Các chuyên gia y tế trong và ngoài nước đều khẳng định, không có sản phẩm chứa nicotin nào là an toàn. Khoa học đã cho thấy nicotin dù không phải là chất gây ra các căn bệnh do hút thuốc lá, nhưng vẫn là chất gây nghiện và không thích hợp cho thanh thiếu niên, phụ nữ có thai.
Tương tự, các sản phẩm nicotin thay thế: miếng dán nicotin, bình xịt nicotin, ống hít nicotin… mà các bác sĩ vẫn kê toa để giúp bệnh nhân cai nghiện thuốc lá điếu cũng có những tác động khác nhau lên cơ thể.
Mới đây, Cơ Quan Quản Lý Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã công bố một loại thuốc lá làm nóng là sản phẩm giảm thiểu nguy cơ và đang trong quá trình xét duyệt các loại thuốc lá điện tử.
Theo Luật sư Võ Văn Đông, Giám đốc Công ty TNHH M&K (TP HCM), khoản 1 Điều 2 Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá năm 2012 đã định nghĩa: “Thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác”.
Có thể thấy, thuốc lá làm nóng dù khác biệt về công nghệ, cách vận hành và bản chất sản phẩm, nhưng vì có nguyên liệu thuốc lá nên theo định nghĩa, thuốc lá làm nóng cần được đưa vào danh mục “thuốc lá khác” và chịu quản lý của Luật Phòng chống tác hại thuốc lá. Mặt khác, Công ước khung FCTC của WHO cũng đã khẳng định thuốc lá làm nóng là sản phẩm thuốc lá và cần được quản lý như thuốc lá.
Giống như thuốc lá làm nóng, thuốc lá điện tử đang được nhiều quốc gia xem là công cụ giảm thiểu tác hại thuốc lá. Dù vậy, so với thuốc lá làm nóng thì thuốc lá điện tử bị đặt ra nhiều hoài nghi hơn vì những trường hợp tử vong liên quan đến sản phẩm này tại Mỹ vào năm 2019.
Theo các chuyên gia, những vấn nạn do thuốc lá điện tử gây ra chủ yếu do việc sử dụng biến tướng các loại hương liệu khác tự chế hoặc mua không rõ nguồn gốc, sai chỉ định đối với loại thuốc lá điện tử loại hệ thống mở.
Các trường hợp tử vong năm 2019 bùng nổ là do người dùng tự biến tướng sản phẩm. Cụ thể, theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ công bố, hầu hết các ca EVALI (tổn thương phổi có liên quan tới thuốc lá điện tử) ở Mỹ năm 2019 là do người dùng pha trộn các dung dịch hóa chất tự chế, hàng không rõ nguồn gốc. Những trường hợp tử vong khác có liên quan đến thuốc lá điện tử cũng đều xuất phát từ việc tự bào chế dung dịch bất hợp pháp và không liên quan đến sản phẩm thuốc lá làm nóng.
Có thể thấy rằng, thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng đều là thuốc lá thế hệ mới và cùng hoạt động trên cơ chế loại bỏ quá trình đốt cháy tạo khói, nhưng có sự khác biệt về bản chất giữa các sản phẩm. Việc hiểu đúng bản chất của từng loại cũng như mức độ giảm thiểu tác hại của từng loại để có chính sách quản lý phù hợp là điều cần thiết, giúp công cuộc phòng chống tác hại của thuốc lá hiệu quả, toàn diện và thực tế hơn.
Thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử được xem là điển hình của các loại thuốc lá thế hệ mới. Thuốc lá làm nóng gồm 3 phần: thiết bị làm nóng (holder), sản phẩm thuốc lá (heatstick) và đầu sạc (charger). Người dùng chỉ có thể sử dụng đúng sản phẩm được cung cấp bởi nhà sản xuất (cả thiết bị lẫn sản phẩm có chứa nguyên liệu thuốc lá đặc chế đi kèm).
Trong khi đó thuốc lá điện tử (e-cigarette hoặc vape) cũng loại bỏ được quá trình đốt cháy để tạo ra nicotin, nhưng nicotin trong thuốc lá điện tử không đến từ nguồn nguyên liệu thuốc lá như thuốc lá làm nóng mà sử dụng dung dịch có chứa chất nicotin hóa lỏng.
