Thép tồn đọng- Doanh nghiệp “ngồi trên lửa”

Không có khách hàng

Theo Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thép Đình Vũ Đỗ Văn Thanh, hiện trong kho của công ty tồn đọng gần 9.000 tấn phôi thép, tương đương gần 10 triệu USD, cộng với lượng phôi sản xuất trong tháng 8 khoảng 15.000 tấn. Càng chậm tiêu thụ, công ty càng thiệt hại nặng nề. Từ đầu tháng 8 đến nay,  công ty chưa ký được hợp đồng tiêu thụ nào; trong khi đó, mỗi tháng phải trả khoảng hơn 7 tỷ đồng tiền điện (trong điều kiện thiếu điện );  13 tỷ đồng lãi vay ngân hàng, chưa kể lương công nhân và các chi phí sản xuất. Giá thép trên thế giới lại đang hạ từng ngày. Nguyên nhân của tình trạng trên là do nhiều công trình trong nước giãn, hoãn tiến độ, sức tiêu thụ thép xây dựng giảm hẳn, khiến doanh nghiệp cán thép phải giảm sản xuất, lượng phôi thép tiêu thụ giảm theo. Trong khi đó, việc xuất khẩu phôi thép  không có ý nghĩa gì do thuế suất tới 20%. Nếu xuất khẩu, doanh nghiệp sẽ  lỗ lớn.

Không riêng công ty cổ phần Thép Đình Vũ bị tồn đọng phôi thép, các công ty Thép Vạn Lợi, VPS, Việt- Úc, Vinapipe…cũng trong tình trạng tương tự. Tùy quy mô sản xuất, doanh nghiệp tồn đọng nhiều hay ít, từ hàng nghìn đến hàng chục nghìn tấn. Công ty thép Việt Úc tồn hơn 20.000 tấn thép tương đương hơn 20 triệu USD. Công ty thép SSE mức tồn kho cũng tương tự…Các doanh nghiệp sản xuất thép cán và thép ống có nhiều cơ hội xuất khẩu hơn vì thuế suất mặt hàng này chỉ  2%- 5% và bằng 0. Tuy nhiên, phía nước ngoài lại quản chặt việc nhập khẩu thép thành phẩm với mức thuế nhập khẩu 25%- 40%. Đối với thép ống, việc xuất khẩu cũng không có lợi bằng bán hàng trong nước. Đơn cử, giá thép ống xuất vào Mỹ khoảng 1.200 USD/tấn, song giá cước vận chuyển mất 250 USD. Trừ chi phí, doanh nghiệp chỉ còn 950 USD/tấn, trong khi bán trong nước được 1.000 USD/tấn. Như vậy, xuất khẩu chỉ là biện pháp tạm thời khi doanh nghiệp gặp khó khăn tiêu thụ trong nước. Đây cũng là tình trạng chung của các doanh nghiệp ngành thép cả nước. Theo đánh giá của lãnh đạo một doanh nghiệp ngành thép, sản lượng phôi thép tồn đọng khoảng 250.000 tấn, thép xây dựng có thể hàng triệu tấn.

Dự báo thị trường chưa tốt

Những bất cập, lúng túng của các doanh nghiệp ngành thép hiện nay, chung quy là do công tác dự báo thị trường làm chưa tốt và chưa có định hướng chiến lược dài hạn. Thực ra, tình trạng tồn đọng thép của các doanh nghiệp không phải do quá dư thừa, lượng thép xây dựng và phôi thép trong nước sản xuất chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Nguyên nhân tồn đọng là do các công trình trong nước giãn, hoãn tiến độ nên sức tiêu thụ giảm, thêm vào đó, ngân hàng thắt chặt tiền tệ nhằm kiềm chế lạm phát. Song nếu các doanh nghiệp xuất khẩu lượng thép quá lớn có thể dẫn tới khan hiếm thép trong nước khi tình hình lạm phát được kiềm chế và các công trình, dự án được khởi động trở lại nên Nhà nước phải áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu phôi thép. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, thời gian qua, lượng thép và phôi thép xuất khẩu của Việt Nam đạt 1,17 tỷ USD tương ứng với số lượng sản phẩm 400.000 tấn thép tấm, 300.000 tấn phôi nhập về tái xuất và 70.000 tấn phôi sản xuất trong nước.

Ngoài ra, tình hình tiêu thụ thép xây dựng và phôi thép bị chững lại có  nguyên nhân do lạm phát trên thế giới, giá thép xây dựng trên thế giới cũng đang giảm mạnh. Trung Quốc là nước tiêu thụ thép lớn, khoảng 40% sản lượng thép của thế giới, nay do đang tổ chức Olympic nên tạm dừng các công trình cũng làm giảm giá thép. Vào tháng 7, giá phôi thép trên thế giới ở mức hơn 1.200 USD/tấn, đầu tháng 8 còn 960 USD/tấn, nay ở mức 920 USD/tấn. Nếu cộng thuế xuất khẩu 20%, doanh nghiệp sẽ bị lỗ cao.

Các doanh nghiệp cho rằng, nếu công tác dự báo tình hình thị trường làm tốt hơn, chính sách thắt chặt tiền tệ và giãn, hoãn tiến độ một số công trình chưa cấp thiết được đưa ra có lộ trình, từng bước, doanh nghiệp có thể chủ động sản xuất, không để xảy ra thiệt hại. Đây cũng là bài học kinh nghiệm cho các doanh nghiệp ngành thép trong quá trình sản xuất, kinh doanh.

Trước tình hình thị trường có nhiều bất lợi, một số doanh nghiệp chọn giải pháp tạm dừng sản xuất để bảo dưỡng máy móc, thiết bị hoặc chỉ sản xuất cầm chừng. Tổng Giám đốc Công ty Vinapipe Nguyễn Đức Hiệp dự báo, trong những tháng cuối năm, nhất là từ tháng 9 trở đi, việc tiêu thụ thép sẽ tốt hơn, do các công trình đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành. Nhu cầu xây dựng trong dân cũng tăng mạnh trong những tháng cuối năm. Mặt khác, tình hình chung cả nước đang có chiều hướng tốt lên, lạm phát được kiềm chế khi nhiều chỉ số giá tiêu dùng đang giảm mạnh so với quý 2 vừa qua, nhất là giá vàng, giá xăng. Nhiều ngân hàng đồng loạt giảm lãi suất huy động vốn và cho vay, góp phần giảm bớt áp lực cho doanh nghiệp.

Mai Hương