Thực hiện chính sách hỗ trợ người nghèo: “Chủ trương một, giải pháp mười” (kỳ 1)

Hay và dở đều do chủ quan mà ra

Phó chủ tịch UBND xã Minh Tân (Kiến Thuỵ) Nguyễn Văn Nhạt bộc bạch: Làm cán bộ ở cơ sở vất vả lắm, song ngẫm ra cũng có nét đặc thù. Cách làm hay dở thế nào gần như rõ ngay, nhất là việc thực hiện những chính sách xã hội. Thực tế cho thấy, chủ trương nào được tổ chức thực hiện bài bản, tuyên truyền đi trước một bước, công khai, dân chủ, tạo điều kiện cho người dân tham gia giám sát, sẽ tránh được những sai phạm không đáng có. Xã  Minh Tân thực hiện chính sách hỗ trợ người nghèo đúng như vậy. Cùng với việc tuyên truyền công khai ý nghĩa, mục đích, tiêu chí và mức hỗ trợ đến từng gia đình, xóm, thôn, Minh Tân tổ chức bình xét hộ nghèo một cách công khai, dân chủ ngay từ đầu với đầy đủ các bước, tránh tình trạng  bình chọn theo kiểu xuê xoa. Vì vậy, theo danh sách hộ nghèo đúng chuẩn này, xã cấp phát thẻ bảo hiểm y tế, tiền hỗ trợ Tết Kỷ Sửu vừa qua, trước đó là chính sách ưu đãi hộ nghèo vay vốn, bảo đảm đúng diện được hưởng, không có thắc mắc.

Cũng chính sách hỗ trợ này, nơi  thực hiện chưa tốt quy chế dân chủ cơ sở thường xảy ra nghi kỵ, ảnh hưởng tới tình làng nghĩa xóm, uy tín cán bộ. Chẳng hạn, có thôn không tổ chức họp bình xét theo quy định mà cán bộ tự lập danh sách, hoặc tổ chức họp nhưng không đủ 50% số hộ nghèo trong thôn tham gia; có thôn không thông báo công khai kết quả bình xét trên loa truyền thanh địa phương…Do vậy, danh sách hộ nghèo lập không chuẩn. Từ đó dẫn đến việc áp dụng các chính sách hỗ trợ người nghèo, bảo trợ xã hội theo danh sách hộ nghèo cũng không chuẩn, gây thắc mắc, kiến nghị trong nhân dân. Ở xã Dũng Tiến (Vĩnh Bảo), trong số 207 hộ với 887 nhân khẩu trong danh sách hộ nghèo năm 2008 được duyệt, có 106 nhân khẩu không thuộc diện hộ nghèo mà do lãnh đạo cấp thôn thêm vào. Một số hộ nghèo ở thôn Giang Khẩu, xã Đại Thắng (Tiên Lãng) cho biết không được dự cuộc họp bình xét hộ nghèo, cũng ít được cán bộ thôn tuyên truyền cụ thể, công khai về chế độ, chính sách hỗ trợ hộ nghèo. Ở nhiều nơi, việc này gần như khoán trắng cho cấp thôn. Các xã Thái Sơn, An Thắng (An Lão); Tân Phong, Đoàn Xá (Kiến Thuỵ)... giao cho thôn triển khai thực hiện nhiều chính sách hỗ trợ hộ nghèo, nhưng thiếu sự kiểm tra và giám sát của người dân, nên trong quá trình thực hiện phát sinh một số sai phạm với mức độ khác nhau.  

Theo anh Nguyễn Văn Tuấn, cán bộ lao động- thương binh- xã hội xã Tân Dân (An Lão), việc thực hiện chính sách xã hội thường trông chờ vào đội ngũ trưởng thôn, bí thư chi bộ thôn. Ở nơi nào cán bộ có năng lực, công tâm, việc triển khai các chính sách hỗ trợ người nghèo thuận lợi, hiệu quả, ít có đơn thư kiến nghị. Ngược lại, ở những thôn mà cán bộ năng lực yếu, nhiều khi hiểu văn bản chính sách không đầy đủ, trách nhiệm không cao, dễ dẫn đến làm việc theo cảm tính...Đấy là chưa kể nhiều nơi, cán bộ có trách nhiệm không công khai rõ chủ trương, chế độ đến đúng diện được thụ hưởng, khi thực hiện không dân chủ, minh bạch, còn mang tư tưởng ban phát cho người nghèo. Cá biệt, có cán bộ biến chất tìm cách trục lợi cho gia đình, người thân nên cố tình làm sai, tham mưu thiếu chính xác...gây hậu quả xấu. Như trường hợp xảy  ra ở xã An Đồng (An Dương), vin vào lý do tiền hỗ trợ của Chính phủ về địa phương cận Tết Kỷ Sửu, rồi gia đình một cán bộ xã có tang nên địa phương hoãn chi tiền Tết cho hộ nghèo đến… sau Tết. Điều này cho thấy, bản thân cán bộ địa phương chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách an sinh xã hội của Nhà nước đến người nghèo, hiểu sai tinh thần chính sách, quy định của Nhà nước, coi nhẹ việc công khai, dân chủ các chính sách hỗ trợ người nghèo đến nhân dân.

Nhóm PV kinh tế