Thừa Thiên Huế: Một số hồ đập xuống cấp tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn

Một số hồ, đập thủy lợi tại Thừa Thiên Huế đã xuống cấp, nguy cơ mất an toàn nhưng chưa có kinh phí để sửa chữa, nâng cấp. (Ảnh: Thùy Nhung)

Hệ thống hồ đập trên địa bàn Thừa Thiên Huế không chỉ phục vụ tốt cho sản xuất nông nghiệp, còn đóng vai trò quan trọng, mang tính chiến lược lâu dài trong việc bảo đảm tưới, tiêu, thoát lũ và góp phần phát triển ngành du lịch, dịch vụ.

Toàn địa phương này hiện có 55 hồ chứa thủy lợi, gồm 8 hồ chứa nước loại lớn, 17 hồ chứa nước loại vừa và 30 hồ chứa nước loại nhỏ phục vụ tưới, tiêu cho hơn 60.000ha/năm. Tuy nhiên, hiện nay, nhiều công trình đã xuống cấp nhưng chưa có kinh phí để sửa chữa, nâng cấp.

Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh, kết quả kiểm tra hiện trạng an toàn công trình thủy lợi trước mùa mưa, lũ năm 2024 trên địa bàn cho thấy, hiện đã xây dựng phương án ứng phó thiên tai, phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp 55/55 hồ chứa nước theo quy định; tuy nhiên đa số các phương án đều chưa xây dựng được bản đồ ngập lụt hạ du do thiếu kinh phí.

Số lượng đập, hồ chứa nước bị sự cố do mưa, lũ lớn gây ra gồm 2 hồ (hồ Thôn 1 và hồ Nam Giản). Cty Thủy lợi đã bố trí vật tư, phương tiện khắc phục các hư hỏng, tại thời điểm kiểm tra 2 hồ chứa này vẫn đang tích nước bảo đảm an toàn. 10 hồ có đập nước bị thấm và biến dạng mái đập, trong đó gồm các hồ Bến Ván 1, Bến Ván 2, Mỹ Xuyên, Nam Giản, Khe Nước, các hồ hiện vẫn tích nước, bảo đảm an toàn.

Ngoài ra, có 7 hồ có tràn bị nứt và 17 hồ xói lở thân tràn, đuôi tràn, tiêu năng. Đặc biệt có đuôi tràn hồ chứa nước Thủy Yên có khả năng bị mở rộng hố xói. Đường quản lý vận hành một số hồ đã xuống cấp như hồ Khe Ngang (đường thấp và ngập lụt), hồ Hòa Mỹ (đường đất chưa được đầu tư), hồ Truồi (đường cứu hộ dọc theo kênh chính nên đầu mối chưa được bê tông hóa hoàn thiện).

Ông Đặng Văn Hòa, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh cho biết, hiện nay, các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh do Cty Thủy lợi và các tổ chức Hợp tác xã quản lý, vận hành. Tuy nhiên, đội ngũ quản lý, vận hành thuộc các Hợp tác xã hầu hết chưa qua các lớp đào tạo, bồi dưỡng năng lực liên quan. Các công trình hầu hết được đầu tư từ rất lâu, dẫn đến khó khăn trong việc định giá tài sản kết cấu hạ tầng thủy lợi.

Theo ông Hòa, nhìn chung các công trình thủy lợi qua kiểm tra bằng trực quan chưa phát hiện sự cố lớn và vẫn đang hoạt động bình thường. Quá trình vận hành thử các cống lấy nước, máy phát điện dự phòng, hệ thống nâng hạ cửa van, các hạng mục đầu mối chưa phát hiện sự cố lớn.

Tuy nhiên, do các công trình thủy lợi hầu hết được đầu tư từ rất lâu, chịu ảnh hưởng của nhiều đợt thiên tai và thời tiết cực đoan nên đa số bị xuống cấp, hư hỏng, một số công trình hiện tượng thấm và hư hỏng nhỏ gây ảnh hưởng đến việc cấp nước phục vụ tưới tiêu sản xuất nông nghiệp.

Về số hồ đập phải kiểm định, trong 24 hồ chứa thủy lợi do Cty Thủy lợi quản lý, mới có hồ Truồi, hồ Thủy Yên, hồ Hòa Mỹ, hồ Khe Ngang đã tiến hành kiểm định giai đoạn 1. Các hồ mới được nâng cấp năm 2021 chưa đến thời hạn kiểm định như hồ Phú Bài, hồ Tà Rinh, hồ Năm Lăng, hồ K4 do mới được nâng cấp, còn các hồ khác chưa triển khai kiểm định do thiếu kinh phí.

Theo Sở NN&PTNT, công tác quản lý, khai thác công trình thủy lợi đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Do đó, để bảo đảm an toàn công trình thủy lợi trong quá trình quản lý, vận hành và khai thác, thực hiện tốt chính sách về thủy lợi, khơi thông nguồn lực, đẩy mạnh khai thác đa mục tiêu, đa giá trị công trình, trong điều kiện nguồn lực của tỉnh còn khó khăn, Sở NN&PTNT đề nghị Cục Thủy lợi tham mưu Bộ NN&PTNT xem xét trình Chính phủ, các Bộ, ngành Trung ương hỗ trợ ngân sách cho tỉnh Thừa Thiên Huế thực hiện các dự án nâng cao an toàn đập, hồ chứa nước còn lại; đầu tư sửa chữa, nâng cấp hệ thống công trình thủy lợi để bảo đảm cấp nước phục vụ sản xuất và đời sống của người dân.

Cùng với đó, ngành Nông nghiệp yêu cầu các địa phương, đơn vị thường xuyên kiểm tra, nắm chắc hiện trạng công trình và xác định các khu vực trọng điểm xung yếu của đê điều, hồ đập để xây dựng phương án ứng phó kịp thời sát với tình hình thực tế của địa phương. Ngoài những khu vực trọng điểm mất an toàn, cấp huyện tiếp tục rà soát điểm xung yếu khác, từ đó chủ động các phương án phòng, chống khi có sự cố xảy ra.