Gia tăng số lao động thất nghiệp
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, dịch Covid-19 xuất hiện từ cuối tháng 01/2020 đã gây tác động lớn đến tình hình sản xuất kinh doanh và việc làm của người lao động (NLĐ), dẫn đến tình trạng tham gia thị trường lao động giảm, thất nghiệp và thiếu việc làm tăng lên.
Cụ thể, theo kết quả Điều tra lao động việc làm quý I năm 2020, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động ghi nhận mức thấp kỷ lục trong vòng 10 năm qua với khoảng 75,4% dân số từ 15 tuổi trở lên tham gia lực lượng lao động, giảm từ 1,2 đến 1,3 điểm phần trăm so với quý trước và so với cùng kỳ năm trước.
Đáng chú ý, thất nghiệp tăng lên, tỷ lệ thiếu việc làm của lao động trong độ tuổi ở mức cao nhất trong vòng 5 năm gần đây. Tốc độ tăng thu nhập của NLĐ so với cùng kỳ năm trước chưa bằng một nửa so với tốc độ tăng thu nhập của quý I năm 2019 so với quý I năm 2018.
Trong khi đó, lực lượng lao động giảm, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng, chứng chỉ vẫn ở mức thấp. Lao động có việc làm giảm so với quý trước và cùng kỳ năm trước, giảm chủ yếu ở khu vực nông thôn. Tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ thiếu việc làm và tỷ lệ thanh niên không đi học và không đi làm có xu hướng tăng. Thu nhập của NLĐ tăng nhưng tốc độ tăng so với cùng kỳ năm trước sụt giảm đáng kể.
NLĐ nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp
Trước thực trạng trên, các chuyên gia về anh sinh xã hội cho rằng, nếu không may bị thất nghiệp, NLĐ nên đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp (TCTN), trợ cấp học nghề; hoặc đăng ký nhận chế độ hỗ trợ từ gói an sinh của Chính phủ.
Cụ thể, trong trường hợp NLĐ chấm dứt hợp đồng lao động (HĐLĐ) hoặc hợp đồng làm việc (HĐLV) đúng quy định của pháp luật thì trong khoảng 3 tháng kể từ khi thôi việc, NLĐ có thể nộp hồ sơ hưởng TCTN tại Trung tâm dịch vụ việc làm tại địa phương mà NLĐ muốn nhận trợ cấp.
Theo đó, nếu đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp thì NLĐ sẽ được hưởng TCTN bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của sáu tháng liền kề trước khi thất nghiệp, tối đa không quá năm lần mức lương cơ sở hoặc năm lần mức lương tối thiểu vùng.
Đồng thời, NLĐ cũng được hưởng chế độ bảo hiểm y tế (BHYT) theo quy định để khám, chữa bệnh BHYT khi không may ốm đau. Ngoài ra, NLĐ được hỗ trợ học nghề với mức tối đa một triệu đồng/người mỗi tháng; được hỗ trợ, tư vấn, giới thiệu việc làm miễn phí; được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.
Về thủ tục hưởng TCTN, NLĐ cần thực hiện theo một số bước theo trình tự quy định tại Điều 46 Luật Việc làm 2013.
Thứ nhất, chuẩn bị hồ sơ hưởng TCTN: Căn cứ Điều 16 Nghị định số 28 ngày 12/3/2015 của Chính phủ, hồ sơ đề nghị hưởng TCTN gồm: Đơn đề nghị hưởng TCTN (theo mẫu); Bản chính hoặc bản sao có chứng thực của một trong các giấy tờ: HĐLĐ hoặc HĐLV đã hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo HĐLĐ; Quyết định thôi việc; Thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt HĐLĐ hoặc HĐLV; Sổ bảo hiểm xã hội (BHXH).
Thứ hai, sau khi hoàn thiện hồ sơ, NLĐ nộp hồ sơ đến trung tâm dịch vụ việc làm. Trong vòng ba tháng, kể từ ngày chấm dứt HĐLĐ, NLĐ nộp hồ sơ hưởng TCTN tại trung tâm dịch vụ việc làm nơi muốn nhận trợ cấp.
Lưu ý, NLĐ có thể ủy quyền cho người khác nộp hồ sơ hoặc gửi hồ sơ theo đường bưu điện nếu thuộc một trong các trường hợp sau: Ốm đau, thai sản có xác nhận của cơ sở y tế có thẩm quyền; Bị tai nạn có xác nhận của cảnh sát giao thông hoặc cơ sở y tế có thẩm quyền; Hỏa hoạn, lũ lụt, động đất, sóng thần, địch họa, dịch bệnh có xác nhận của chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn.
Tuy nhiên, theo Nghị quyết số 42/NQ-Chính phủ ban hành ngày 9/4 vừa qua về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19, NLĐ được phép gửi hồ sơ đề nghị hưởng TCTN qua đường bưu điện, thông báo về việc tìm kiếm việc làm hằng tháng được thực hiện dưới hình thức gián tiếp (gửi thư điện tử, fax, qua đường bưu điện...) trong thời gian từ ngày 1/4/2020 đến khi công bố hết dịch mà không phải xin xác nhận của UBND xã, phường, thị trấn về việc xảy ra dịch bệnh trên địa bàn.
Thứ ba, xác nhận giải quyết hồ sơ hưởng TCTN: Trong vòng 15 ngày kể từ ngày nộp hồ sơ, NLĐ chưa tìm được việc làm thì đến trung tâm dịch vụ việc làm thực hiện xác nhận giải quyết hồ sơ hưởng TCTN.
Trong vòng 20 ngày làm việc kể từ ngày nộp hồ sơ, trung tâm dịch vụ việc làm ra quyết định duyệt chi trả TCTN kèm theo sổ BHXH có xác nhận trả cho NLĐ.
Thứ tư, nhận tiền TCTN: Trường hợp được nhận TCTN, theo khoản 2 Điều 18 Nghị định 28/2015/NĐ-CP, trong vòng năm ngày làm việc, kể từ ngày có quyết định chi trả TCTN, cơ quan BHXH sẽ chi trả tiền trợ cấp tháng đầu cho NLĐ kèm theo thẻ BHYT.
Hằng tháng, cơ quan BHXH chi trả TCTN trong vòng 12 ngày tính từ ngày hưởng TCTN tháng đó nếu không nhận được quyết định tạm dừng, chấm dứt hưởng TCTN của NLĐ.
Thứ năm, thông báo tìm kiếm việc làm hằng tháng: Sau khi nhận TCTN tháng đầu, những tháng sau đó, NLĐ phải đến Trung tâm dịch vụ việc làm thông báo về việc tìm việc làm theo đúng lịch hẹn kèm theo Quyết định hưởng TCTN.
