Thực trạng đáng lo ngại của thị trường bảo hiểm

Người tiêu dùng mơ hồ về bảo hiểm

Là một ngành tốc độ tăng trưởng khá cao (trên 20%/năm) nhưng 2023 là một năm lao đao đối với ngành bảo hiểm (BH) khi số liệu 5 tháng đầu năm cho thấy, tổng doanh thu phí BH giảm gần 1,5% trong khi chi trả quyền lợi BH tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Có đến 81,8% doanh nghiệp (DN) và chuyên gia của Công ty CP Báo cáo đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) cho rằng việc xuất hiện nhiều thông tin tiêu cực về BH nhân thọ là thách thức lớn nhất mà các DN gặp phải trong năm 2023.

Thống kê từ các nền tảng mạng xã hội cho thấy, sau khi các thông tin tiêu cực về kênh bán BH qua ngân hàng (bancassurance) và hai vụ việc tố nhân viên tư vấn sai, thiếu trách nhiệm với khách hàng đã đẩy lượng tin thảo luận về ngành BH tăng gấp 15 lần, từ 4,7 nghìn lượt thảo luận/ngày trong năm 2022 lên 73 nghìn lượt thảo luận/ngày vào tháng 4/2023.

Không chỉ tăng lượng tin thảo luận, những sự việc này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thái độ của khách hàng về ngành BH, đẩy chỉ số cảm xúc tiêu cực tăng cao nhất trong 3 năm qua. Kết quả phân tích cho thấy, nếu như năm 2022, trong các cuộc thảo luận về chủ đề BH, cảm xúc chủ đạo của khách hàng đa số là trung tính (chiếm 61,5%), tiêu cực chỉ có 2,2%, thì sau khi những sự việc trên liên tiếp xảy ra, chỉ số cảm xúc tiêu cực của khách hàng đã được đẩy lên 54,0% (gấp 19 lần).

Khảo sát thói quen Tiêu dùng tại Việt Nam của PwC Việt Nam năm 2023 cho biết 62% người tiêu dùng có xu hướng giảm tiêu thụ các mặt hàng không thiết yếu, điều này cũng trùng hợp với kết quả khảo sát DN và chuyên gia của Vietnam Report khi có 74,7% cho rằng người dân thắt chặt chi tiêu dẫn đến nhu cầu mua BH mới sụt giảm…

Chính sự bị động trong mua BH nên nhiều người tiêu dùng chưa thực sự hiểu rõ về các chính sách BH. Theo kết quả khảo sát nhận thức về sản phẩm BH của người tiêu dùng được Vietnam Report thực hiện trong tháng 5 - 6/2023, có đến 55,8% người trả lời chưa thật sự hiểu về sản phẩm BH nhân thọ mà mình đang tham gia. Trong đó, sản phẩm liên kết đầu tư chính là loại sản phẩm có đến 97,9% khách hàng đang tham gia nhưng không hiểu rõ về loại sản phẩm này, tiếp đến là BH hỗn hợp (83,3%) và BH trả tiền định kỳ (80,2%).

“Đây là một kết quả đáng báo động khi khách hàng không thật sự hiểu về các điều khoản, quyền và nghĩa vụ với sản phẩm BH mà mình đang tham gia, dẫn đến tình trạng khách hàng khiếu nại bồi thường sai, gây ra sự hiểu nhầm không đáng có về các sản phẩm BH nhân thọ…” - Chuyên gia Vietnam Report phân tích.

Cơ hội nào cho ngành Bảo hiểm?

Dù còn nhiều khó khăn nhưng vẫn có những tín hiệu tích cực cho ngành BH trong năm nay. Vietnam Report đã tiến hành khảo sát các DN, chuyên gia trong ngành và ghi nhận top 3 cơ hội đóng góp cho tăng trưởng của DN ngành BH trong năm 2023.

72,7% DN và chuyên gia trả lời khảo sát cho rằng công nghệ BH (Insurtech) phát triển mạnh mẽ và áp dụng trong tất cả các giai đoạn của chuỗi giá trị ngành BH là cơ hội lớn nhất thúc đẩy sự phục hồi cho toàn ngành. Thị trường Insurtech tại Việt Nam được dự đoán sẽ sớm đạt mức hàng chục tỷ USD và phát triển gần 50% mỗi năm theo báo cáo của Google và Bain năm 2022.

Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ giúp khách hàng nắm được thông tin một cách minh bạch, đồng thời đơn giản hóa thủ tục hồ sơ, đặc biệt là ứng dụng công nghệ có thể giúp cá nhân hóa sản phẩm BH theo nhu cầu thực tế của từng khách hàng, hoặc mức độ rủi ro thay vì thiết kế các sản phẩm “đại trà” như trước.

Cùng với đó, Luật Kinh doanh BH mới có hiệu lực từ 1/1/2023, được 54,5% DN kỳ vọng là yếu tố tích cực thúc đẩy thị trường BH phát triển ổn định, bền vững. Nhiều chuyên gia cho rằng, sau nhiều biến động kinh tế, sự sụt giảm, đứt gãy của chuỗi cung ứng toàn cầu do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, việc ban hành Luật Kinh doanh BH (sửa đổi) với nhiều điều khoản tiến bộ sẽ như “liều vaccine thể chế” giúp minh bạch thị trường BH.

Bên cạnh đó, những quy định mới khắt khe hơn về mặt nhân sự đối với các tổ chức tín dụng có kinh doanh BH sẽ giúp nâng cao chất lượng đội ngũ tư vấn cho kênh bancassurance, từ đó giúp DN BH khai thác tốt hơn kênh phân phối này.

Kênh phân phối BH đa dạng cũng là một trong ba cơ hội chính của ngành BH trong năm 2023. Theo các chuyên gia trong ngành BH, trong năm 2023, ngành BH sẽ đẩy mạnh thêm kênh phân phối mới - BH nhúng (Embedded Insurance) hay BH bán kèm, mang lại tiện ích và trải nghiệm mới cho khách hàng với mức phí BH rẻ hơn và cũng không cần các thủ tục rườm rà.

Thêm vào đó, khi hợp tác với bên thứ ba để cung cấp BH nhúng, DN BH có thể được sử dụng miễn phí tập khách hàng của đối tác, từ đó có thể mở rộng tập khách hàng tiềm năng của DN. Đây là xu hướng phát triển tiềm năng của thị trường BH toàn cầu, có thể đem lại nguồn thu phí BH lên đến 2.500 tỷ USD trong 10 năm tới, chiếm khoảng 16% tổng doanh thu phí BH…