Thép giảm giá quá đà

Từ đầu tháng 6 trở lại đây, giá thép trên thị trường tiếp tục sụt giảm khá mạnh. Giá thép trên thị trường hiện giảm dưới giá sản xuất. Một số nhà máy  tạm dừng sản xuất hoặc giảm sản lượng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.

Bốc xếp thép thanh từ bãi lên xe ô tô tại Công ty CP thép Việt- Nhật

Cung lớn hơn cầu

Nếu như 4 tháng đầu năm, giá thép tăng vùn vụt do giá nguyên, nhiên liệu đầu vào như quặng, thép phế, than cốc, dầu…trên thị trường thế giới tăng giá, các doanh nghiệp sản xuất thép đều phấn khởi thì nay tình hình khá ảm đạm. Theo Phó tổng giám đốc Công ty thép Việt- Hàn Nguyễn Thành Đồng, nguyên nhân chính của tình trạng thép giảm giá là do giá nguyên liệu như phôi thép, thép phế trên thị trường thế giới giảm. Lo ngại khủng hoảng nợ của nhiều nước châu Âu lan rộng toàn cầu nên sản xuất và tiêu thụ của ngành thép trên thế giới giảm hẳn. Nguyên nhân khác là cả nước sắp bước vào mùa mưa, nhu cầu xây dựng giảm. Tuy nhiên, giá thép trên thị trường trong nước giảm quá đà, thấp hơn cả mặt bằng thế giới. Với giá phôi nhập khẩu như hiện nay, giá thép xây dựng bán tại nhà máy phải hơn 12 triệu đồng/tấn mới đủ vốn. Đó là chưa kể, doanh nghiệp phải mua phôi từ trước để sản xuất gối đầu với mức giá cao. 

Nguyên nhân khác, nhiều doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp thương mại, đại lý nhập khẩu số lượng thép khá lớn có tính chất đầu cơ do lo ngại giá thép sẽ còn tăng cao, nay, khi thị trường quay đầu vội đẩy mạnh bán ra và giảm giá để tăng lượng tiêu thụ. Mạnh doanh nghiệp nào, doanh nghiệp đó giảm giá bán nhằm giải tỏa bớt lượng hàng tồn đọng. Điều này càng làm cho giá thép giảm sâu. Giá thép xây dựng giao tại nhà máy Công ty thép Việt Hàn (VPS) chỉ còn 11,7-11,8 triệu đồng/tấn (chưa VAT, chưa trừ chiết khấu), cá biệt có doanh nghiệp bán thấp hơn. Giá thép xây dựng bán trên thị trường của các doanh nghiệp thép Hải Phòng dưới 13 triệu đồng/tấn, thấp hơn 3-4 triệu đồng/tấn so với thời điểm giá cao nhất. Giá thép Việt- Hàn bán đến người tiêu dùng 12,6-12,8 triệu đồng/tấn. Giá thép Việt- Úc, SSE, Kansai- Vinashin…có cùng mức giá 12,8 triệu đồng/tấn. Do giá thép giảm và tiêu thụ chậm, tháng 5, lượng thép sản xuất của cả nước chỉ đạt 310.000 tấn, giảm 24% so với tháng 4. Tính chung 5 tháng đầu năm sản xuất 1,88 triệu tấn, chỉ tăng 0,39 triệu tấn so với cùng kỳ năm ngoái. Tiêu thụ thép tháng 5 đạt 260.00 tấn, giảm 13% so với tháng trước, 5 tháng tiêu thụ 1,77 triệu tấn, tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái.

Doanh nghiệp cạnh tranh

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, tính đến tháng 3 năm 2010, công suất các nhà máy luyện gang trong nước đạt 1,8 triệu tấn/năm; công suất các nhà máy sản xuất phôi thép đạt 5,73 triệu tấn/năm; cán thép xây dựng các loại 7,83 triệu tấn/năm; sản xuất ống thép hàn 1,3 triệu tấn/năm; thép lá mạ kim loại 1,2 triệu tấn/năm; thép cuộn cán nguội 2,5 triệu tấn/năm. Chỉ tính riêng các nhà máy cán thép xây dựng đã có công suất tới 7,83 triệu tấn, ngoài ra, các doanh nghiệp thương mại còn nhập khẩu một lượng thép xây dựng khá lớn. Trong khi đó, lượng sản xuất và tiêu thụ thép cán xây dựng năm 2009 chỉ có hơn 4,1 triệu tấn. Các nhà máy phải vận hành thấp hơn công suất thiết kế, gây lãng phí và hiệu quả kinh tế thấp.

Năng lực sản xuất thép vượt xa so với nhu cầu trong nước dẫn đến cạnh tranh khốc liệt. Doanh nghiệp có tiềm lực kinh tế mạnh nhân cơ hội giảm giá thép, chấp nhận lỗ, đẩy mạnh bán ra nhằm chiếm giữ thị phần của doanh nghiệp khác do không có tiềm lực kinh tế phải hạn chế sản xuất để tránh thiệt hại. Trong khi đó, tại một số địa phương, tình hình cấp phép cho các doanh nghiệp sản xuất thép vẫn tiếp tục.

Hiệp hội Thép Việt Nam kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có văn bản chỉ thị cho các địa phương thực hiện nghiêm túc các quy định trong việc cấp giấy phép đầu tư cho ngành thép. Trong thời gian tới, các địa phương chỉ nên cấp phép đầu tư sản xuất các sản phẩm Việt Nam chưa sản xuất được như thép dẹt cán nóng, thép chế tạo, thép hợp kim, thép chất lượng và các nguyên liệu cho ngành thép; rà soát lại các dự án đầu tư triển khai chậm trễ, rút giấy phép để tránh lãng phí đất đai, tài nguyên…Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng cần có sự kiểm tra, chấn chỉnh các hành vi cạnh tranh không lành mạnh nhằm thao túng thị trường và thôn tính doanh nghiệp, đầu cơ giá thép, bảo đảm môi trường kinh doanh bình đẳng cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế./.

Minh Châu