Quá trình xây dựng các văn kiện, đặc biệt là Báo cáo chính trị, kết hợp cả hai nguồn: Một là, tổng kết thực tiễn; hai là, xin ý kiến của Đại hội đảng bộ cấp cơ sở, đảng bộ cấp quận, huyện, tỉnh, thành và tương đương. Lần này, sau khi đã tiếp thu ý kiến các tổ chức đảng, của cán bộ, đảng viên, các chuyên gia, Trung ương cho hoàn thiện một bước và công bố rộng rãi để xin ý kiến của toàn dân.
Theo GS.TS Phùng Hữu Phú, lần này là lần lấy ý kiến trực tiếp và rộng rãi nhất của Nhân dân. “Chúng ta thấy quá trình xây dựng nghị quyết của Đại hội, các văn kiện Đại hội XIII từ đầu đến cuối đều tôn trọng nguyên tắc lắng nghe, tiếp thu, xin ý kiến, sáng kiến, nguyện vọng của Nhân dân. Suy cho cùng, đường lối của Đảng chỉ có ý nghĩa khi được quần chúng Nhân dân ủng hộ, biến đường lối thành hiện thực” - GS Phú nói.
Giải thích rõ hơn về chủ đề và phương châm của Đại hội XIII, GS.TS Phùng Hữu Phú cho biết, chủ đề của Đại hội là kết hợp của 5 thành tố: về Đảng, về dân tộc, về công cuộc đổi mới, về sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, mục tiêu phấn đấu. Đại hội X, XI, XII, các chủ đề đều nói đến 5 thành tố này. Tuy nhiên, chủ đề Đại hội lần này có nhiều điểm mới.
Cụ thể, trước đây, chúng ta mới chỉ ghi là “Xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh”, lần này, chủ đề Đại hội được đề xuất “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”. Như vậy, chúng ta đã bổ sung thêm cả “hệ thống chính trị” bao gồm Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị xã hội. Đảng vừa là thành viên, vừa là lãnh đạo cao nhất. Chúng ta đã nhấn mạnh đến vai trò của Đảng trong hệ thống chính trị.
Về yếu tố dân tộc cũng có nội dung mới. Trước hết, Dự thảo nhấn mạnh đến vấn đề khơi dậy phát triển, xây dựng đất nước phồn vinh hạnh phúc, có ý chí vươn lên. GS Phú nhấn mạnh, khát vọng và ý chí là trạng thái tinh thần nhưng có sức mạnh chuyển hóa thành hành động. Đất nước ta đã trải qua những giờ phút khó khăn, đã vượt qua nghèo đói lạc hậu, chúng ta chiến thắng và vượt lên bằng khát vọng dân tộc. Như vậy, lần này chúng ta nhấn mạnh đến nội dung phải khơi dậy ý chí khát vọng dân tộc. Bên cạnh đó, trong thời đại toàn cầu hóa, không dân tộc nào tự mình đi lên, mà phải gắn vận mệnh dân tộc, đất nước mình vào thời đại, kết hợp sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc với thời đại...
Về phương chậm, nhấn mạnh đoàn kết là sức mạnh, Bác Hồ đã nói “đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết”. Trong bối cảnh mới, đoàn kết, dân chủ, kỷ cương là yếu tố cần, nhưng phải thêm yếu tố sáng tạo. Thời gian thay đổi, Đảng phải sáng tạo trên tinh thần kiên định. Đó là những tiền đề, nhân tố quan trọng cho sự phát triển của đất nước. Như vậy, phương châm của Đại hội lần này là đoàn kết, dân chủ, kỷ cương, sáng tạo, phát triển.
Cũng tại Tọa đàm, các đại biểu khách mời đã trả lời nhiều câu hỏi của bạn đọc liên quan đến những nội dung mới của các Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng, trong đó có vấn đề “khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”; 5 quan điểm của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nước ta trong thời gian tới…
