Thừa nhận bất cập trong quy định mới về nước sạch!

Trước bức xúc của người dân, kiến nghị của ngành nước, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đã có văn bản gửi cơ quan chức năng phản đối cách thu tiền bất hợp lý. Cơ quan soạn thảo Nghị định này sau một hồi biện minh cũng thừa nhận bất cập trong việc này.

Không thể trả tiền cho cái mình không sử dụng

Dù phản đối việc thu tiền nước được quy định tại Nghị định 117, nhưng dân không biết “kêu” ai. Nhiều người đã phản ứng bằng cách không đóng tiền, mặc cho ngành nước dọa sẽ cắt. Một số người dân Hà Nội còn gửi đơn đến Đoàn Đại biểu Quốc hội của TP, tuy nhiên đến nay vẫn chưa nhận được hồi âm. Khiếu nại đến ngành nước thì được trả lời: “Luật quy định thế”. Họ đành tìm đến Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam và Báo PLVN đề nghị giúp đỡ.

Trước thực trạng trên, Hội này đã có Văn bản số 23 gửi Văn phòng Chính phủ, nêu: “Việc sử dụng ít hơn 4 m3/hộ/tháng là do nhu cầu thực tế. Việc tính khối lượng nước tối thiểu là 4 m3/hộ/tháng đối với những hộ có nhu cầu ít hơn 4 m3/hộ/tháng sẽ khuyến khích sự lãng phí nước sạch không hợp lý. Hơn nữa, người tiêu dùng chỉ trả tiền cho hàng hóa, dịch vụ mà mình sử dụng, không thể  trả tiền cho cái mà mình không sử dụng và tiêu dùng”.

Hy vọng những bất cập sẽ sớm được chỉnh sửa

Bất cập sẽ được chỉnh sửa?

Liên quan về vấn đề này, Bộ Xây dựng (cơ quan soạn thảo Nghị định trên) mới đây đã có Công văn số 870 giải thích những khúc mắc nêu trên. Theo đó,  quy định tại khoản 2, Điều 42 Nghị định số 117/2007/NĐ-CP (thu tối thiểu 4m3/hộ gia đình/tháng) đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội chất vấn và sau khi nghe Chính phủ giải trình, cơ quan này đã chấp thuận.

Lý giải cho quy định trên, Bộ Xây dựng đưa ra hai lý do. Thứ nhất là phải bảo đảm hài hòa lợi ích và trách nhiệm của người sử dụng nước và doanh nghiệp cấp nước: Doanh nghiệp cấp nước phải đầu tư đồng bộ đến điểm đấu nối với khách hàng sử dụng nước, bao gồm cả đồng hồ đo nước và phải bảo đảm duy trì hoạt động liên tục, thường xuyên của hệ thống cấp nước. Do vậy, khách hàng (hộ gia đình) cũng phải có nghĩa vụ đóng góp nhằm duy trì hoạt động bình thường của hệ thống cấp nước. Việc thu một mức phí tối thiểu trong trường hợp hộ gia đình không sử dụng nước hoặc sử dụng quá ít là cần thiết. 

Thứ hai, phải khắc phục những tồn tại trước đây, đó là trong quá trình thực hiện dự án cấp nước, người dân đều cam kết đấu nối và chi trả tiền nước sạch, trên cơ sở có sự đồng thuận của đa số các hộ dân trong phạm vi dự án thì dự án mới được triển khai. Nhưng thực tế sau khi đưa công trình vào hoạt động, nhiều hộ gia đình đã không thực hiện đúng như cam kết mà vẫn tiếp tục sử dụng những nguồn nước không hợp vệ sinh như nước giếng, ao, hồ..., đặc biệt tại các đô thị nhỏ và khu vực ven đô thị, làm ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và tính bền vững của dự án cấp nước và ảnh hưởng không nhỏ đến tài nguyên, môi trường đặc biệt là nguồn nước ngầm. Bộ Xây dựng cho rằng, quy định này cũng góp phần nâng cao nhận thức về sức khỏe cộng đồng và khuyến khích người dân sử dụng nước sạch.

Theo ông Cao Lại Quang, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, xuất phát từ thực tế sử dụng nước trung bình cho mỗi hộ gia đình (một đấu nối) là 16 m3/tháng (mỗi hộ bình quân 4 người, nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt 120 l/người/ngày đêm) thì việc xác định khối lượng tối thiểu 4m3/hộ gia đình/tháng chỉ bằng 1/4 so với mức sử dụng bình quân của một hộ gia đình và không cao hơn mức sử dụng bình quân cho trường hợp hộ độc thân. Giá nước sạch bình quân hiện nay khoảng 3.500 đồng/m3, theo quy định tại khoản 2, Điều 42 thì chi phí nước tối thiểu là 14.000 đồng/hộ gia đình/tháng, chiếm tỷ trọng không lớn so với thu nhập bình quân của hộ gia đình.

Dù đưa ra những lý do khá thuyết phục cho nghịch lý trên, nhưng Bộ Xây dựng cũng “thống nhất quan điểm với Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam về việc người tiêu dùng sử dụng không đến 4m3 nước mà vẫn phải trả tiền cho 4m3 nước là một vấn đề bất cập”.