Việc đánh giá về TTHC trong lĩnh vực THA dưới góc độ của doanh nghiệp có thể tính đến hai yếu tố chính là thời gian và chi phí trực tiếp. Thực tế hiện nay, để thi hành được một bản án tại nước ta mất khá nhiều thời gian. Khoảng thời gian mà họ phải chờ đợi để thu hồi được tiền theo bản án, quyết định của Tòa án là dài hơn rất nhiều, thậm chí có doanh nghiệp cho rằng số tiền mà họ nhận được sau quá trình THA là không đáng kể so với khoản tiền mà họ nhận được Tòa án ghi nhận trong bản án, quyết định của Tòa án.
Có nhiều lý do dẫn đến việc THA kéo dài như: bên phải THA không tự nguyện, chưa có hệ thống đăng ký tài sản của doanh nghiệp nên khó khăn trong xác minh tài sản để thi hành, thủ tục thực hiện THA còn phức tạp, thiếu sự phối hợp giữa cơ quan THA, tòa án và cơ quan công an để đảm bảo việc thi hành có hiệu quả.
Ngoài ra, người dân, doanh nghiệp còn gặp khó khăn, vướng mắc trong quá trình tìm hiểu thông tin để thực hiện TTHC trong lĩnh vực THA về kinh doanh thương mại. Thông tin về TTHC của cơ quan THADS về ra quyết định THA theo đơn yêu cầu hiện nay chủ yếu thông qua 3 phương thức chính là: thông tin trực tuyến, thông tin niêm yết tại cơ quan THADS hoặc tư vấn từ cán bộ của cơ quan THADS.
Tuy nhiên, thông tin trực tuyến hướng dẫn về TTHC liên quan đến hoạt động THA kinh doanh thương mại, thông tin về quy trình thực hiện, quá trình xử lý, giải quyết vụ việc còn ít và không được cập nhật thường xuyên. Còn các nguồn thông tin để tìm hiểu về TTHC tại trụ sở cơ quan THADS hiện nay chủ yếu là các bảng tin có niêm yết văn bản quy phạm pháp luật mà không có hướng dẫn cụ thể, nên người dân, doanh nghiệp khó tiếp cận thông tin.
Đến giai đoạn nộp đơn yêu cầu THA, cơ quan THADS yêu cầu đơn phải có thông tin về tài sản hoặc điều kiện thi hành của người phải THA thì mới tiếp nhận đơn. Điều này khiến doanh nghiệp, người dân phải tự tiến hành tìm kiếm thông tin về tài sản cũng như các thông tin pháp lý khác của người phải THA để có thể hoàn thiện nội dung đơn yêu cầu THA. Tuy nhiên, nhiều cơ quan quản lý nhà nước hoặc các ngân hàng thường có xu hướng bảo vệ thông tin và quyền lợi của khách hàng nên từ chối cung cấp thông tin, gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp khi tự tiến hành xác minh tài sản của người phải THA.
Còn đối với bản án, quyết định của Tòa án hoặc phán quyết trọng tài thương mại khi được nộp cho cơ quan THA, doanh nghiệp cũng gặp phải một số khó khăn nhất định. Theo quy định của Luật Trọng tài thương mại năm 2010, nếu hết thời hạn thi hành phán quyết trọng tài mà bên phải thi hành phán quyết không tự nguyện thi hành và cũng không yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, bên được thi hành phán quyết có quyền làm đơn yêu cầu cơ quan THADS có thẩm quyền thi hành phán quyết trọng tài. Do đó, khi nộp đơn yêu cầu THA, doanh nghiệp phải gửi phán quyết trọng tài kèm theo văn bản trả lời của Tòa án về việc đến thời điểm hiện tại chưa tiếp nhận đơn yêu cầu hủy phán quyết của trọng tài.
Song, vấn đề đặt ra là ngày có phán quyết của Hội đồng trọng tài có hiệu lực không phải là ngày phán quyết của Hội đồng trọng tài được đưa ra thi hành tại cơ quan THADS có thẩm quyền. Vì vậy, để xác định điều kiện tiếp nhận đơn yêu cầu THA, cơ quan THADS phải căn cứ vào nội dung này để xác định hai vấn đề là: một là đã hết thời hạn thi hành phán quyết, hai là bên phải thi hành phán quyết có yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài hay không, từ đó cơ quan THADS mới có căn cứ để tiếp nhận đơn yêu cầu THA và thụ lý giải quyết vụ việc. Điều này gây mất thời gian và chi phí của doanh nghiệp là bên được THA.
Từ thực tiễn nói trên, cần quy định các TTHC theo hướng tiết kiệm thời gian và chi phí cho người được THA. Theo đó, cần tiếp tục hoàn thiện mẫu giấy tờ cần có trong hoạt động THA, xây dựng cơ chế phối hợp giữa Tòa án và cơ quan THADS trong việc bàn giao bản án nhanh chóng, đẩy mạnh việc thực hiện các thủ tục THADS bằng phương thức điện tử…
Cùng với đó, các cơ quan THADS cần tự rà soát, kiểm tra tình hình triển khai hỗ trợ TTHC bao gồm hỗ trợ bằng phương thức trực tuyến và hỗ trợ trực tiếp tại cơ quan. Theo đó, cần xây dựng một quy trình cụ thể, chi tiết các bước thực hiện TTHC và niêm yết tại các bảng thông tin của cơ quan để người dân, doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận TTHC hơn. Đồng thời chú trọng hoàn thiện, nâng cấp phương thức thực hiện TTHC trực tuyến và tiếp nhận hồ sơ đề nghị THADS qua dịch vụ bưu chính công ích để tăng tiện ích và giảm chi phí, tiết kiệm thời gian đi lại cho người dân, doanh nghiệp.
