Hôm qua, ngày 28-10, Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 17 đã khai mạc trọng thể tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), với sự tham dự của các nhà lãnh đạo 10 nước thành viên ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan. Đây là Hội nghị Cấp cao cuối cùng của ASEAN trong năm 2010, diễn ra với tinh thần tiếp nối Chủ đề “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động” và những ưu tiên đã đề ra cho năm 2010.
Những nội dung chính được các nhà lãnh đạo bàn thảo tại Hội nghị gồm: Xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai Hiến chương ASEAN; Quan hệ đối ngoại và vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình hợp tác khu vực cũng như trong nỗ lực xây dựng cấu trúc khu vực mới; phát triển bền vững và ứng phó với những thách thức toàn cầu. Hội nghị lần thứ 17 cũng tập trung đánh giá lại những kết quả hợp tác ASEAN đã đạt được trên những mặt chính trong năm qua, trên cơ sở đó đề ra định hướng cho năm tiếp theo. Trong phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ : “Chúng ta vui mừng với những thành tựu quan trọng trong việc triển khai Hiến chương và Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN đến năm 2015.
Hiến chương ASEAN đã thực sự đi vào cuộc sống với sự vận hành trôi chảy của tổ chức bộ máy mới cũng như việc hoàn tất cơ bản các văn kiện pháp lý liên quan, tạo cơ sở pháp lý và khuôn khổ thể chế cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và liên kết khu vực sâu rộng hơn. Các chương trình, kế hoạch xây dựng Cộng đồng trên cả 3 trụ cột đều được triển khai mạnh mẽ theo những ưu tiên và lộ trình đã được xác định và đã đạt được những kết quả quan trọng”. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “cần tiếp tục phát huy hơn nữa vai trò của ASEAN là nhân tố quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương.
Chúng ta cần có những nỗ lực lớn hơn, nhất là tăng cường đối thoại và hợp tác về các vấn đề chính trị - an ninh để nâng cao hiểu biết và tin cậy giữa các quốc gia; đẩy mạnh việc xây dựng các chuẩn mực và quy tắc ứng xử chung trong quan hệ giữa các nước; tiếp tục phát huy tác dụng và thúc đẩy thực thi có hiệu quả các công cụ và cơ chế hiện có ... để bảo đảm hòa bình và an ninh khu vực; đẩy mạnh hợp tác rộng rãi nhằm đối phó với những thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, nhất là khủng bố quốc tế, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh an toàn trên biển…”
Việc khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17 cũng mở màn cho đợt hoạt động đỉnh cao sẽ diễn ra từ ngày 28 đến 30-10 với 10 hội nghị cấp cao chính khác, bao gồm Cấp cao ASEAN+1 với các đối tác (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nga, Australia, New Zealand và LHQ), Cấp cao ASEAN+3 (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc) và Cấp cao Đông Á lần thứ năm (EAS) với sự tham dự của 18 nhà lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác, Tổng thư ký LHQ. Bộ trưởng Ngoại giao Nga và Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ lần đầu tiên tham dự Hội nghị Cấp cao Đông Á với tư cách là khách mời đặc biệt của Hội nghị.
Tại các hội nghị cấp cao này, ASEAN và các nước đối tác sẽ thảo luận, trao đổi và đề ra các biện pháp nhằm củng cố và tăng cường các mối quan hệ hợp tác toàn diện, vì sự phát triển của mỗi nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới.
Tại các Hội nghị Cấp cao ASEAN với các đối tác, các nhà lãnh đạo sẽ trao đổi nhiều biện pháp thiết thực nhằm duy trì và phát huy hiệu quả các cơ chế đối thoại ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, trong đó, ASEAN đóng vai trò trung tâm. Đặc biệt, tại Hội nghị cấp cao EAS lần này, lãnh đạo các nước chính thức mời Nga và Mỹ tham gia cơ chế đối thoại hợp tác này từ năm 2011.
Hơn 30 văn kiện và nhiều tuyên bố quan trọng đã và sẽ được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 17 và các hội nghị cấp cao liên quan như: Tuyên bố về phát triển nguồn nhân lực và các kỹ năng cho phục hồi kinh tế, tăng trưởng bền vững; Tuyên bố Hà Nội về tăng cường phúc lợi và phát triển phụ nữ và trẻ em; Tuyên bố ASEAN - Trung Quốc về phát triển bền vững; Chương trình hành động đối tác chiến lược ASEAN - Hàn Quốc…
Trên cương vị Chủ tịch và chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN cùng các hội nghị cấp cao liên quan, Việt Nam đã làm tốt công tác chuẩn bị cả về cơ sở vật chất và nội dung từ rất sớm. Các văn kiện quan trọng của Hội nghị đều được Việt Nam chủ trì soạn thảo và đạt được sự thống nhất cao giữa các nước thành viên ASEAN và các đối tác. Trong đó, Việt Nam đề xuất nhiều sáng kiến liên quan tới phát triển kinh tế và nguồn lực ở khu vực được các nước ASEAN ủng hộ, đánh giá cao.
Đặc biệt, Hội nghị Cấp cao ASEAN và các hội nghị liên quan lần này, không chỉ có sự tham dự của các nhà lãnh đạo cao cấp ASEAN, mà còn có sự tham gia của Tổng thống Nga Dmitry Medvedev, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton và các nhà lãnh đạo cấp cao của các nước đối tác.
Điều đó cho thấy, Hội nghị Cấp cao ASEAN 17 và các Hội nghị Cấp cao liên quan lần này đã trở thành diễn đàn hợp tác quan trọng, có quy mô và hiệu ứng rộng lớn ở khu vực. Đó còn là sự thừa nhận vai trò chủ đạo của ASEAN và là hạt nhân gắn kết hài hòa giữa lợi ích và nhu cầu hợp tác tại khu vực. Hơn thế, đây cũng là sự đánh giá cao của quốc tế đối với vai trò tích cực, hiệu quả của Việt Nam tại khu vực, chứng tỏ Việt Nam đã và đang là địa chỉ an toàn, thân thiện trong hợp tác và tổ chức các sự kiện chính trị quan trọng của khu vực và thế giới. Đó là cơ sở để ASEAN và các đối tác có niềm tin vững chắc vào thành công của Hội nghị Cấp cao ASEAN 17 và các hội nghị liên quan, tạo cú hích đẩy nhanh việc xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.
Riêng đối với Việt Nam, đợt Hội nghị này thu hút gần 2000 đại biểu đến từ các nước thành viên ASEAN và các đối tác, gần 1000 phóng viên trong nước và nước ngoài tham dự, với khoảng 40 hoạt động và sự kiện quan trọng và đã mang lại kết quả tốt đẹp , diễn ra ngay sau khi nước ta tổ chức thành công Đại Lễ ngàn năm Thăng Long - Hà Nội, càng cho thấy Việt Nam đã đảm đương thành công cương vị Chủ tịch ASEAN năm 2010 với một tâm thế mới, với thế và lực của đất nước ngày càng vững chắc.
Hà Nội - với Thông điệp tiếp nối Chủ đề “Hướng tới Cộng đồng ASEAN: Từ tầm nhìn đến hành động” của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 17, và các tuyên bố chung với các đối tác liên quan đã đặt nền móng quan trọng cho sự phát triển năng động và bền vững của cộng đồng ASEAN , cũng như xây dựng các mối quan hệ các đối tác trên tinh thần hợp tác , bình đẵng, cùng phát triển vì hoà bình an ninh thế giới và các bên liên quan cùng có lợi.
Nguyên Châu
