Đó cũng chính là nguyên nhân khiến hàng Việt đang bị gia tăng điều tra phòng vệ thương mại (PVTM) tại các quốc gia này.
Ông Phùng Gia Đức - Đại diện Cục PVTM (Bộ Công Thương) cho biết, số lượng điều tra PVTM với hàng Việt đang gia tăng, đặc biệt ở các nước có FTA thì số lượng này lại tăng một cách nhanh chóng. Ngoài những nước lần đầu tiên của FTA với Việt Nam như Canada hay Chile và Peru, đã có rất nhiều thành viên CPTPP điều tra biện pháp PVTM đối với Việt Nam như Australia hay Malaysia.
Hiện Australia đã điều tra tới 18 vụ việc PVTM đối với hàng Việt Nam, tương đương với Canada; Malaysia cũng đã trên 10 vụ việc; Riêng Mexico, kể từ khi thực thi CPTPP, Việt Nam đã tăng cường xuất khẩu (XK) sang Mexico và từ năm 2019 trở lại đây, đã có 3 vụ việc điều tra PVTM mới và toàn bộ các vụ việc phát sinh là sau khi Việt Nam ký CPTPP cùng với Mexico.
Theo ông Đức, những mặt hàng dễ dàng bị “tổn thương” nhất, dễ bị điều tra nhất chính là những mặt hàng tăng trưởng nhanh, mạnh. Theo thống kê của Cục PVTM, những mặt hàng đang có nguy cơ bị điều tra PVTM sẽ là những mặt hàng được coi là lợi thế và “xương sống” của Việt Nam như thủy sản, gỗ và các sản phẩm từ gỗ, các sản phẩm kim loại cơ bản như là thép, nhôm, các sản phẩm liên quan đến dệt may và một số sản phẩm hóa chất.
Ông Bùi Tuấn Hoàn - Trưởng phòng châu Mỹ (Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ, Bộ Công Thương) cho biết thêm, các nước châu Mỹ thuộc khối CPTPP đều có nhu cầu với hàng Việt, hàng Việt cũng được đánh giá khá tốt ở các thị trường này. Do đó, dư địa để hàng Việt tiếp tục XK vào các thị trường châu Mỹ khá cao.
Ví dụ, Canada hiện có những nhu cầu rất đa dạng về nguồn cung nhằm tránh đứt gãy, đặc biệt là tình hình thế giới tiếp tục diễn biến rất là căng thẳng, phức tạp. Cùng với đó, các DN Canada và các cơ quan thực hiện chính sách Canada ngày càng quan tâm đến nguồn gốc nguồn cung của thị trường Việt Nam. Nhưng tính đến nay thì Canada đã khởi xướng 18 vụ việc về PVTM đối với hàng hóa XK Việt Nam, chủ yếu bị áp thuế cao với các mặt hàng về thép như thép mạ, thép cốt bê tông, thép cuộn, thép carbon, ống thép dẫn dầu, ghế bọc đệm…
“Trong thời gian tới, các mặt hàng của chúng ta có kim ngạch XK tăng trưởng cao vẫn tiếp tục trở thành các đối tượng bị điều tra về PVTM tại Canada” - ông Hoàn cảnh báo.
Mexico cũng đã gia tăng các biện pháp PVTM đối với hàng hóa Việt Nam nhập khẩu thông qua các biện pháp chống bán phá giá (CBPG) và các điều tra về xuất xứ hàng hóa (C/O). Các vụ việc khởi xướng và kết luận biện pháp CBPG sản phẩm thép, cán mạ thép, thép carbon của Việt Nam đã được đưa ra. Vụ việc thép bị điều tra gần đây nhất là vụ điều tra về xuất xứ đối với các sản phẩm thép của Việt Nam. Tuy nhiên, mới nhất, tháng 10/2023, Chính phủ Mexico cũng đã đăng công báo việc điều tra CBPG đối với sản phẩm dây hàn nhỏ của Việt Nam.
Theo đánh giá của đại diện Bộ Công Thương, đây là những mặt hàng nhỏ và kim ngạch cũng chưa tăng trưởng cao nhưng cũng đã được các quốc gia nhập khẩu để ý đến. Do đó, DN Việt cần lưu ý các mặt hàng dễ bị tổn thương nhất khi XK sang các thị trường mới nổi này, để có thể tránh tối đa các vụ việc bị điều tra PVTM.
