một nguồn lớn dự án và vốn đầu tư đăng ký. Đó là nhờ quyết định hình thành KKT Dung Quất và đặt trung tâm lọc hóa dầu quốc gia tại đây là quyết định đúng đắn nên, dù có những lúc thăng trầm, nhưng chúng ta thấy rằng, Nhà nước vẫn đầu tư xây dựng cảng, các cơ sở hạ tầng, các khu công nghiệp, các tiện ích… Đó chính là quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước để xây dựng KKT này, tạo niềm tin rất lớn đối với các DN.
Bên cạnh đó là tầm nhìn chiến lược của các nhà đầu tư. Họ nhìn thấy KKT Dung Quất là khu đất có điều kiện phát triển thuận lợi về công nghiệp với cảng biển nước sâu có đặc thù riêng, gần sân bay Chu Lai, có trục để liên kết, kết nối trong KKT trọng điểm miền Trung với Tây Nguyên.
Nguồn lao động tương đối dồi dào, cơ chế chính sách phù hợp, tạo ra thu hút mạnh mẽ đầu tư trong và ngoài nước về tổng thể đã đạt mục tiêu đề ra. Hy vọng thời gian tới, khi mở rộng KKT Dung Quất, tiềm năng này sẽ tiếp tục được nhân lên.
- Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang phải tạm ngừng hoạt động để khắc phục sự cố. Ngoài ảnh hưởng kinh tế, việc này sẽ ảnh hưởng tới người lao động như thế nào và các cơ quan chức năng có biện pháp gì để giải quyết?
- Trong giai đoạn đầu hoạt động của nhà máy lọc dầu, do đây là lĩnh vực hết sức phức tạp nên có những vấn đề kỹ thuật cần hiệu chỉnh lại. Tuy nhiên, việc tạm ngừng hoạt động không dài và nằm trong kiểm soát của Tập đoàn Dầu khí cũng như của Nhà máy nên chưa đặt ra vấn đề thất nghiệp hay khó khăn của công nhân. Chúng tôi thấy rằng vẫn kiểm soát được những ảnh hưởng của việc Nhà máy tạm dừng hoạt động đến nền kinh tế, người lao động và sẽ được đặt ra khi tình hình khó khăn cụ thể, rõ ràng hơn.
- Mục tiêu phát triển trọng tâm của KKT Dung Quất là phát triển công nghiệp nặng, chiếm đến 95% KKT, 5% còn lại sẽ dành cho ngành công nghiệp nhẹ và các dịch vụ. Với hướng đầu tư phát triển công nghiệp nhẹ và dịch vụ sẽ mở ra hy vọng là nguồn lao động của tỉnh Quảng Ngãi có xu hướng chuyển dịch về lại miền Trung. Liệu đó có phải là một nhận định lạc quan và có cơ sở?.
- Tôi nghĩ rằng nhận định lạc quan này là có cơ sở vì chúng ta đã có định hướng, mục tiêu rõ ràng. Quyết định 124 của Thủ tướng Chính phủ về điều chỉnh quy hoạch chung phát triển KKT Dung Quất đã chỉ rõ một không gian phát triển rất rõ ràng, gồm cả công nghiệp nặng và công nghiệp nhẹ.
Trong đó, chúng tôi đặc biệt quan tâm tới 2 KCN nhẹ là KCN Tiền Phong (với quy mô 600 ha sẽ tập trung phát triển công nghiệp phụ trợ) và KCN Bình Hòa (ở Bình Phước rộng 1.500 ha). Hai KCN này sẽ tập trung thu hút, phát triển công nghiệp nhẹ, công nghiệp phụ trợ và dự kiến sẽ thu hút một lượng khá lớn lao động.
Trước đây, do chưa giải được bài toán này nên lao động Quảng Ngãi vào miền Nam để làm ăn, sinh sống. Bây giờ, chúng ta sẽ tạo cơ hội để họ trở về, vì tập quán của người miền Trung nói riêng và người Việt nói chung là muốn làm việc gắn bó với quê hương…
 |
| KKT Dung Quất |
Ngoài ra, quy hoạch cũng chỉ rất rõ việc phát triển du lịch, dịch vụ, từ đó sẽ thu hút lao động và lực lượng lao động này cũng sẽ góp phần vào giá trị tăng thêm của sản phẩm công nghiệp. Đây là định hướng đúng đắn. Chúng tôi tính toán rằng trong thời gian tới công nghiệp nhẹ sẽ chiếm khoảng 30% trong cơ cấu công nghiệp của tỉnh.
- Hoạt động của Ban quản lý KKT Dung Quất hiện được chuyển cho tỉnh Quảng Ngãi quản lý. Điều đó có khó khăn và thuận lợi như thế nào, thưa ông?
- Rõ ràng trong một thời gian, Dung Quất là KKT trực thuộc TƯ, nay chuyển về cho địa phương quản lý thì tôi cho rằng, thuận lợi là việc quản lý, đầu tư, phát triển KKT gắn với việc quản lý chính quyền địa phương, cơ sở, từ đó có thể huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để phát triển kinh tế và giải quyết các vấn đề về xã hội và môi trường. Đây là một điều kiện thuận lợi cơ bản.
Tuy nhiên, cũng có những khó khăn nhất định mà lớn nhất là vấn đề nguồn lực tài chính để phục vụ phát triển KKT, mở rộng KKT. Như ta đã biết mục tiêu phát triển Dung Quất là KKT đa ngành, đa lĩnh vực, phát triển bền vững trên cơ sở kinh tế mạnh, đảm bảo các vấn đề xã hội và môi trường. Nhưng với một tỉnh, thì nguồn lực tài chính rất hạn chế. Trên thực tế, từ khi chuyển giao về cho tỉnh, nguồn lực hỗ trợ của Trung ương cho KKT này chỉ bằng khoảng 30% so với trước đây.
Và trước đây, nếu như nguồn ngân sách 126 (theo Quyết định số 126/2009/QĐ-TTg về cơ chế hỗ trợ vốn ngân sách trung ương đối với đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng khu kinh tế ven biển) có năm lên tới 500 tỷ đồng thì nay chỉ còn 100 tỷ đồng, so với nhu cầu đầu tư phát triển hạ tầng, đảm bảo vấn đề xã hội và môi trường là rất khó khăn. Thu ngân sách trên địa bàn KKT Dung Quất là rất lớn, tới 15.000 - 16.000 tỷ đồng mỗi năm, nhưng chi ngân sách của tỉnh phải nằm trong điều hành chung của Chính phủ, theo Luật Ngân sách.
Chúng tôi cũng được khoảng 6.000-6.500 tỷ đồng chi thường xuyên cho cả tỉnh, nhưng để đầu tư, phát triển, mở rộng Dung Quất thì chưa có nguồn lực. Chúng ta đã nói đến yêu cầu một cơ chế đặc thù cho Dung Quất để nguồn thu có thể hỗ trợ lại, thực hiện tốt hơn chủ trương phát triển kinh tế tế đi liền đảm bảo môi trường và các vấn đề xã hội.
- Để đạt được yêu cầu phát triển “mạnh” và” bền vững” của KKT như Dung Quất thì không chỉ đạt được những con số, những chỉ tiêu là đủ, mà còn phải giải quyết triệt để rất nhiều vấn đề, trong đó có vấn đề môi trường. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?
- Mục tiêu chúng tôi đặt ra và kiên trì theo đuổi là thực hiện 3 trụ cột, cùng với phát triển kinh tế thì giải quyết các vấn đề về xã hội và môi trường. Chúng tôi hết sức quan tâm tới vấn đề môi trường và xã hội vì nếu không thì việc phát triển kinh tế cũng không có ý nghĩa gì mấy.
Vừa qua UBND tỉnh đã ban hành quy hoạch quản lý môi trường Dung Quất và phân định rất rõ 7 vùng về môi trường phải quan tâm, tùy từng khu vực mà đặt giải pháp phù hợp. Chúng tôi cũng đặt ra yêu cầu bắt buộc các nhà đầu tư phải có đánh giá tác động môi trường, đánh giá này phải được UBND tỉnh phê duyệt, đảm bảo các tiêu chí. Trong vận hành, sản xuất, việc kiếm tra, giám sát, giúp đỡ nhà đầu tư là hết sức cần thiết để xử lý các vi phạm và bổ sung các khiếm khuyết, tồn tại…
- Qua công tác đào tạo nhân lực cho KKT Dung Quất hiện nay có thể thấy vấn đề không chỉ là trình độ mà còn là ở ý thức tổ chức kỷ luật và tác phong làm việc. Ông có suy nghĩ gì về những ý kiến này?
- Tôi hết sức chia sẻ với ý kiến này và đây là một vấn đề mà thực tế đặt ra. Việc chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang công nghiệp đòi hỏi một quá trình lâu dài. Công nhân có thể được đào tạo, được làm việc trong một xí nghiệp, nhà máy nào đó nhưng tác phong công nghiệp chưa có. Vấn đề mà các nhà đầu tư đặt ra là rất chính xác. Một ví dụ là khi nhà một công nhân có giỗ, thì cả ca, cả kíp lao động cùng nghỉ làm để đi ăn giỗ. Vấn đề đặt ra là đào tạo tác phong công nghiệp, ý thức công nghiệp cho người công nhân.
Tuy nhiên, còn cả một khối lượng công việc rất lớn ở phía trước liên quan đến sự đầu tư để KKT Dung Quất phát triển đảm bảo đúng định hướng là một KKT đa ngành – đa lĩnh vực, mà trọng tâm là công nghiệp lọc hóa dầu, công nghiệp nặng quy mô lớn, bên cạnh đó là các ngành công nghiệp nhẹ, các dịch vụ, xứng đáng là KKT động lực của Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và Tây Nguyên.
- Trân trọng cảm ơn ông!
Huy Anh (ghi)
