Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam, năm 2021 và 9 tháng đầu năm 2022, thông qua công tác thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đã thu hồi 4.383 tỷ đồng tiền chậm đóng BHXH, BHTN, BHYT (trong đó năm 2021 là 2.445 tỷ đồng, 9 tháng năm 2022 là 1.938 tỷ đồng).
Kết quả đạt được từ công tác thanh tra chuyên ngành đóng và xử lý vi phạm đã góp phần tạo sự chuyển biến rõ nét trong nhận thức của các tổ chức, cá nhân về vai trò, trách nhiệm, mục đích, ý nghĩa của việc tham gia BHXH, BHYT, từ đó củng cố niềm tin vững chắc trong toàn xã hội về các chính sách an sinh xã hội của Đảng, Nhà nước nói chung và chính sách BHXH, BHYT nói riêng.
Đặc biệt, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN những tháng cuối năm 2022, BHXH Việt Nam đã quyết liệt chỉ đạo BHXH các tỉnh, thành phố áp dụng triệt để các giải pháp thu hồi nợ, trong đó có giải pháp tổ chức các đoàn thanh tra chuyên ngành tập trung thanh tra phương thức đóng, linh hoạt trong việc lựa chọn địa điểm thanh tra bằng việc mời đơn vị đến làm việc tại cơ quan, rút gọn thời gian thanh tra…
Nhờ việc triển khai đồng bộ các nội dung trên, chỉ trong tháng 8 và tháng 9/2022, ngành BHXH Việt Nam đã thực hiện thanh tra chuyên ngành đột xuất tại 2.233 đơn vị chậm đóng từ 3 tháng trở lên và có số nợ lớn, sau thanh tra ngoài việc yêu cầu các đơn vị sử dụng lao động thực hiện kịp thời nghĩa vụ phải đóng BHXH, BHTN, BHYT mới phát sinh còn thu hồi hơn 250 tỷ đồng tiền nợ BHXH, BHTN, BHYT cũ. Dự kiến trong những tháng còn lại của năm 2022 số tiền chậm đóng được thu hồi qua thanh tra sẽ đạt khoảng 200 tỷ đồng/tháng.
Bên cạnh đó, với việc tăng cường thu hồi nợ, giảm tình trạng chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN, năm 2021 và 9 tháng năm 2022, qua công tác thanh tra đã phát hiện: 92.380 người chưa tham gia (năm 2021 là 42.000 người, 9 tháng năm 2022 là 50.380 người); đóng thiếu thời gian, đóng thiếu mức đóng với số tiền truy đóng là 246,6 tỷ đồng (trong đó năm 2021 là 127,5 tỷ đồng, 9 tháng năm 2022 là 119 tỷ đồng), qua đó đã góp phần vào việc tăng thu, phát triển người tham gia của Ngành.
Theo đánh giá của một số chuyên gia về an sinh xã hội, hiệu quả hoạt động thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHYT, BHTN của cơ quan BHXH đã làm thay đổi rõ rệt nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật BHXH, BHYT, BHTN của chủ sử dụng lao động, quyền lợi người lao động được đảm bảo, chế độ được giải quyết kịp thời - đúng - đủ. Kết quả nói trên là cơ sở thực tiễn để khẳng định cơ quan BHXH có khả năng, nhân lực và nguồn lực thực hiện nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành để kịp thời phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN.
BHXH Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ tổ chức thực hiện chính sách, chế độ về BHXH, BHYT, BHTN, đồng thời được giao thực hiện một số nhiệm vụ quản lý Nhà nước, có tổ chức bộ máy theo hệ thống ngành dọc từ Trung ương đến địa phương, có phạm vi đối tượng quản lý lớn, do đó dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) - đang trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV - đã quy định việc thành lập cơ quan thanh tra, trong đó có cơ quan BHXH. BHXH Việt Nam cho rằng, việc quy định như vậy là thực sự cần thiết phù hợp với thực tiễn nhằm đảm bảo quyền lợi cho người tham gia, thụ hưởng chính sách và góp phần thực hiện tốt chính sách an sinh xã hội; ổn định, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
