Trình bày Tờ trình về cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ khóa XV, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trình Quốc hội xem xét, quyết định cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV có 27 thành viên, gồm: Thủ tướng Chính phủ; 4 Phó Thủ tướng Chính phủ; 18 Bộ trưởng các bộ; 4 Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
4 Phó Thủ tướng Chính phủ dự kiến phân công chỉ đạo các lĩnh vực sau: (1) Ngoại giao và hội nhập quốc tế, xây dựng pháp luật, tổ chức bộ máy, tôn giáo, dân tộc; (2) Kinh tế tổng hợp và thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; (3) Kinh tế ngành; (4) Khoa giáo - Văn xã.
18 thành viên Chính phủ là Bộ trưởng các bộ: Quốc phòng; Công an; Ngoại giao; Nội vụ; Tư pháp; Kế hoạch và Đầu tư; Tài chính; Công Thương; Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Giao thông vận tải; Xây dựng; Tài nguyên và Môi trường; Thông tin và Truyền thông; Lao động, Thương binh và Xã hội; Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Khoa học và Công nghệ; Giáo dục và Đào tạo; Y tế.
4 thành viên Chính phủ là Thủ trưởng cơ quan ngang bộ: Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Tổng Thanh tra Chính phủ; Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ.
Về phương án cơ cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ khóa XV, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, việc xác định cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ phải căn cứ vào cơ cấu tổ chức của Chính phủ. Cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ vừa bảo đảm sự kế thừa, ổn định, vừa có sự đổi mới, thực hiện đúng quy định của Hiến pháp, pháp luật; cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ do Quốc hội quyết định.
Về mục tiêu, thực hiện cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ nhằm tiếp tục đổi mới tổ chức, hoạt động của Chính phủ theo hướng tinh gọn, bảo đảm hoạt động hiệu lực, hiệu quả, thực hiện đúng, đầy đủ chức năng, nhiệm vụ được giao theo quy định của Hiến pháp và pháp luật.
Về nguyên tắc, việc kiện toàn cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ phải xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, bảo đảm thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của Đảng và Nhà nước. Trong quá trình triển khai thực hiện, trường hợp cần điều chỉnh thì trình Quốc hội phê chuẩn để đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành của Chính phủ trong từng giai đoạn, phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước.
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng khẳng định, ý kiến chung của Ủy ban Pháp luật tán thành với quan điểm, mục tiêu, nguyên tắc xây dựng phương án cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV như được nêu trong Tờ trình của Thủ tướng Chính phủ.
Các thành viên Ủy ban Pháp luật cho rằng với cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ như vậy bảo đảm phù hợp với Nghị quyết về cơ cấu tổ chức của Chính phủ vừa được Quốc hội thông qua, kế thừa, phát huy ưu điểm và những kết quả tích cực đã đạt được của cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ khóa XIV, đồng thời đáp ứng yêu cầu thực tiễn tổ chức, hoạt động của Chính phủ cũng như yêu cầu chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ trong giai đoạn tới.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị vẫn nên bố trí cơ cấu số lượng 5 Phó Thủ tướng Chính phủ để bảo đảm tính ổn định trong chỉ đạo, điều hành, nhất là trong bối cảnh thực hiện “mục tiêu kép” như hiện nay.
Sau khi nghe các báo cáo, Quốc hội tiến hành thảo luận ở đoàn về cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ.
Bảo đảm bao quát các lĩnh vực quản lý, điều hành của Chính phủ
Tờ trình của Thủ tướng Chính phủ cho biết, tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về cơ cấu số lượng thành viên Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV gồm 27 thành viên, cụ thể: Thủ tướng Chính phủ, 5 Phó Thủ tướng Chính phủ (trong đó có một Phó Thủ tướng Chính phủ kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao) và 21 Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
Trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, Thủ tướng Chính phủ đã trình Quốc hội miễn nhiệm, phê chuẩn thành viên Chính phủ theo yêu cầu của công tác cán bộ của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.
Tại Kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã xem xét, quyết định về một số thành viên Chính phủ, trong đó không bố trí một Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao theo phương án nhân sự của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Mặc dù trong nhiệm kỳ có một số thay đổi về nhân sự thành viên Chính phủ nhưng Thủ tướng Chính phủ đã chủ động thực hiện quyền hạn theo quy định của pháp luật, theo đó, trong trường hợp khuyết nhân sự do chưa được cấp có thẩm quyền quyết định đã kịp thời phân công Phó Thủ tướng phụ trách trực tiếp hoặc giao “Quyền Bộ trưởng”.
Việc phân công nhiệm vụ các Phó Thủ tướng giúp việc cho Thủ tướng phụ trách một số ngành, lĩnh vực vừa bảo đảm yêu cầu ổn định, vừa bảo đảm bao quát các lĩnh vực quản lý, điều hành của Chính phủ một cách chủ động để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong từng thời điểm.
