Tiếp cận dần giá thị trường

Có thể nói, đây là tác dụng lớn nhất. Doanh nghiệp và người dân đã quen với cơ chế thị trường, với mặt bằng giá chung toàn thế giới, đã hiểu kinh tế thời hội nhập không thể một mình một chợ nên  chủ động ứng xử.

Giá dầu thế giới giảm, giá xăng trong nước cũng được điều chỉnh xuống giảm 1000 đồng/ lít so với trước. Như vậy, đây cũng là một sự phản ứng nhanh theo cơ chế thị trường. Chuyện tăng, giảm sẽ dần trở nên bình thường trong cuộc sống hằng ngày bởi thông tin được đăng tải từng giờ, từng ngày, rộng khắp, mọi người dân đều có thể nắm được.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là những kết quả bước đầu. Vẫn còn  nhiều mặt hàng mà tuy doanh nghiệp, người dân phải chấp nhận theo cơ chế thị trường nhưng vẫn cảm thấy ấm ức. Lãnh đạo Công ty cổ phần Hóa chất Minh Đức cho biết: Công ty có nhu cầu sử dụng than khá lớn. Trước đây, công ty  ký hợp đồng mua bán trực tiếp với mỏ, nhưng sau đó phải ký với Công ty chế biến than Cẩm Phả, gần đây lại phải ký với Công ty chế biến than Hải Phòng hoặc một doanh nghiệp có đầy đủ chức năng do Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam chỉ định. Nếu giá than ổn định thì không có gì đáng nói. Đằng này, so với trước, giá than cục đã tăng từ 1,2 triệu đồng/ tấn lên tới 3,4- 3,5 triệu đồng/ tấn; than cám 6 cũng tăng từ 493.000 đồng/ tấn lên 820.000 đồng/ tấn. Rõ ràng, giá than tăng khá nhiều nhưng doanh nghiệp có nhu cầu không được phép lựa chọn đơn vị cung cấp mà vẫn phải chấp nhận sự chỉ định. Đây có thể coi là sự điều hành theo cơ chế thị trường một cách “nửa vời”.

Cũng như vậy, giá điện được nhiều người cho rằng cao nhưng ngành Điện lại khẳng định vẫn còn thấp và vẫn bị lỗ. Trong khi đó, với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, giá điện hiện nay vẫn là giá bao cấp và các doanh nghiệp này được lợi không nhỏ do được mua điện với giá thấp hơn nhiều so với đầu tư ở các nước khác. Vì vậy, ngành Điện đang đề nghị điều chỉnh giá bán điện công bằng hơn giữa các tổ chức, cá nhân, đặc biệt là  giữa doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với doanh nghiệp trong nước, với các hộ dân, với người nghèo, nhân dân nơi vùng sâu, vùng xa.

Từng bước tiếp cận giá thị trường là một trong những mục tiêu chủ yếu mà  Chính phủ đề ra khi điều hành công tác thị trường, giá cả. Tất nhiên, khi Việt Nam mới gia nhập WTO và điều kiện kinh tế xã hội của Việt Nam còn nhiều yếu kém thì  giá thị trường còn phải phụ thuộc vào một số yếu tố khác để bảo đảm hài hòa hơn lợi ích giữa các bên, trong đó có sự quan tâm tới người nghèo, người đang cần hỗ trợ. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp và người dân đã dần quen và dần có ý thức thực hiện theo giá chung của thị trường thế giới thì bước chuyển của các tập đoàn cung cấp lại có ý nghĩa quan trọng hơn. Xăng dầu, than, điện, phân bón… vẫn luôn là  câu chuyện thời sự nóng bỏng và cần được tiếp cận thị trường nhanh hơn. Nhìn lại việc cước viễn thông liên tục giảm do có nhiều nhà  cung cấp và có sự cạnh tranh quyết liệt mới thấy cần chú trọng  hơn tới tính cạnh tranh, chống độc quyền. Có như vậy mới mong tạo được mặt bằng giá cả tiệm cận cơ chế thị trường.

Hồng Thanh