Tuy nhiên, việc giải quyết nợ xấu còn gặp nhiều khó khăn như: hệ thống pháp luật chưa hoàn chỉnh, thiếu đồng bộ; hoạt động tố tụng của các cơ quan nhà nước thường kéo dài, mất nhiều thời gian, hiệu quả không cao; việc thu hồi, bán tài sản đảm bảo và đăng ký quyền sở hữu tài sản, quyền sử dụng đất tại các cơ quan quản lý nhà nước còn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập do hệ thống pháp luật thiếu đồng bộ.
Ngoài ra, việc không hợp tác của phía người vay, người mang tài sản để bảo đảm cho khoản vay tại ngân hàng cũng là những khó khăn thường gặp phải trong quá trình giải quyết tình trạng nợ xấu.
Việc công nhận và tổ chức triển khai chế định Thừa phát lại đưa vào hoạt động chính thức trên địa bàn toàn quốc theo Nghị quyết số 107/2015/QH13 ngày 26/11/2015 của Quốc hội khóa 13 đã tạo ra một hướng đi mới, một công cụ pháp lý hữu ích giúp cho các ngân hàng chủ động hơn, tự tin hơn, chặt chẽ về pháp luật hơn trong việc thu hồi tài sản, giải quyết vấn đề nợ xấu của mình.
Trong 04 việc Thừa phát lại được làm theo quy định của pháp luật thì cả 04 việc đều liên quan trực tiếp và giúp ích cho các ngân hàng trong vấn đề giải quyết nợ xấu, đó là:
Việc tống đạt văn bản, giấy tờ: Thừa phát lại trực tiếp tư vấn và thực hiện việc giao văn bản, giấy tờ như Thông báo nợ, Thông báo thu hồi tài sản bảo đảm, Giấy mời làm việc, Quyết định thanh lý, bán đấu giá tài sản… của ngân hàng cho đối tượng nhận bảo đảm đúng các quy định của pháp luật; bảo đảm tuân thủ chặt chẽ các quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Hành chính, Luật Thương mại và các Quy trình tống đạt theo đúng như quy định của pháp luật về tố tụng mà phía đối tượng nhận văn bản không thể phản đối hoặc chối bỏ.
Việc xác minh điều kiện thi hành án: Trưởng văn phòng Thừa phát lại trực tiếp ra quyết định và tổ chức xác minh điều kiện thi hành án của người phải thi hành án theo hợp đồng ký với phía ngân hàng.
Kết quả xác minh điều kiện thi hành án này là căn cứ pháp luật để Văn phòng Thừa phát lại, hoặc Cơ quan Thi hành án Dân sự ra Quyết định thi hành án trong trường hợp phía bên phải thi hành án có đủ điều kiện thi hành án hoặc đưa ra các quyết định áp dụng biện pháp bảo đảm khác.
Trực tiếp tổ chức thi hành án: Theo quy định pháp luật. Thừa phát lại của văn phòng có thẩm quyền như Chấp hành viên Chi cục Thi hành án dân sự cấp quận, huyện; Trưởng văn phòng Thừa phát lại được pháp luật giao có thẩm quyền như Chi cục trưởng - Chi cục Thi hành án dân sự cấp quận, huyện, chính vì vậy Trưởng văn phòng Thừa phát lại được toàn quyền chủ động ký hợp đồng với ngân hàng và ra quyết định thi hành án đối với các bản án thuộc phạm vi quyền hạn của mình và tổ chức thi hành án theo đơn yêu cầu của phía ngân hàng.
Lập vi bằng: Một trong những quyền khác biệt của Thừa phát lại đó chính là thẩm quyền lập vi bằng. Vi bằng là chứng cứ phục vụ điều tra, xét xử, giải quyết tranh chấp, giao kết hợp đồng, thỏa thuận, là chứng cứ để bảo vệ quyền lợi về kinh tế, chính trị, quyền nhân thân của người/tổ chức yêu cầu và người/tổ chức tham gia việc lập vi bằng.
Vi bằng chính là chứng cứ để bảo vệ phía ngân hàng trước pháp luật trong quá trình tổ chức việc thu hồi, xử lý tài sản bảo đảm theo đúng các quy định tại Nghị định số 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 của Chính phủ về giao dịch bảo đảm; Nghị định số 11/2012/NĐ-CP ngày 22/02/2012 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 163/2006/NĐ-CP ngày 29/12/2006 của Chính phủ về giao dịch bảo đảm; Thông tư liên tịch số 16/2014/TTLT-BTP-BTNMT-NHNN ngày 06/06/2014 của Bộ Tư pháp, Bộ Tài nguyên và môi trường, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về Hướng dẫn một số vấn đề về xử lý tài sản bảo đảm.
Khi chưa có Thừa phát lại, để thực hiện việc thu hồi nợ xấu trong lĩnh vực cấp tín dụng phía ngân hàng đều phải trông chờ vào sự cộng tác của các cơ quan chuyên môn, UBND các phường, xã. Thừa phát lại ra đời đã bổ sung cho phía ngân hàng một công cụ hữu hiệu trong việc thu hồi nợ xấu, thu hồi, xử lý tài sản bảo đảm khi có sự cộng tác chặt chẽ giữa ngân hàng với Văn phòng Thừa phát lại.
Đối với việc thu hồi nợ xấu của các ngân hàng, Văn phòng Thừa phát lại Hai Bà Trưng (Hà Nội) đã trực tiếp lập các vi bằng ghi nhận việc mang tài sản của cá nhân để khắc phục nợ xấu theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Lập vi bằng ghi nhận việc thu hồi trụ sở, con dấu trong việc tranh chấp quyền đối với tài sản; Lập vi bằng giao thông báo việc thu hồi tài sản bảo đảm là nhà, đất của tổ chức, cá nhân; Lập vi bằng việc thu hồi tài sản bảo đảm cho ngân hàng trước khi đưa ra bán, đấu giá cũng như tiến hành xác minh điều kiện thi hành án, tổ chức thỏa thuận thi hành án đối với tổ chức, cá nhân và một điều chúng tôi đã làm được, đó là: Bảo vệ được việc làm của phía ngân hàng trước cơ quan Điều tra, Viện Kiểm sát, Tòa án. Thu hồi được tài sản bảo đảm và giải quyết được phần nợ xấu của khách hàng đã tồn tại trong nhiều năm.
Qua thực tế phối hợp với ngân hàng xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ xấu của các tổ chức tín dụng rất cần có sự chỉ đạo và vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị giúp cho việc xử lý và thu hồi nhanh chóng, kịp thời theo quy định những tài sản bảo đảm là bất động sản và động sản do khách hàng chây ì, trì hoãn không chuyển giao tài sản bảo đảm khi không có mặt chủ sở hữu tài sản bảo đảm, khi chủ sở hữu tài sản bảo đảm là doanh nghiệp có vốn nước ngoài, tài sản bảo đảm là phương tiện vận tải.
Với sự đồng hành của Văn phòng Thừa phát lại Hai Bà Trưng sẽ góp phần giảm tải khoản nợ xấu hiện đang tồn đọng tại các ngân hàng của các tổ chức tín dụng ở giai đoạn khi giữa ngân hàng và khách hàng có tài sản thế chấp chưa cùng tham gia tố tụng.
