Thế khó vì Covid-19
Trung Quốc vào năm 2001 đã cấm tất cả các hình thức mang thai hộ, bao gồm cả thương mại và vì lý do nhân đạo, do lo ngại khả năng những phụ nữ nghèo bị bóc lột. Nhưng với từ 35 - 75.000 USD, các cặp vợ chồng ở nước này vẫn có thể tìm kiếm phụ nữ ở nước ngoài để nhờ họ mang thai và sinh con cho. Có điều, hệ thống này đã rơi vào hỗn loạn bởi đại dịch dịch Covid-19, khiến biên giới giữa các nước bị đóng cửa, các chuyến bay và visa bị hủy, tạo ra một “đống” trẻ sơ sinh đang chờ được bố mẹ đẻ là người Trung Quốc đón về.
Theo một số văn phòng môi giới mang thai hộ ở Nga và Ukraine, những căn phòng lụp xụp với hàng chục trẻ sơ sinh trong các trại trẻ mồ côi hoặc các căn hộ đã được phát hiện tại một số tòa nhà ở các nước này. “Mỗi đêm, tôi không thể ngủ được khi nghĩ đến cảnh con mình đang bị kẹt ở một trại trẻ mồ côi nào đó”, cô Lin (người đã chọn mang thai hộ sau khi bị sẩy thai nhiều lần) cho hay. Con của cô sinh ra ở thành phố St Petersburg của Nga vào tháng 6 vừa qua sau khi Nga đóng cửa biên giới với Trung Quốc để hạn chế sự lây lan của đại dịch Covid-19.
Thu nhập tăng, tỷ lệ vô sinh cao và việc các cặp vợ chồng đã qua tuổi sinh đẻ muốn có con trai sau khi Trung Quốc bỏ quy định 1 con vào năm 2016 đã thúc đẩy nhu cầu thuê người nước ngoài mang thai hộ ở Trung Quốc. Vợ chồng Lin là một trong những người như vậy.
Năm 2019, nữ luật sư 38 tuổi và chồng đã đến Nga để làm thụ tinh trong ống nghiệm và ký hợp đồng với một công ty mang thai hộ ở đây. Sau khi người mang thai hộ được xác nhận đã có thai, Lin đã mua sắm khá nhiều đồ cho trẻ em và chuẩn bị đầy đủ để làm mẹ lần nữa.
Tuy nhiên, kế hoạch ban đầu của vợ chồng Lin đã không được như ý khi đại dịch Covid-19 xảy đến khiến cô rơi vào “cơn ác mộng”. Trong những tuần đầu tiên sau khi đứa trẻ được sinh ra, Lin chỉ có thể gặp được con thông qua những bức ảnh và video clip do công ty môi giới mang thai hộ gửi cho.
Không có số liệu chính thức về số trẻ em Trung Quốc do những người mang thai hộ sinh ra bị mắc kẹt ở nước ngoài. Tuy nhiên, Công ty dịch vụ mang thai hộ BioTexCom (Ukraine) hồi tháng 6 vừa qua đã đăng tải một đoạn video cho thấy hàng loạt trẻ sơ sinh là con do những người mang thai hộ ở Ukraine sinh hộ cho người nước ngoài nhưng bị kẹt lại do đại dịch ở trong những chiếc cũi tại một khách sạn. Người phát ngôn của BioTexCom cho biết, gần một nửa trong số 46 trẻ sơ sinh mà công ty vẫn đang chăm sóc thuộc về khách hàng Trung Quốc.
Giới chức Ukraine sau đó đã cấp giấy phép đặc biệt cho các bậc cha mẹ ruột nhận con của họ về, bất chấp việc biên giới giữa các nước đã đóng cửa. Nhưng dù như vậy thì cô Li Mingxia vẫn chưa thể đoàn tụ ngay với con trai. Con trai của Li được sinh ra ở Kiev vào tháng 5 vừa qua. Các yêu cầu về kiểm dịch và việc không thường xuyên có các chuyến bay giữa 2 bên đồng nghĩa với việc cô vẫn khó có thể gặp con trước tháng 11 tới. “Tôi sẽ bỏ lỡ 6 tháng đầu tiên trong đời của con trai. Quãng thời gian đó là thứ tôi không thể nào lấy lại được”, Li lý giải.
Tại Nga, bà Anna Mityanina (người phụ trách quyền trẻ em ở Saint-Petersburg, nơi có nhiều trẻ sơ sinh bị kẹt lại) trong một phát biểu cho biết, nhà chức trách đang xem xét việc “cấp thị thực và tổ chức một chuyến bay nhân đạo từ Bắc Kinh để các bậc cha mẹ người Trung Quốc có thể đến đón con mình”.
Chợ đen phát triển
Hầu hết trẻ sinh ra ở nước ngoài không có giấy khai sinh vì cha mẹ của chúng không thể đi đến đó để làm các xét nghiệm ADN cần thiết nhằm chứng minh huyết thống. Truyền thông Nga cho hay, trước những lo ngại về nạn buôn người, cảnh sát Nga và Ukraine thời gian gần đây cũng đã bắt đầu đột kích những “chuồng nuôi trẻ nhỏ” - tức những căn hộ nơi có 5 hoặc 6 trẻ sơ sinh không có giấy tờ đang được một bảo mẫu chăm sóc.
Công ty môi giới mang thai hộ cho cô Lin đã tìm được một trại trẻ mồ côi do nhà nước quản lý nhận chăm sóc những em bé con của người nước ngoài miễn phí. Tuy nhiên, ông Dmitriy Sitzko (Giám đốc Tiếp thị của Trung tâm môi giới mang thai hộ Vera ở Saint Petersburg) cho biết, một số cơ quan ở Nga thu của các bậc phụ huynh khoảng 1.000-3.000 USD tiền chăm sóc con họ mỗi tháng.
Theo nghiên cứu “Gánh nặng bệnh tật toàn cầu” được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet năm 2017, gần 1/4 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh sản ở Trung Quốc bị vô sinh. Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa mức độ ô nhiễm cao với việc giảm khả năng sinh sản của nam giới, trong khi nhiều phụ nữ hiện có xu hướng chọn trì hoãn việc làm mẹ do chi phí sinh hoạt cao, chính sách thai sản hạn chế và chi phí chăm sóc trẻ em cao.
Mang thai hộ đôi khi được lựa chọn khi các phương pháp điều trị sinh sản, ví dụ như IVF, không có tác dụng đối với các cặp vợ chồng hoặc họ không thể mang thai. Các ngôi sao như Elton John, Cristiano Ronaldo, Nicole Kidman và Kim Kardashian West, cho biết họ đã sử dụng người mang thai hộ để tăng số thành viên trong gia đình, khiến việc làm này trở nên phổ biến hơn dù nó vẫn còn gây tranh cãi.
Liên Hợp quốc đã cảnh báo việc mang thai hộ vì mục đích thương mại có nguy cơ biến trẻ em thành “hàng hóa” và kêu gọi những nước có pháp luật quy định việc mang thai hộ là hợp pháp phải thắt chặt các quy định. Hiện nay, chỉ một số nước cho phép mang thai hộ quốc tế. Trong số đó, Nga và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ bao gồm Ukraine, Georgia và Belarus là những điểm đến hàng đầu của các cặp vợ chồng Trung Quốc muốn tìm mẹ sinh con.
Những hạn chế đi lại trên toàn cầu do dịch Covid-19 thời gian qua cũng đã khiến ngành công nghiệp mang thai hộ ở nhiều nước bị tạm dừng. Việc này cũng đã hồi sinh thị trường chợ đen cho việc đẻ mướn ở Trung Quốc.
Shenzhou Zhongtai - một công ty môi giới mang thai hộ ở thành phố Quảng Châu quảng cáo rằng chi phí cho việc “cấy ghép phôi thai và sinh con thành công” là 600.000 nhân dân tệ (87.000 USD). “Thêm 200.000 nhân dân tệ (khoảng 30.000 USD) cho lựa chọn giới tính, và 200.000 nhân dân tệ nữa cho cặp song sinh Rồng và Phượng”, một công ty môi giới đề cập đến gói cho phép các cặp đôi sinh cả con trai và con gái cùng lúc.
