Thu phí tự động không dừng: Có nên chia sẻ rủi ro với nhà đầu tư?

Lỗ doanh thu không do nhà đầu tư

DA ETC được Công ty TNHH Thu phí tự động VETC (VETC) thực hiện từ năm 2014. Tuy nhiên, đến nay doanh thu của DA thu được chỉ đạt khoảng 10% so với phương án tài chính khiến khoản lỗ lũy kế đến ngày 30/9/2019 đã lên đến 300 tỷ đồng. 

Trao đổi với PLVN, đại diện VETC khẳng định, đơn vị luôn cố gắng hoàn thành DA, chưa bao giờ có ý định từ bỏ. Tuy nhiên, đến nay VETC đã lỗ lên đến 300 tỷ đồng. NĐT DA là Công ty Cổ phần TASCO đã phải cung ứng vốn cho VETC số lỗ lũy kế trên để bù đắp dòng tiền, duy trì công tác vận hành. Theo tính toán, đến hết năm 2020 có thể lỗ lũy kế 580 tỷ đồng. “Các cổ đông không đồng thuận việc tiếp tục đầu tư, cung cấp vốn cho DA”, đại diện VETC cho biết.

Trước tình trạng đó, để tiếp tục thực hiện DA, VETC đã đề nghị Bộ GTVT chia sẻ rủi ro, bù doanh thu thiếu hụt so với phương án tài chính của Hợp đồng. “Vì việc thiếu hụt doanh thu và dòng tiền không phải do nguyên nhân từ NĐT TASCO và VETC”, đại diện VETC khẳng định. Đơn vị này cũng cho biết, nếu Bộ GTVT không chia sẻ rủi ro, VETC kiến nghị Bộ này lựa chọn NĐT khác nhận chuyển giao DA hoặc Nhà nước nhận lại DA để tiếp tục triển khai. 

Trong thông cáo báo chí ngày 14/11, VETC cho biết, thời gian qua Bộ GTVT đã rất nỗ lực cùng với VETC triển khai các công việc thuộc DA, tuy nhiên kết quả thực hiện không đạt được mục tiêu đã đề ra, tiến độ giải quyết các khó khăn, vướng mắc rất chậm, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc thực hiện, vận hành DA. 

Theo VETC, một số NĐT BOT ở cửa ngõ các TP lớn như Hà Nội, TP HCM chưa triển khai đầu tư hệ thống ETC để kết nối với trung tâm dữ liệu của DA, đặc biệt là các trạm trên các tuyến đường cao tốc; một số NĐT BOT chưa ký phụ lục hợp đồng, hợp đồng dịch vụ; một số thì không bàn giao làn thu phí để VETC thực hiện đầu tư hệ thống ETC; số khác thì không trả phí dịch vụ cho VETC mặc dù trạm đã hoàn thành đầu tư và được Bộ GTVT nghiệm thu theo quy định. “Những khó khăn này dẫn đến doanh thu không đạt, lỗ lũy kế ngày càng tăng, trong khi nguyên nhân không đến từ chúng tôi”, đại diện VETC nói.

Yêu cầu VETC tiếp tục thực hiện hợp đồng

Theo tìm hiểu của PLVN, DA ETC là DA đầu tư nhằm thực hiện chủ trương thu phí tự động không dừng trên toàn quốc của Chính phủ theo hình thức xã hội hóa, không phải là một DA mang tính kinh doanh đơn thuần. NĐT chỉ hưởng lợi nhuận định mức trên phần vốn chủ sở hữu thực tế góp vào DA, vì vậy việc không đảm bảo được doanh thu theo phương án tài chính đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính khả thi của DA. 

Theo PGS.TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội TP Hà Nội, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, những DA được Chính phủ quyết định, có tính cấp bách phải triển khai, mà nguồn thu DA lại chưa chắc chắn, thì trường hợp đó cần được chia sẻ rủi ro với NĐT.

“Theo tôi, DA ETC cũng là một DA cần được chia sẻ rủi ro”, ông Cường nói và giải thích, đây là DA thực hiện theo chủ trương của Chính phủ, nhằm kiểm soát các trạm BOT để làm sao các trạm này minh bạch. Như vậy đây là một DA bắt buộc, được thực hiện theo hình thức xã hội hóa. Tuy nhiên, doanh thu của NĐT lại quá thấp, dẫn đến lỗ, mà nguyên nhân không do từ chủ đầu tư thì cần được chia sẻ rủi ro.

Trong khi đó, Bộ GTVT cho biết, sau khi xem xét đề xuất của VETC, Bộ không đồng thuận giải pháp dừng triển khai DA hoặc Nhà nước tiếp nhận lại DA; đồng thời Bộ này yêu cầu VETC có trách nhiệm tiếp tục thực hiện Hợp đồng đã ký kết với Bộ GTVT. Bộ GTVT cũng cho biết sẽ phối hợp với VETC và các đơn vị liên quan từng bước tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để hoàn thành DA. 

Trước động thái này của Bộ GTVT, trả lời PLVN hôm 16/11, đại diện VETC cho biết: “Chúng tôi muốn Bộ GTVT và các cơ quan liên quan cùng chúng tôi bàn với nhau để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, sớm đưa DA về đích. Khó khăn thì cùng chia sẻ, tháo gỡ”.