Thời gian vừa qua, Quốc hội đã ban hành Luật Quy hoạch năm 2017 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 Luật có liên quan đến quy hoạch năm 2018, cùng có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2019. Trong đó đã sửa đổi, bổ sung Luật Công chứng năm 2014 về quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng theo hướng bãi bỏ quy hoạch này.
Cũng liên quan về việc bãi bỏ quy hoạch tổng thể phát triển tổ chức hành nghề công chứng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản trình Chính phủ ban hành Danh mục các quy hoạch về đầu tư phát triển hàng hóa, dịch vụ, sản phẩm cụ thể, ấn định khối lượng, số lượng hàng hóa, sản phẩm được sản xuất, tiêu thụ hết hiệu lực theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 59 Luật Quy hoạch, trong đó có quy hoạch công chứng.
Trong bối cảnh Luật Công chứng năm 2014 được sửa đổi, bổ sung như trên, Bộ Tư pháp đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm triển khai hiệu quả quy định của Luật như tập huấn chuyên sâu, báo cáo chuyên đề về một số vấn đề cần lưu ý về phát triển tổ chức hành nghề công chứng tại Hội nghị tổng kết công tác tư pháp năm 2018 và tiếp tục đề cập vấn đề này tại Hội nghị sơ kết công tác tư pháp 6 tháng đầu năm 2019. Ngoài ra, Bộ có Công văn số 449/BTP-BTTP về việc triển khai thi hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 Luật có liên quan đến quy hoạch và Luật Công chứng gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương…
 |
Tuy nhiên, tại cuộc họp, Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp Đỗ Hoàng Yến cho biết Cục đã nhận được công văn của nhiều địa phương phản ánh về những khó khăn, vướng mắc trong triển khai quy định này. Đáng chú ý là tuy bãi bỏ quy hoạch tổng thể phát triển nghề công chứng nhưng lại không có quy định quản lý khác để thay thế khiến việc triển khai lúng túng bởi công chứng là một lĩnh vực đặc thù. Hơn nữa, việc bỏ quy hoạch làm mất cân đối trong phát triển các tổ chức hành nghề giữa các địa bàn quận, huyện của địa phương.
Vì vậy, cùng với phản ánh khó khăn, vướng mắc thì đại diện lãnh đạo các Sở Tư pháp địa phương như TP HCM, Lâm Đồng, Đà Nẵng, Hà Nội… đã tập trung đề xuất các giải pháp tổ chức thực hiện Luật nhằm đảm bảo phát triển tổ chức hành nghề công chứng đúng hướng, bảo đảm an toàn pháp lý cho các giao dịch, đặc biệt phải kiểm soát được chất lượng hoạt động công chứng.
Chia sẻ với những khó khăn, vướng mắc của các địa phương, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Nguyễn Duy Hưng nhấn mạnh, hoạt động công chứng là một trong những lĩnh vực được xã hội hóa nhưng vẫn phải đảm bảo quản lý nhà nước. Trong bối cảnh hiện nay, theo ông Hưng, có thể đặt ra các điều kiện về mặt kỹ thuật như trình độ, năng lực của công chứng viên, nhu cầu xã hội về công chứng, khả năng kết nối của tổ chức hành nghề công chứng với các cơ quan liên quan để bảo đảm thực hiện được nhiệm vụ của mình…
Bên cạnh đó, Luật quy định UBND cấp tỉnh có thẩm quyền ban hành tiêu chí xét duyệt hồ sơ đề nghị thành lập văn phòng công chứng nên ông Hưng cho rằng, Bộ Tư pháp cần xây dựng hệ tiêu chí để trên cơ sở này, các địa phương ban hành tiêu chí riêng của mình; đồng thời tăng cường hậu kiểm qua công tác thanh tra, kiểm tra các tổ chức hành nghề công chứng…
Ghi nhận các ý kiến phát biểu, Bộ trưởng Lê Thành Long kiên quyết yêu cầu phải tích cực tuân thủ quy định trên nhưng cần xử lý dung hòa được cả 2 mặt của vấn đề - hoạt động công chứng là nghề kinh doanh và có tính đặc thù. Về lâu dài, Bộ trưởng đồng tình phải sửa đổi Luật Công chứng, còn trước mắt cần thực hiện đúng các quy định hiện hành về công chứng viên, thành lập văn phòng công chứng, chuyển nhượng tổ chức hành nghề công chứng… Đối với chính sách phát triển nghề công chứng, Bộ trưởng cho biết, Luật Công chứng đã quy định các địa phương ban hành tiêu chí thì trong quá trình xây dựng, có thể tham khảo tiêu chí trong lĩnh vực y tế, xây dựng, đồng thời nghiên cứu các điều kiện được quy định trong Luật Đầu tư.
Mong các địa phương tiếp tục cố gắng, phát huy những cách thức triển khai hiệu quả, tăng cường hoạt động kiểm tra, Bộ trưởng cam kết Bộ Tư pháp sẽ nâng cao chất lượng “đầu vào” liên quan đến chứng chỉ hành nghề, công nhận kết quả tập sự… Không những thế, Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam đã ra đời thì Bộ trưởng đề nghị phải tính toán cụ thể hơn vai trò của Hiệp hội trong vấn đề này.
