Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài? (Bài 3): Những người làm việc kiểu “ba đầu sáu tay”

Nhân lực làm ngoại giao kinh tế của Việt Nam ở nước ngoài rất “mỏng” so với nhu cầu giao thương ngày một lớn
Nhân lực làm ngoại giao kinh tế của Việt Nam ở nước ngoài rất “mỏng” so với nhu cầu giao thương ngày một lớn
(PLO) - Đằng sau những bản hợp đồng có khi lên tới cả triệu USD mà các Thương vụ đem lại cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước giao kết với các đối tác ngoại là không ít khó khăn mà những người làm công tác ngoại giao kinh tế ở tuyến đầu đối mặt...

Nhân lực chỉ bằng nửa Thái Lan

Với những kết quả khả quan đo đếm được qua kim ngạch xuất khẩu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đánh giá, hệ thống Thương vụ đã đạt được mục tiêu trở thành cầu nối hiệu quả trong việc đưa hàng hoá Việt Nam ra nước ngoài.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Khánh, bên cạnh các mặt tích cực thì hoạt động  các Thương vụ cũng còn tồn tại, hạn chế nhất định. Như việc cung cấp thông tin thị trường, ngành hàng còn chung chung, mới chỉ dừng ở việc cung cấp địa chỉ. Còn các chính sách của các nước sở tại về các mặt hàng xuất khẩu như thuế chống bán phá giá, các rào cản kỹ thuật… thì vẫn còn thiếu và hạn chế. 

Về mặt chủ quan, Thương vụ tại một số địa bàn có lúc còn chưa bao quát hết yêu cầu công việc, quan hệ phối hợp chưa thực sự thông suốt. Ở khía cạnh khách quan, việc triển khai một số hoạt động chuyên môn vẫn gặp vướng mắc về kinh phí cũng như thủ tục. Ngoài ra, một số thị trường có số lượng biên chế chưa phù hợp, quá “mỏng” so với khối lượng công việc. Đặc biệt, công tác tìm hiểu, nghiên cứu thị trường, tiếp xúc đối tác tại một số thị trường bị hạn chế bởi không có nhân sự sử dụng ngôn ngữ bản địa.

Cùng ý kiến với những đánh giá trên, ông Bùi Huy Hoàng - nguyên Tham tán thương mại tại Trung Quốc chia sẻ, quy mô xuất nhập khẩu của nước này rất lớn, với kim ngạch hơn 4.000 tỷ USD hàng năm, trong đó giá trị nhập khẩu rơi vào khoảng 1.800 tỷ USD. Do đó, không chỉ Việt Nam mong muốn bán hàng vào Trung Quốc mà còn nhiều nước khác. Vì thế, cần có thêm nguồn lực để bao quát thị trường, nắm bắt đối tác từ đó mới đưa ra được những đối sách hợp lý và có lợi cho Việt Nam khi thâm nhập thị trường hơn 1 tỷ dân này. 

Ông Hoàng đưa ví dụ, nhân lực Thương vụ Thái Lan ở Trung Quốc lớn gấp nhiều lần so với Việt Nam. Riêng ở Bắc Kinh, Thái Lan có 4 người làm công tác Thương vụ và thuê thêm 6 người bản địa chuyên đi nắm thị trường. Trong khi đó, Thương vụ Việt Nam tại Bắc Kinh chỉ có… 2 người, ở Côn Minh, Quảng Châu và Nam Ninh cũng có Chi nhánh Thương vụ Việt Nam, nhưng mỗi nơi chỉ có 1 nhân lực. 

Thị trường Trung Quốc mênh mông, nhiều thời điểm có cùng lúc nhiều hoạt động xúc tiến thương mại, và Việt Nam cũng đưa 2-3 đoàn sang các tỉnh, thành khác nhau của Trung Quốc. Vì thế, Thương vụ cũng phải cân nhắc có thể phối hợp với cơ quan Chính phủ, Hiệp hội ngành hàng tại Trung Quốc hỗ trợ triển khai hoạt động xúc tiến thương mại, đầu tư tại địa bàn phù hợp. Thực tế đó khiến Thương vụ luôn trong tình trạng có thể cùng một lúc phải làm nhiều việc khác nhau.  

Thống kê địa bàn ở Hàn Quốc cho thấy, hàng năm có từ 200 - 300 đoàn cấp cao hoặc đoàn từ các tỉnh, thành phố đến thăm và làm việc. Riêng bộ phận Thương vụ Việt Nam tại Hàn Quốc, năm cao điểm phải tiếp 50 đoàn, năm ít nhất cũng lên đến 42 đoàn. Các đoàn đều liên quan đến doanh nghiệp nên mỗi đoàn thường “chiếm” 2 - 3 ngày làm việc của Thương vụ. Mỗi tháng 5 - 6 đoàn thì “anh em” Thương vụ phải căng hết sức mình. 

Trao đổi với PLVN, ông Lê An Hải - nguyên Tham tán thương mại tại Hàn Quốc cho hay, 60% thời gian của Thương vụ ta là phục vụ các hiệp hội, doanh nghiệp như giúp họ tham gia hội chợ, triển lãm, gặp gỡ đối tác... Ngoài ra, còn phải giúp doanh nghiệp trong nước xử lý thông tin vì trong một “biển” thông tin như hiện nay, việc chắt lọc, tìm ra những thông tin cần thiết là việc làm không dễ dàng gì. 

Tự “xoay” trên đất bạn…

Bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney, Tham tán thương mại Việt Nam tại Australia cho hay, đất nước này là thị trường nhập khẩu đầy tiềm năng, bởi tương đối mở, không áp dụng hạn ngạch nhập khẩu và hầu hết thuế nhập khẩu đều từ 0- 5%, nhưng nhân lực và vật lực dành cho Thương vụ ta tại Australia nói riêng và các Thương vụ khác nói chung đều chưa đáp ứng nhu cầu giao thương ngày một tăng cao giữa Việt Nam với các nước. 

Xung quanh vấn đề này, ông Bùi Huy Hoàng - nguyên Tham tán thương mại tại Trung Quốc khẳng định, thị trường nước này rất rộng, nhu cầu đa dạng,  trong khi Thương vụ Việt Nam ở Bắc Kinh chỉ có 2 người nên dường như là không xuể. 

Ngoài ra, kinh phí cấp cho Thương vụ là con số cố định hàng năm nhưng những sự việc cần phải giải quyết phát sinh rất nhiều khi nhu cầu hợp tác giữa hai  bên ngày một tăng, đặc biệt trong việc xử lý tranh chấp thương mại giữa doanh nghiệp 2 bên. Đã từng có kiến nghị cho phép thu phí đối với một số dịch vụ cụ thể từ yêu cầu của doanh nghiệp như tìm hiểu thông tin đối tác hoặc tham gia các vụ việc tranh chấp thương mại, nhưng đến nay những hoạt động này vẫn là trách nhiệm vô điều kiện của Thương vụ. 

Ông Lê An Hải - nguyên Tham tán Thương mại tại Hàn Quốc kể, ông đã từng đứng đơn giúp doanh nghiệp trong nước kiện một doanh nghiệp địa phương ở Hàn Quốc (cách Soeul 200km). Thời gian dành cho công việc này rất nhiều, đi lại nhiều lần nhưng Thương vụ vẫn phải tự bỏ tiền ra làm vì đây là trách nhiệm của cơ  quan này. Ngay cả việc giúp doanh nghiệp Hàn Quốc trong việc xử lý tranh chấp với doanh nghiệp Việt Nam, Thương vụ cũng phải thực hiện, dù không phải là nhiệm vụ của mình. “Đây là một cách để bảo vệ uy tín cho Việt Nam, và chúng tôi coi đó là trách nhiệm của mình dù nguồn kinh phí để thực hiện những công việc này còn  có hạn”, ông Hải nói.  

Theo đánh giá của một số Tham tán thương mại, với cơ chế và điều kiện như hiện tại, các Thương vụ chủ yếu chỉ giải quyết được nhiệm vụ thu thập thông tin, nghiên cứu cơ chế chính sách thị trường. Trong khi Chính phủ mong muốn, ngoài các nhiệm vụ được thực hiện thường xuyên thì Thương vụ phải là cầu nối để góp phần thay đổi cán cân thương mại giữa Việt Nam với các nước có chênh lệch cao về giá trị xuất - nhập khẩu. 

Đây thực sự là một nhiệm vụ khó khăn đối với Thương vụ nhất là trong điều kiện thiếu cả nhân lực lẫn vật lực. Nhưng có thể hy vọng, với sự kỳ vọng vào giá trị xuất khẩu tăng lên, cùng với sự chuyển biến mạnh mẽ của Chính phủ kiến tạo, những khó khăn trong công tác Thương vụ sẽ được giải quyết, để các Thương vụ hoàn thành sứ mệnh cao cả của mình đó là mở rộng “biên giới mềm” của Việt Nam thông qua sự hiện diện của hàng hoá Việt trên toàn thế giới. 

Bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney
Bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney
Lãnh sự Việt Nam tại Sydney nói gì?

“Trao đổi  với  PLVN, bà Nguyễn Hoàng Thúy - Phó Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney, Tham tán thương mại Việt Nam tại Australia cho hay, đất nước này là thị trường nhập khẩu đầy tiềm năng, bởi thị trường tương đối mở, không áp dụng hạn ngạch nhập khẩu và hầu hết thuế nhập khẩu đều từ 0 - 5%, nhưng nhân lực và vật lực dành cho Thương vụ ta tại Australia nói riêng và các Thương vụ khác nói chung đều chưa đáp ứng được hết nhu cầu giao thương ngày một tăng cao giữa Việt Nam với các nước”. 

Tin cùng chuyên mục

Ở Việt Nam, tâm lý “chuộng vàng” trong dân còn khá phổ biến. (Ảnh: ĐVCC)

Giá vàng biến động: Việt Nam cần có lộ trình ứng phó chủ động

(PLVN) - Cần nâng cao năng lực cho thị trường tài chính - ngân hàng, tạo thêm kênh đầu tư hấp dẫn, minh bạch; đồng thời tuyên truyền để người dân hiểu: đầu tư vào sản xuất, vào hoạt động doanh nghiệp mới là con đường phát triển bền vững, ổn định, qua đó giảm bớt tình trạng “vàng hóa” trong dân.

Đọc thêm

Thời cơ để gỡ 'thẻ vàng IUU' năm 2025

Bộ NN&MT tổ chức Hội nghị về chống khai thác hải sản bất hợp pháp gỡ “thẻ vàng” IUU khu vực miền Bắc được triển khai từ Quảng Ninh đến Quảng Trị. (Ảnh: CTV)
(PLVN) - Chỉ đạo tại Hội nghị triển khai các giải pháp chống khai thác thủy sản trái phép, không báo cáo và không theo quy định (IUU) các tỉnh, thành ven biển miền Bắc từ Quảng Ninh đến Quảng Trị được tổ chức tại Nghệ An, ngày 23/4, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT), Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia về IUU Phùng Đức Tiến khẳng định đây là thời cơ vàng để gỡ “thẻ vàng” IUU vào quý IV năm 2025.

Sân bay Long Thành, biểu tượng mới của năng lực Việt Nam - Bài cuối: Hình ảnh thu nhỏ về hành trình chuyển mình của một quốc gia

Phối cảnh sân bay Long Thành.
(PLVN) - Sân bay Long Thành đánh dấu bước chuyển trong tư duy quy hoạch, từ tư duy địa phương sang tư duy vùng, từ quản lý hành chính sang điều phối tích hợp. Mô hình này nếu thành công sẽ mở ra khuôn khổ thể chế mới cho các dự án hạ tầng tầm quốc gia, giúp rút ngắn thời gian triển khai, giảm lãng phí và tăng hiệu quả sử dụng nguồn lực.

PV GAS tiếp nhận thành công 30 tỷ Sm³ khí ẩm từ mỏ dầu khí vùng chồng lấn giữa Việt Nam và Malaysia

PV GAS tiếp nhận thành công 30 tỷ Sm³ khí ẩm từ mỏ dầu khí vùng chồng lấn giữa Việt Nam và Malaysia
(PLVN) - Mới đây,  Công ty Khí Cà Mau (PV GAS CA MAU) - đơn vị đại diện của Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) tại Miền Tây, chính thức ghi dấu mốc lịch sử: Tiếp nhận thành công 30 tỷ Sm³ khí ẩm, đánh dấu hành trình gần 20 năm vận hành an toàn, ổn định và hiệu quả của hệ thống công trình khí PM3 - Cà Mau.

Việt Nam đang hội tụ những yếu tố "thuận lợi hiếm có” để hút dòng vốn đầu tư đổi mới sáng tạo

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm phát biểu khai mạc Diễn đàn
(PLVN) -  Ngày 22/4/2025 Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), thuộc Bộ Tài chính đã tổ chức Diễn đàn Đầu tư Đổi mới Sáng tạo Việt Nam (VIPCS) 2025 với chủ đề: “Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khơi thông nguồn vốn tư nhân, đưa Việt Nam vào kỷ nguyên vươn mình”. Diễn đàn có sự tham gia của hơn 200 nhà đầu tư đến từ châu Á, khu vực Vùng Vịnh và châu Âu.

Tháp không lưu cao trăm mét ở Long Thành đang tiến gần vạch đích

Tháp không lưu Sân bay Long Thành vượt tiến độ khoảng 2 tháng.
(PLVN) - “Đến nay, đài kiểm soát không lưu đã thi công tới độ cao 107,93m/115m. Trước ngày 30/9/2025, chúng tôi sẽ hoàn thành toàn bộ hạng mục này. Với đà trên, các công trình quản lý bay có thể hoàn thành để phục vụ chuyến bay hiệu chỉnh đầu tiên ở Long Thành vào cuối tháng 12/2025”, ông Hồ Tuấn Sỹ - Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) trao đổi với Pháp luật Việt Nam.

Thu hồi quyền cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa hưởng thuế quan ưu đãi của VCCI

Từ ngày 21/4, các chứng nhận xuất xứ hàng hóa xuất khẩu sang Na Uy, Thụy Sĩ sẽ do Bộ Công Thương cấp
(PLVN) -  Bộ Công Thương vừa ban hành quyết định thu hồi quyền cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, cấp Giấy chứng nhận hàng hóa không thay đổi xuất xứ và tiếp nhận đăng ký mã số chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập của Na Uy và Thụy Sỹ của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI).

Thu nội địa quý I đạt 38,7% dự toán

Thu nội địa quý I đạt 38,7% dự toán
(PLVN) - Trong quý I, tổng thu NSNN đạt 721,3 nghìn tỷ đồng, bằng 36,7% dự toán, tăng 29,3% so cùng kỳ năm 2024 (thu NSTW đạt 35% dự toán; thu NSĐP đạt 38,4% dự toán).

Sân bay Long Thành, biểu tượng mới của năng lực Việt Nam - Bài 1: Thiết lập những chuẩn mực mới trong ngành xây dựng

Thủ tướng Phạm Minh Chính thị sát công trường sân bay Long Thành.
(PLVN) -   Không chỉ là biểu tượng của tầm nhìn trong quy hoạch, ý chí và khả năng của Việt Nam, dự án sân bay Long Thành (Đồng Nai) còn là minh chứng sống động cho thấy hiệu quả của cải cách thể chế và sự phối hợp đa ngành, đa cấp trong điều hành phát triển hạ tầng quy mô lớn. Từ số báo này, PLVN khởi đăng loạt bài “Sân bay Long Thành, biểu tượng mới của năng lực Việt Nam”.

Doanh nghiệp tư nhân muốn phát triển: Phải kinh doanh có trách nhiệm và thượng tôn pháp luật

Đổi mới công nghệ là yêu cầu số 1 để nâng cao tính cạnh tranh. (Ảnh minh họa)
(PLVN) - Khu vực kinh tế tư nhân (KTTN) đóng góp đáng kể vào GDP, với khoảng 40 - 50% và có tiềm năng đạt 70% trong tương lai. Khối KTTN hiện đang tạo ra phần lớn việc làm cho xã hội, với khoảng 85% tổng số việc làm trong nền kinh tế. Tuy nhiên, chiếm đại đa số vẫn là các doanh nghiệp (DN) nhỏ và siêu nhỏ, năng lực cạnh tranh còn nhiều hạn chế. Đã đến lúc lực lượng này phải vươn tầm, phát triển...

Gieo công nghệ, vun hợp tác vì tương lai xanh của nhân loại

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy (giữa) chủ trì phiên thảo luận cấp cao trong khuôn khổ Hội nghị P4G.
(PLVN) - Đây là thông điệp của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Đỗ Đức Duy tại phiên thảo luận cấp cao “Bắt nhịp Cách mạng Xanh 4.0: Hành trình chuyển đổi hệ thống lương thực - thực phẩm cho kỷ nguyên bền vững” trong khuôn khổ Hội nghị P4G diễn ra hôm nay - 17/4.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất 'Mô hình đổi mới sáng tạo mở' tại P4G

Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại phiên thảo luận. (Ảnh M. Hà)
(PLVN) - Ngày 17/4, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G 2025) diễn ra phiên thảo luận cấp Bộ trưởng với chủ đề: “Công nghệ đột phá chuyển đổi xanh và phát triển bền vững trong kỷ nguyên thông minh” do Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng chủ trì.

Tập đoàn TH chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi xanh tại Hội nghị Thượng đỉnh toàn cầu về phát triển bền vững 2025

Tập đoàn TH chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi xanh tại Hội nghị Thượng đỉnh toàn cầu về phát triển bền vững 2025
(PLVN) - Với 51,9% thị phần ngành sữa tươi và có 2 nhà máy đạt trung hòa carbon, Tập đoàn TH đã có những chia sẻ sâu sắc về tầm nhìn và kinh nghiệm phát triển nông nghiệp công nghệ cao gắn với phát triển bền vững tại Hội nghị Thượng đỉnh Đối tác vì tăng trưởng xanh và mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) Việt Nam 2025.