Theo dõi thi hành pháp luật: Không để là nhiệm vụ của riêng Bộ, ngành Tư pháp

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - Theo dõi thi hành pháp luật (THPL) là nhiệm vụ mới được Chính phủ giao cho Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành, địa phương thực hiện nên bên cạnh những kết quả bước đầu thì vẫn còn tồn tại một số hạn chế, bất cập. Mặc dù gần đây đã có nhiều đổi mới trong công tác này nhưng rất cần nhận thức sâu sắc rằng việc theo dõi THPL là trách nhiệm chung của tất cả các cơ quan chứ không phải riêng của Bộ, ngành Tư pháp.

Theo dõi còn dàn trải

Q.Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý (Bộ Tư pháp) Nguyễn Văn Cương chia sẻ, hoạt động theo dõi THPL có thể đưa lại 3 “giá trị gia tăng” rất lớn là cung cấp thông tin cho cơ quan xây dựng pháp luật, cung cấp thông tin cho cơ quan THPL và liên thông, gắn kết giữa hoạt động xây dựng và thực thi pháp luật. Qua nghiên cứu kinh nghiệm các nước cho thấy, công việc theo dõi THPL cũng được tiến hành nhằm kịp thời phát hiện những bất cập trong quá trình thực thi để có phản ứng chính sách xử lý, khắc phục những bất cập này đồng thời quy trách nhiệm cho những chủ thể thực hiện chính sách. Tuy nhiên, ở nước ta, tổ chức THPL đang được xem là một khâu yếu. Điều đáng nói hơn nữa là giữa công tác “xây dựng pháp luật” và công tác “tổ chức THPL” thiếu sự liên thông, thậm chí là cắt khúc. 

Với tư cách là đơn vị được giao tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Tư pháp quản lý về công tác theo dõi THPL, báo cáo của Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi THPL thẳng thắn chỉ ra một số vướng mắc, bất cập trong công tác này. Đáng chú ý là tình trạng còn nhiều lãnh đạo các ngành, các cấp chưa nhận thức đúng, đầy đủ về vị trí, vai trò, ý nghĩa của công tác theo dõi THPL, do đó chưa quan tâm đến việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ này. Trong nhiều trường hợp, việc triển khai thực hiện chỉ là mang tính hình thức, đối phó với kiểm tra của cơ quan nhà nước cấp trên mà chưa thực sự hướng tới mục đích của công tác theo dõi là phát hiện các vướng mắc, bất cập trong THPL để kiến nghị các giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành và hoàn thiện hệ thống pháp luật.

Từ thực tiễn địa phương, bà Lý Thị Thu Hà (Sở Tư pháp tỉnh Tuyên Quang) cũng thừa nhận, một số địa phương còn chưa quan tâm đến công tác kiểm tra việc THPL theo thẩm quyền, chất lượng, hiệu quả của các cuộc kiểm tra còn hạn chế, chưa nêu được các khó khăn, bất cập trong quá trình thực thi pháp luật, chưa kiến nghị được nhiều vấn đề vướng mắc trong thể chế pháp luật. Đặc biệt, vài năm trở lại đây, cơ quan Trung ương đã chú trọng đổi mới hình thức hoạt động, nhất là xác định lĩnh vực trọng tâm theo dõi (pháp luật về an toàn vệ sinh thực phẩm theo chuỗi rau, củ, quả và chè, về chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả…) nhưng một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo sát sao công tác theo dõi THPL, nhiều lĩnh vực theo dõi còn mang tính hình thức, dàn trải, không có trọng tâm, trọng điểm.

Phải coi trọng nhiệm vụ đã được hiến định

Lần đầu tiên vấn đề theo dõi THPL được chính thức ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013. Cụ thể, khoản 1 Điều 99 của Hiến pháp quy định: “Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ là thành viên Chính phủ và là người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, lãnh đạo công tác của bộ, cơ quan ngang bộ; chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực được phân công; tổ chức thi hành và theo dõi việc THPL liên quan đến ngành, lĩnh vực trong phạm vi toàn quốc”. Như vậy, có thể thấy rõ ràng rằng “tổ chức THPL” và “theo dõi việc THPL” được xem là hai công việc thuộc thẩm quyền, trách nhiệm của các Bộ trưởng.

Vì vậy, để khắc phục những bất cập nêu trên, ông Cương kiến nghị sớm xây dựng cơ chế liên thông, gắn kết, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan nhà nước trong việc phản ánh thực trạng THPL. Thực tiễn tổ chức công tác theo dõi THPL cho thấy, những thông tin rất quan trọng về thực trạng THPL đang được các cơ quan thanh tra, kiểm tra, cơ quan tiến hành tố tụng, cơ quan giám sát nắm giữ nhưng thường không được chia sẻ đối với các cơ quan hoặc người làm công tác theo dõi THPL. Điều này làm cho những đánh giá về thực trạng THPL của cơ quan hoặc người làm công tác theo dõi THPL có thể thiếu toàn diện.

Bà Hà thì đề nghị Bộ Tư pháp nghiên cứu, đề xuất Chính phủ, Quốc hội trong thời gian tới đưa công tác theo dõi THPL lên tầm cao mới theo hướng luật hóa. Bên cạnh đó, cần tăng cường hoạt động kiểm tra đối với tình hình THPL trong lĩnh vực trọng tâm theo dõi nhằm kịp thời phát hiện những tồn tại, khuyết điểm để uốn nắn, chấn chỉnh; những khó khăn, vướng mắc để tháo gỡ, những điển hình để nhân rộng.

Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính lại xác định sẽ tiếp tục đổi mới về nội dung và phương thức hoạt động theo dõi tình hình THPL. Theo đó, nội dung theo dõi THPL cần tiếp tục được nghiên cứu, rà soát để tránh sự dàn trải, trùng lặp như hiện nay, xây dựng các tiêu chí đánh giá cụ thể, sát với thực tế. Trước mắt cần sớm nghiên cứu, xây dựng Khung theo dõi và Bộ tiêu chí đánh giá tình hình THPL. Các Bộ, ngành có lộ trình nghiên cứu, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ tiêu thống kê quốc gia về theo dõi THPL. Ngoài ra, Cục dự kiến xây dựng mô hình công tác viên trong lĩnh vực theo dõi THPL; gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng, kiểm tra và theo dõi THPL; thu hút sự hỗ trợ nguồn lực từ các tổ chức quốc tế… để có thể thực hiện hiệu quả hơn nữa nhiệm vụ này.

Đọc thêm

Nỗ lực đáng ghi nhận trong cải cách hành chính của Bộ, ngành Tư pháp

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc và Giám đốc Trung tâm LLTP quốc gia Nguyễn Văn Bốn chủ trì hội nghị sơ kết thí điểm cấp Phiếu LLTP trên VNeID tháng 6/2024.
(PLVN) - Trong 3 năm liên tiếp (2021-2023), Bộ Tư pháp duy trì nhóm ba Bộ dẫn đầu về Chỉ số Cải cách hành chính cấp bộ. Kết quả này thể hiện những nỗ lực của Bộ trong việc đẩy mạnh đổi mới, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường số hóa, kết nối, chia sẻ dữ liệu và thực hiện Dịch vụ công trực tuyến, cắt giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp.

Tách quy trình chính sách khỏi chương trình lập pháp hằng năm

Với quy trình xây dựng VBQPPL gồm cả 2 giai đoạn là xây dựng chính sách và soạn thảo, thời gian ban hành luật có thể rút ngắn từ 22 tháng xuống 12 tháng. Các văn bản thực hiện quy trình soạn thảo gồm 07 bước mà không cần thực hiện quy trình chính sách, thời gian ban hành luật có thể rút ngắn xuống 5 tháng (Ảnh minh hoạ)
(PLVN) -  Tách quy trình chính sách khỏi việc lập chương trình lập pháp hằng năm. Các cơ quan đề xuất lập chương trình lập pháp hằng năm không phải xây dựng hồ sơ chính sách khi đề xuất xây dựng chương trình. Rút ngắn thời gian xây dựng văn bản luật, tiết kiệm từ 5 tháng, tới 1 năm cho 1 văn bản quy phạm pháp luật là những đề xuất mới tại Dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) sửa đổi. 

Hệ thống thi hành án dân sự chung sức xây dựng nông thôn mới

Cục THADS tỉnh Long An trao tặng Mái ấm tình thương (ảnh Cục THADS tỉnh).
(PLVN) - Cùng với việc triển khai các giải pháp nâng cao kết quả công tác chuyên môn, năm vừa qua, các cơ quan Thi hành án dân sự (THADS) trên cả nước c ũng đã tổ chức nhiều việc làm thiết thực góp phần thực hiện hiệu quả phong trào thi đua “Ngành Tư pháp chung sức góp phần xây dựng nông thôn mới”.

Dấu ấn Báo Pháp luật Việt Nam trên hành trình chia sẻ

Đại diện Bộ Tư pháp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh trao số tiền 200 triệu đồng hỗ trợ công chức, viên chức ngành Tư pháp và Thi hành án dân sự tỉnh Lào Cai.
(PLVN) -  Thế rồi Làng Nủ, Kho Vàng, Nậm Tông cũng đã dần hồi sinh, những bản làng đẹp như mơ được tái thiết đã góp phần xoa dịu vết thương của núi rừng Tây Bắc. Ngày người Làng Nủ, Kho Vàng, Nậm Tông nhận nhà mới không phải chỉ là ngày vui của người dân nơi đây mà là ngày vui của người dân cả nước.

Nếu cần kíp, có thể trình dự án luật vào bất cứ thời điểm nào trong năm

Trường hợp cần thiết để giải quyết ngay vấn đề bất cập, phát sinh từ thực tiễn, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét, cho ý kiến về nội dung dự án luật, nghị quyết, đồng thời với việc quyết định bổ sung vào Chương trình ( Ảnh minh hoạ một phiên họp tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XV)
(PLVN) - Nếu có vấn đề bất cập phát sinh từ thực tiễn, các cơ quan có thể đề xuất đưa các dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết vào Chương trình lập pháp của Quốc hội. Hồ sơ đề xuất cũng sẽ rất đơn giản, chỉ có tờ trình. Đây là một trong các đề xuất về đổi mới việc xây dựng chương trình lập pháp của Quốc hội được nêu tại Tờ trình Dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) sửa đổi đang được Chính phủ trình ra Quốc hội.

Tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) sau khi Ủy ban Pháp luật thẩm tra sơ bộ

Tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) sau khi Ủy ban Pháp luật thẩm tra sơ bộ
(PLVN) -Chiều và tối ngày 24/01/2025, Bộ Tư pháp đã tổ chức cuộc họp Tổ Biên tập để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) sau khi Ủy ban Pháp luật của Quốc hội thẩm tra sơ bộ vào sáng ngày 23/01/2023. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì cuộc họp. Tham dự cuộc họp có Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh.

Đề xuất một số trường hợp được quy định thủ tục hành chính trong thông tư

Chính phủ đề nghị trong một số trường hợp, cần bổ sung được quy định thủ tục hành chính trong thông tư để đảm bảo tính linh hoạt trong hoạt động quản lý, điều hành (Ảnh minh hoạ)
(PLVN) - Tiếp tục hoàn thiện các quy định về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật ( VBQPPL ) , quy định rõ khi nào được ban hành “luật khung”, “luật ống”, bỏ thẩm quyền ban hành VBQPPL của cấp xã, bổ sung một số trường hợp được quy định thủ tục hành chính trong thông tư, thông tư liên tịch… là đề xuất của Chính phủ tại Tờ trình Dự thảo Luật Ban hành VBQPPL (sửa đổi)

Bổ sung một số nguyên tắc về kiểm soát quyền lực trong xây dựng và thi hành văn bản quy phạm pháp luật

Luật Ban hành VBQPPL đang được đề xuất sửa đổi theo hướng đặt người dân và doanh nghiệp làm trung tâm ( Ảnh Minh hoạ)
(PLVN) - Kế thừa có bổ sung nguyên tắc bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đặt người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là một trong các điểm mới tại Dự thảo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) đang được Chính phủ trình ra Quốc hội.

BÁO PHÁP LUẬT VIỆT NAM MỞ CHUYÊN MỤC “LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT (SỬA ĐỔI)"

BÁO PHÁP LUẬT VIỆT NAM MỞ CHUYÊN MỤC “LUẬT BAN HÀNH VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT (SỬA ĐỔI)"
(PLVN) - Từ hôm nay (24/1), Báo Pháp luật Việt Nam mở chuyên mục “Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (Sửa đổi) ” (VBQPPL) để đăng tải các thông tin mới nhất về quá trình xây dựng Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy về xây dựng pháp luật, phục vụ Kỷ nguyên mới của dân tộc.

Thường trực Ủy ban Pháp luật thẩm tra sơ bộ các dự án luật, dự thảo Nghị quyết

Thường trực Ủy ban Pháp luật thẩm tra sơ bộ các dự án luật, dự thảo Nghị quyết
(PLVN) -Sáng 23/1, tại Nhà Quốc hội, Thường trực Ủy ban Pháp luật thẩm tra sơ bộ dự án Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi) và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp, tổ chức bộ máy Nhà nước. Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng chủ trì phiên họp.

Thư của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh gửi CBCCVC, người lao động ngành Tư pháp nhân dịp Tết cổ truyền Ất Tỵ

Thư của Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh gửi CBCCVC, người lao động ngành Tư pháp nhân dịp Tết cổ truyền Ất Tỵ
(PLVN) - Nhân dịp năm mới 2025 và đón Tết cổ truyền Ất Tỵ, Uỷ viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đã gửi thư đến các đồng chí cán bộ lão thành, cán bộ hưu trí, toàn thể công chức, viên chức, người lao động đã và đang công tác trong ngành Tư pháp. Báo Pháp luật Việt Nam trân trọng giới thiệu thư Bộ trưởng.

Bộ Tư pháp giao ban cấp Vụ tháng 1/2025

Bộ Tư pháp giao ban cấp Vụ tháng 1/2025
(PLVN) -Ngày 22/1, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì Hội nghị giao ban cấp Vụ tháng 01/2025. Tham dự Hội nghị có các đồng chí Thứ trưởng: Đặng Hoàng Oanh, Nguyễn Thanh Tịnh, MaiLươngKhôi; các đồng chí Lãnh đạo cấp Vụ các đơn vị thuộc Bộ.

Cụm Thi đua số III: Đẩy mạnh phong trào thi đua, thích ứng với tình hình mới

Cụm Thi đua số III: Đẩy mạnh phong trào thi đua, thích ứng với tình hình mới
(PLVN) -  Chiều 21/1, dự và chỉ đạo Hội nghị Tổng kết công tác thi đua khen thưởng năm 2024 của Cụm thi đua số III - Bộ Tư pháp, Thứ trưởng Mai Lương Khôi nhấn mạnh, năm 2025, các đơn vị cần chú trọng công tác chỉ đạo, tiến hành giải pháp cụ thể để cụm hoàn thành nhiệm vụ trọng tâm cùng những nhiệm vụ mới phát sinh trên tinh thần đảm bảo đoàn kết nội bộ, ổn định và thích ứng với tình hình mới.