Tâm điểm sự chú ý của dư luận những ngày qua là việc Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đinh La Thăng nêu quan điểm thu phí lưu hành xe là một giải pháp “đảm bảo công bằng xã hội”…
Vị Bộ trưởng này cho rằng, người đi xe máy, ôtô phải cùng nhà nước xây dựng hạ tầng, người nghèo đi phương tiện công cộng thì không phải đóng góp. Tuy nhiên, quanh vấn đề này vẫn còn nhiều quan điểm trái ngược nhau.
 |
| Đường phố Hà Nội thường xuyên rơi vào cảnh ùn tắc, đặc biệt là giờ cao điểm |
Giải pháp chống ùn tắc giao thông?
Trước khi có cuộc trao đổi với giới truyền thông chiều 3/1, ngày 30/12/2011, Bộ trưởng Đinh La Thăng đã có tờ trình gửi Thủ tướng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết bổ sung phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân và phí ôtô đi vào trung tâm thành phố giờ cao điểm. Theo đó, cả ôtô và xe máy đều phải đóng thêm một loại phí gọi là “phí lưu hành phương tiện giao thông cá nhân đường bộ”.
Ôtô tùy theo dung tích xilanh sẽ phải đóng thấp nhất 20 triệu đồng và cao nhất 50 triệu đồng/ năm. Với môtô, xe máy tại 5 thành phố lớn (Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ và Hải Phòng) có mức phí 500.000 đồng/năm cho xe có dung tích dưới 175 cm3 và một triệu đồng/năm cho xe có dung tích lớn hơn.
Ngoài thu phí lưu hành, Bộ cũng đề xuất thu phí ôtô đi vào trung tâm thành phố trong giờ cao điểm (sáng từ 6h đến 8h30, chiều từ 16h đến 19h hằng ngày, trừ ngày nghỉ, ngày lễ), trong đó miễn thu phí với xe công và xe buýt. Việc thu phí áp dụng tại khu vực nội đô thành phố, thu qua các trạm thu phí ở chiều vào với mức dự kiến là 30.000 đồng một lượt xe ôtô đến 7 chỗ và 50.000 đồng với các loại ôtô còn lại. Khu vực và mức thu cụ thể sẽ do UBND cấp tỉnh, thành phố quy định.
Lý giải về đề xuất này, Bộ trưởng Thăng nêu quan điểm, biện pháp thu phí lưu hành phương tiện và thu phí vào trung tâm thành phố là một trong những giải pháp giải quyết ùn tắc, giảm thiểu tai nạn giao thông và nhằm có nguồn đầu tư hạ tầng bởi quỹ bảo trì đường bộ chỉ đáp ứng được 75% nguồn bảo trì đường.
Ông Thăng gọi giải pháp này là “đảm bảo công bằng xã hội”, vì người đi xe máy, ôtô phải cùng nhà nước xây dựng hạ tầng, người nghèo đi phương tiện công cộng thì không phải đóng góp. Với mức đóng xe máy là 500.000 đồng/ năm thì mỗi tháng người dân phải nộp chưa đến 50.000 đồng là hợp lý.
“Thu phí là góp phần chống ùn tắc, một phần để đầu tư hạ tầng và giảm thiểu tác động môi trường. Vì mang lại lợi ích chung của cả đất nước thì không lẽ gì mọi người không chấp hành, tôi tin như vậy”, Bộ trưởng Thăng khẳng định. Ông nói thêm: “Tôi không thể khẳng định các biện pháp này giải quyết được hết tai nạn và ùn tắc mà chỉ góp phần giảm thiểu. Khi cuộc sống còn phát triển thì còn tai nạn, những nước tiên tiến như Mỹ cũng chưa bao giờ khẳng định hết tai nạn, ùn tắc. Quan điểm của tôi là phải thực hiện các biện pháp khẩn trương, quyết liệt và hiệu quả”.
Còn nhiều quan điểm trái chiều
Trước việc Bộ GTVT đề xuất thu phí lưu hành xe, Tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc (Chủ tịch Hội Tư vấn Khoa học Công nghệ và Quản lý TP.HCM) thẳng thắn: “Đa số người dân có thói quen thích đi xe riêng hơn xe công cộng. Nếu thu 1 triệu đồng mỗi năm, tức là mỗi tháng khoảng 80.000 đồng thì tôi nghĩ 99,9% người dân sẵn sàng đóng để được đi xe của mình.
Ở đây, cần thấy là việc chỉ thu phí ôtô cá nhân vào nội đô mà không thu tiền xe công là sai luật và bất bình đẳng. Hơn nữa, người sử dụng ôtô là người giàu nên vào trung tâm phải đóng 30.000-50.000 đồng không là gì nên họ sẽ vẫn đi xe ôtô chứ không sử dụng phương tiện công cộng. Như thế Nhà nước chỉ thu được nhiều tiền nhưng không thể đạt được mục tiêu hạn chế xe cá nhân và giải quyết được vấn đề ùn tắc giao thông vốn là căn bệnh kinh niên hiện nay”.
Theo ông Phúc, nếu để hạn chế xe cá nhân và giảm ùn tắc giao thông bằng cách thu phí lưu hành xe thì không thực tiễn bởi hiện nay tình trạng kẹt xe do rất nhiều nguyên nhân chứ không chỉ vì gia tăng các loại phương tiện.
Tiến sĩ Nguyễn Hữu Nguyên (Trung tâm nghiên cứu kinh tế miền Nam-SVEC) cho rằng, với đặc thù của các đô thị Việt Nam hiện nay nếu chỉ đơn thuần đánh thêm phí lưu hành và phí lưu thông giờ cao điểm thì không thể giảm được xe cá nhân. Đó là loại phương tiện đi lại và làm ăn hiệu quả nhất của người dân. Do vậy có thu phí cũng không cản trở nhu cầu này, mà chỉ là một điều kiện để người dân lựa chọn phương tiện đi lại mà thôi.
Trong khi đó, trên khắp các diễn đàn và nhiều trang báo điện tử, hàng trăm ý kiến của người dân bày tỏ sự lo lắng, không đồng tình đối với việc thu phí lưu hành xe như đã đề xuất. Nhiều ý kiến cho rằng, đề xuất nên cân đối và nhìn nhận đúng thu nhập của người dân hiện nay không cao (chiếm số đông – PV) nên khi thu phí lưu hành giao thông chắc chắn sẽ tạo ra nhiều bức xúc bởi việc giảm thiểu ùn tắc giao thông hiện nay tại Thủ đô cũng như nhiều thành phố lớn cần phải có biện pháp đồng bộ và triệt để.
Nhiều ý kiến tập trung vào việc tăng mức xử phạt hiện nay đối với các phương tiện vi phạm để tạo nên kỷ cương khi tham gia giao thông đối với người dân hoặc Bộ Giao thông vận tải nên có kế hoạch rõ ràng hơn khi trình đề xuất lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, trường hợp cần thiết không thể không lấy ý kiến người dân khi xây dựng đề xuất.
| Nhìn nhận đề xuất trên, Luật sư Lê Hiếu Đằng (Nguyên phó chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP. Hồ Chí Minh) cũng bày tỏ nhiều băn khoăn, nghi ngại. Luật sư Đằng quả quyết rằng: “Người dân đã phải chịu quá nhiều loại phí trong khi giá cả mọi thứ đều tăng cao. Giờ phải đóng thêm phí lưu hành thì chẳng khác nào tăng gánh nặng cho họ”. Chính vì thế, theo Luật sư Đằng, việc thu phí để hạn chế phương tiện cá nhân và giảm kẹt xe trong thời điểm này là không hợp lý vì tình trạng kẹt xe còn do đường sá chật hẹp, ý thức người tham gia giao thông. Ngoài ra, giao thông công cộng hiện chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân mà cứ muốn hạn chế phương tiện cá nhân là một việc làm không hề dễ dàng |
Uyên Lê
