Giải pháp giảm tải áp lực giao thông đường bộ
Theo Cục Đường thủy nội địa Việt Nam (ĐTNĐVN), xung quanh tỉnh Bắc Ninh hiện có 56 khu công nghiệp. Lượng hàng hóa khu vực này chiếm khoảng 65-68% lượng hàng hóa thông qua cảng Hải Phòng, khoảng 4 triệu Teus/năm. Nhu cầu vận chuyển tăng cao dự báo sẽ vượt quá khả năng đáp ứng của hệ thống đường bộ hiện tại. Trong khi tỉnh Bắc Ninh có kết nối đường thủy nội địa thuận lợi đến các cảng biển Hải Phòng thông qua các tuyến sông Đuống, sông Thái Bình, sông Kinh Thầy, sông Cấm.
Hiện sà lan có trọng tải 128 Teus có thể hoạt động thông suốt với chiều dài toàn tuyến khoảng 120km từ cảng biển Hải Phòng thông qua các tuyến sông Cấm - sông Kinh Thầy - sông Thái Bình - sông Đuống đến ICD Tân Cảng Quế Võ.
Mặt khác, Cục ĐTNĐVN cũng cho rằng, tỷ lệ đảm nhận của vận tải container bằng đường thủy nội địa đi, đến cảng biển Hải Phòng chưa đến 2% tổng lượng container thông qua cảng biển Hải Phòng. Trong khi sử dụng container trong vận tải đang phát triển do mang lại hiệu quả cao, kết nối đa phương thức tàu biển, ô tô, tàu hỏa và phương tiện thủy nội địa. Hiện vận tải container từ khu vực Bắc Ninh đi Hải Phòng và ngược lại chủ yếu bằng đường bộ, kinh phí lớn và gây áp lực lên kết cấu hạ tầng đường bộ, về lâu dài có thể trở nên quá tải, ách tắc.
Theo dự báo của Cục ĐTNĐVN, sản lượng hàng hóa xuất nhập khẩu khu vực Bắc Ninh - Bắc Giang - Thái Nguyên chiếm tới 40% tổng sản lượng hàng xuất nhập khẩu khu vực phía Bắc. Đây là một thị trường đầy tiềm năng cho ngành logistics đường thủy phát triển. Trong đó tuyến vận tải thuỷ từ cảng biển Hải Phòng về Bắc Ninh và các tỉnh lân cận là tuyến huyết mạch.
Sẽ hình thành tuyến đường thủy huyết mạch
Cục ĐTNĐVN cho biết, từ năm 2020, Cục đã chủ trương phát triển tuyến vận tải đường thủy kiểu mẫu từ ICD Tân Cảng Quế Võ đến cảng biển Hải Phòng, hình thành một hệ thống vận tải thủy thuận lợi. Theo đó, tại 2 đầu Bắc Ninh, Hải Phòng đã có cơ sở hạ tầng cảng đường thủy - cảng cạn ICD ban đầu, thuận lợi cho việc khai thác, phát triển vận tải container trên tuyến.
Cụ thể, tại huyện Quế Võ (Bắc Ninh), Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn đã đầu tư ICD Quế Võ, cảng thủy nội địa và hệ thống kho bãi với diện tích hiện nay là 9,6ha (giai đoạn mở rộng là 100ha). Năm 2021, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) công bố ICD Quế Võ là cảng cạn. Bộ Tài chính công nhận ICD Quế Võ là địa điểm làm thủ tục hải quan đối với hàng xuất khẩu, nhập khẩu.
Về quy mô, ICD Quế Võ có cảng thủy với 650m cầu tàu, năng lực tiếp nhận sà lan trọng tải tối đa 160 Teus; được trang bị 5 cẩu bờ Liebherr sức nâng 45 tấn, tầm với 30m. Tân cảng Quế Võ là địa điểm thông quan cho hàng hóa xuất nhập khẩu với đầy đủ chức năng như: Dịch vụ depot container rỗng, vận chuyển xếp dỡ sà lan, dịch vụ hải quan, soi chiếu, kiểm hóa.
Tại khu vực Hải Phòng, bến cảng Lạch Huyện (TC-HICT) có bến chuyên dụng cho phương tiện cập làm hàng. Tại TC-HICT với 41ha có 750m cầu cảng chính đón tàu 132.000 DWT và 150m bến phương tiện chuyên dụng, 2 cẩu bờ có thể tiếp nhận cùng lúc 2 phương tiện 160 Teus. Ngoài ra, cảng Tân Cảng - 128 Hải Phòng với 2ha có 422m cầu, trong đó có 1 bến và 1 cẩu bờ có thể dành riêng để tiếp nhận phương tiện.
Theo Cục ĐTNĐVN, để hình thành tuyến này, sẽ cần cải tạo, nâng cấp hệ thống luồng tuyến đường thủy với đầy đủ biển báo hiệu, thiết bị phụ trợ đảm bảo giao thông thông suốt trên các tuyến sông kết nối từ ICD Tân Cảng Quế Võ đến cảng biển Hải Phòng. Cùng đó, hình thành đội tàu là những phương tiện vận chuyển container bằng đường thủy với trọng tải đến 128 Teus. Các ICD, cảng, bến thủy nội địa, kho bãi hiện đại, có khả năng tiếp nhận sà lan chở container, là đầu mối giao thông kết hợp phương thức thủy - bộ, đồng thời là điểm thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu.
Từ ý tưởng trên, Cục ĐTNĐVN cho rằng cần có chủ trương dùng ngân sách nhà nước để đầu tư hạ tầng luồng tuyến, hệ thống báo hiệu đường thủy nội địa, đảm bảo sà lan trọng tải lớn có thể hoạt động thông suốt với chiều dài toàn tuyến.
Hiện, Bộ GTVT đang triển khai thực hiện đầu tư dự án xây mới, nâng tĩnh không cầu Đuống. Dự kiến sau khi cầu Đuống hoàn thành, sẽ nâng chiều dài toàn tuyến là 220km, kết nối thuận lợi từ cảng Hải Phòng về Bắc Ninh, Hà Nội, Vĩnh Phúc và Phú Thọ. Như vậy, hạ tầng kết nối tại khu vực Bắc Ninh, Hải Phòng thuận lợi cho vận tải container đường thủy nội địa.
