Là một trong những đơn vị hoạt động trên lĩnh vực nghiên cứu và sản xuất các giống rau, hoa phục vụ nhu cầu sản xuất nông nghiệp, trong những năm gần đây, Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng kỹ thuật nông nghiệp (NCUDKT NN) Lâm Đồng đã có nhiều giải pháp nhằm cải thiện chất lượng giống cây invitro (nuôi cấy mô tế bào thực vật) với những việc làm cụ thể như: Tìm cách thay thế dần nguồn sáng bằng ánh sáng tự nhiên, nguồn đèn phát sáng mới và giờ chiếu sáng trong ngày; áp dụng phương pháp nuôi cấy invitro quang tự dưỡng nhằm thúc đẩy sự tăng trưởng của cây invitro, nâng cao chất lượng cây giống invitro để cung cấp cho thị trường.
 |
| Những sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao của nông dân Lâm Đồng. |
Trong những năm gần đây, ngoài việc thực hiện cải tiến hệ thống bình cấy, bình serum (đựng dung dịch khoáng trong các bệnh viện), hộp nhựa, túi nhựa… các loại, Trung tâm NCUDKT NN Lâm Đồng cũng đã đặc biệt chú trọng đến việc cải tiến hệ thống chiếu sáng trong nuôi cấy invitro tại đơn vị. Trong thực tế, để sản xuất cây giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào thực vật, nhất thiết phải sử dụng năng lượng nhân tạo bằng đèn neon – một loại đèn được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hằng ngày của con người. Tuy nhiên, do độ bền của đèn không cao và sự phát nhiệt lớn nên cũng nhất thiết phải dùng hệ thống điều hòa để giảm nhiệt, nhằm tránh sự ảnh hưởng xấu đến chất lượng cây nuôi cấy trong ống nghiệm. Các nhà khoa học chỉ ra rằng: Nếu dùng 65% điện năng để thắp sáng các phòng nuôi cấy mô thì song song đó phải cần đến 25% điện năng để làm mát phòng nuôi cấy. Tại Đà Lạt, để đưa công nghệ mới vào canh tác hoa cúc, các nhà vườn đã phải thắp sáng vườn hằng đêm bằng những bóng điện tròn 75 – 100W, với mật độ trung bình 150 bóng/1.000m2. Việc sử dụng bóng điện tròn đã tiêu hao một lượng điện năng không hề nhỏ cho mỗi vụ hoa cúc. Từ thực tế này, Trung tâm NCUDKT NN Lâm Đồng đã nghiên cứu thay thế đèn neon bóng tròn bằng bóng đèn huỳnh quang compact 3U có công suất 20W của các hãng Điện Quang, Rạng Đông… và kết quả mang lại khá khả quan: Phạm vi phát sáng của đèn compact rộng hơn phạm vi phát sáng của neon bóng tròn nên giảm được số lượng bóng đèn trên cùng một đơn vị diện tích, giảm được lượng điện tiêu hao trong chiếu sáng thực tế; nhưng đồng thời, những chỉ số về sinh trưởng và phát triển của cây không thay đổi. Cùng với việc nghiên cứu ứng dụng hệ thống chiếu sáng, trong vài năm gần đây, Trung tâm NCUDKT NN Lâm Đồng còn đặc biệt chú trọng đến việc nghiên cứu và áp dụng phương pháp “vi nhân giống quang tự dưỡng” trong sản xuất cây giống invitro. Lãnh đạo Trung tâm cho biết: Phương pháp mới này chú trọng đến các tác nhân vật lý của môi trường nuôi cấy (ion, khuếch tán khí hòa tan…) vào các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển cây con trong bình nuôi cấy (cường độ ánh sáng, thời lượng chiếu sáng, thành phần không khí, ẩm độ, nhiệt độ…) thay vì chỉ nghiên cứu thành phần hóa học của môi trường nuôi cấy (như nồng độ đường, muối khoáng, vitamin…). Đặc điểm chính của phương pháp vi nhân giống quang tự dưỡng là không sử dụng đường, vitamin và hạn chế sử dụng các chất kích thích sinh trưởng thực vật trong môi trường nhân giống. Từ thực tế ứng dụng phương pháp này tại Trung tâm cho thấy: Sự loại bỏ đường trong môi trường nuôi cấy cho kết quả là tỷ lệ nhiễm nấm và khuẩn trong quá trình nuôi cấy của cây đã giảm đáng kể. Đồng thời, với phương pháp vi nhân giống quang tự dưỡng, không khí trong và ngoài bình nuôi cấy được trao đổi dễ dàng hơn thông qua các lỗ có đường kính từ 0,8 – 1cm được tạo ra trên nắp hộp, mặt bên của túi nilon hoặc thành bình. Sự gia tăng trao đổi khí trong và ngoài bình nuôi cấy không chỉ làm gia tăng nồng độ khí CO2 trong bình mà còn giúp làm giảm bớt các thành phần khí có tác dụng ức chế sự tăng trưởng của cây con như khí ethylen được sản sinh ra trong quá trình tăng trưởng của cây nuôi cấy invitro. Thực nghiệm phương pháp vi nhân giống quang tự dưỡng trên các loại cây hoa cẩm chướng, salem, đồng tiền… hay trên cây dâu tây tại Trung tâm NCUDKT NN Lâm Đồng đã mang lại kết quả là, cây sinh trưởng và phát triển tốt hơn, chất lượng cây đạt cao hơn… và đặc biệt là không xảy ra hiện tượng mọng nước – một hiện tượng rất thường gặp trong nuôi cấy invitro. Vấn đề nữa là, ở giai đoạn sau vườn ươm, cây con dễ thích nghi với điều kiện ánh sáng tự nhiên hơn và có tỷ lệ cây sống cao hơn so với cây nuôi cấy invitro bình thường. Thực tế cho thấy, là một đơn vị chuyên sản xuất và cung ứng các giống rau, hoa có chất lượng cao, trong những năm qua, Trung tâm NCUDKT NN Lâm Đồng đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu nhằm nâng cao chất lượng cây giống invitro. Và, hai nghiên cứu - ứng dụng kể trên trong rất nhiều nghiên cứu và ứng dụng đã thực hiện tại Trung tâm là hai kết quả rất đáng ghi nhận trong thời gian gần đây của Trung tâm này.
Thi Hoàng
