Chiều 24/6, tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 7, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT hay còn gọi là thuế VAT) sửa đổi. Trong đó, đáng chú ý là sản phẩm phân bón được đưa vào chịu thuế, theo đề xuất của Chính phủ mức áp thuế VAT cho phân bón là 5% thay vì là đối tượng không chịu thuế theo như Luật hiện hành.
Vấn đề này đang thu hút được nhiều sự quan tâm của doanh nghiệp, người dân và xã hội, vì sản phẩm phân bón là sản phẩm quan trọng phục vụ trong sản xuất nông nghiệp, không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm, chi phí sản xuất của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh phân bón mà còn tác động đến chi phí sản xuất sản phẩm hàng hóa trong lĩnh vực nông nghiệp.
Liên quan đến vấn đề này, bên lề hành lang Quốc hội ngày 24/6, Đại biểu Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã có những chia sẻ và phân tích những lợi ích của 2 kịch bản trên.
Chia sẻ với phóng viên, ông Phan Đức Hiếu cho biết, ông rất hoan nghênh Chính phủ đã đưa mặt hàng phân bón từ diện không chịu thuế GTGT vào thuộc diện chịu thuế GTGT trong dự thảo Luật thuế GTGT (sửa đổi).
Theo Đại biểu Hiếu, việc đưa phân bón vào diện chịu thuế VAT sẽ mang lại lợi ích lớn cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh mặt hàng này, người nông dân và những đối tượng liên quan.
Đại biểu phân tích, trước đây phân bón không thuộc diện chịu thuế VAT, như vậy doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước phải ‘gánh thêm’ chi phí đầu vào do doanh nghiệp không được khấu trừ thuế GTGT. Vì vậy, chi phí sản xuất của doanh nghiệp trong nước có phần kém cạnh tranh hơn so với sản phẩm nhập khẩu. Nay dự kiến đưa phân bón vào mặt hàng chịu thuế VAT sẽ giúp giảm chi phí đầu vào để sản xuất mặt hàng phân bón do sẽ được khấu trừ hoàn thuế VAT đối chi phí đầu vào cho sản xuất. Điều này rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất đồng nghĩa cơ hội giảm chi phí sản phẩm bán cho người nông dân và người tiêu thụ.
Vậy mức thuế VAT áp cho phân bón nên bao nhiêu là phù hợp - 5% hay 0%? Chính phủ đang đề xuất phân bón thuộc diện chịu thuế là 5%.
Nếu so sánh, cả 2 kịch bản 0% và kịch bản 5% đều mang lại lợi ích cho nhà sản xuất và người tiêu dùng, bởi tạo cơ hội giảm chi phí sản xuất phân bón tại Việt Nam. Khi giảm được chi phí sản xuất đồng nghĩa tạo cơ hội lớn để giảm giá bán.
Tuy nhiên, thị trường phân bón chúng ta lại có nhiều sản phẩm nhập khẩu. Đối với kịch bản 5% đối với phân bón nhập khẩu mà không sản xuất trong nước thì rõ ràng không có lợi cho doanh nghiệp kinh doanh, do giá thành sẽ tăng và người tiêu dùng có thể phải chịu tác động tăng giá tương ứng.
Còn kịch bản 0% rõ ràng có lợi chung cho nhà nhập khẩu, người tiêu dùng nhưng lợi ích của Nhà nước bị ảnh hưởng do hoàn thuế đối với chi phí sản xuất đầu vào.
“So sánh tổng thể 2 phương án, tôi nhận thấy, kịch bản thuế 5% là kịch bản tốt nhất, có lợi ích hài hòa cho tất cả các bên: Doanh nghiệp sản xuất - Nhà nước - người tiêu dùng. Ngoài ra, phương án này còn giúp thúc đẩy sản xuất trong nước, thu hút đầu tư, tạo công ăn việc làm. Điểm yếu của kịch bản này lại không có lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu và người tiêu dùng đối với sản phẩm nhập khẩu”, Đại biểu Hiếu cho hay.
Đối với kịch bản 0% thì có lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu- người tiêu dùng nhưng không có lợi ích cho Nhà nước đồng nghĩa sẽ ảnh hưởng đến lợi ích chung của toàn xã hội. Để chọn 1 trong 2 kịch bản này, nếu chỉ xét trên bình diện tổng thể, hài hòa về mặt lợi ích cho doanh nghiệp sản xuất trong nước, người tiêu dùng - Nhà nước, Đại biểu Hiếu nghiêng về kịch bản áp dụng mức thuế 5% và tiếp tục khẳng định, việc đưa phân bón vào diện chịu thuế là quyết định đúng đắn và cấp thiết.
 |
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga. (Ảnh: quochoi.vn) |
Còn Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Đoàn Hải Dương) nhận định, qua đại dịch COVID-19, nông nghiệp đã chứng tỏ được vai trò rất quan trọng của mình trong nền kinh tế. Trong những năm gần đây, chúng ta nghe nói rất nhiều về thuật ngữ nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế và cứ trong những thời điểm khó khăn nhất thì vai trò trụ đỡ này càng thể hiện rõ. Chúng ta có nhiều chính sách khuyến nông hỗ trợ bà con nông dân phát triển nông nghiệp.
Tuy nhiên, việc tăng thuế đối với mặt hàng phân bón cần sự đánh giá tác động kỹ lưỡng. Phân bón trong nước đang phụ thuộc vào nhập khẩu rất nhiều, kể cả mặt hàng phân bón sản xuất trong nước thì nguyên liệu để sản xuất phân bón chúng ta lại nhập khẩu.
Theo Đại biểu Nga, tăng thuế sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành của phân bón, giá thành phân bón lại ảnh hưởng đến nguyên liệu đầu vào của sản xuất nông nghiệp, nguyên liệu đầu vào sẽ ảnh hưởng tiếp tới giá nông sản trong khi nông sản xuất khẩu Việt Nam đang chịu sự cạnh tranh lớn của các nước láng giềng cả về chất lượng lẫn giá cả, đặc biệt là các sản phẩm lúa gạo, trái cây. Nếu giá nông sản Việt Nam phải cộng thêm gia tăng thuế suất của phân bón thì việc xuất khẩu nông sản và hỗ trợ bà con nông dân phát triển nông nghiệp bị ảnh hưởng không sẽ đòi hỏi chúng ta phải đánh giá tác động thật sự kỹ lưỡng trước khi quyết định tăng thuế suất này.
